Lan tỏa giá trị di sản Then trong dòng chảy hiện đại

VHO - Mới đây, Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam đã tổ chức chương trình “Sắc then Việt Bắc” - một sự kiện văn hoá đặc biệt, hội tụ các nghệ nhân, nghệ sĩ, các nhà nghiên cứu và công chúng yêu mến không gian Then truyền thống của dân tộc Tày, Nùng.

Chương trình do Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam phối hợp với Trường Cao đẳng VHNT Việt Bắc; Trung tâm cung ứng dịch vụ xã Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; Hội tinh hoa Việt Nam tại Cộng hòa Pháp; CLB Tâm Giao; CLB hát Then, tỉnh Thái Nguyên; CLB đàn và hát dân ca Trung tâm Văn hóa tỉnh Lạng Sơn cùng các nhà nghiên cứu, các nghệ nhân, nghệ sĩ.

Chương trình diễn ra với 2 chủ đề “Câu chuyện về những chủ thể của Di sản Then” và “Di sản then - Dòng suối mát lành chảy mãi” đã đem đến những câu chuyện chân thực và đầy cảm xúc về hành trình giữ lửa của các nghệ nhân, nhà nghiên cứu đưa Then lan tỏa trong cộng đồng bằng nhiều cách thức khác nhau. 

Ở “Câu chuyện về những chủ thể của Di sản Then” là cuộc trò chuyện giữa các nghệ nhân, nghệ sĩ tiêu biểu - những người đã gắn bó với Then từ bản làng đến không gian thờ tự thiêng liêng. Hành trình từ “Tâm sự của nghệ nhân thực hành nghi lễ Then” đến “Lớn lên từ bản làng và trở thành nghệ sĩ, giảng viên hát Then”. Họ chính là những người giữ lửa, đưa Then vượt khỏi nghi lễ, bước lên sân khấu chuyên nghiệp, lan tỏa trong cộng đồng. 

Đến với  “Di sản then - Dòng suối mát lành chảy mãi” là hành trình bảo tồn và phát huy giá trị di sản Then trong đời sống đương đại. “Đưa Then vào du lịch” - khám phá những mô hình đưa diễn xướng Then vào các tour du lịch cộng đồng, vừa tạo sinh kế, vừa góp phần gìn giữ di sản. Bên cạnh đó là thách thức làm sao để giữ vẹn nguyên giá trị gốc trong môi trường thương mại hoá. Điểm nhấn là chuyên đề “Đưa Then đến với công chúng Châu Âu” là câu chuyện của Tiến sĩ Hồng Hà và bà Dominique de Miscault khi đưa Then truyền thống sang lưu diễn tại Pháp năm 2017 và 2024, mở ra một thông điệp Then không chỉ còn ở bản làng - mà đang vươn xa, hoà mình vào nhịp sống đương đại toàn cầu.

Điểm nổi bật trong chương trình là các trích đoạn nghi lễ Then cổ đã được các nghệ nhân biểu diễn tại chương trình. Bên cạnh đó còn là những sắc thái đặc trưng về trang phục của dân tộc Tày, Nùng do Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam trình diễn.

“Sắc Then Việt Bắc” khép lại với sự kết nối giữa những nghệ nhân kỳ cựu đã truyền lửa cho những người trẻ đầy nhiệt huyết. Họ đã tạo ra một sân khấu ý nghĩa, nơi di sản có thể được tái hiện trọn vẹn nhất, để Then được kể lại, được sống dậy và được tiếp nối bằng đam mê, tri thức và cả khát vọng đưa di sản vươn xa.