VHO - Huyện vùng cao biên giới Mường Lát, tỉnh Thanh Hoá là một trong những huyện nghèo nhất cả nước với khoảng 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Địa hình phức tạp, khí hậu khắc nghiệt, hạ tầng giao thông khó khăn, cuộc sống của người dân còn nhiều khó khăn nhưng trong một năm, Mường Lát có hơn 100 lá đơn xin ra khỏi hộ nghèo. Họ muốn nhường sự giúp đỡ của Đảng và Nhà nước cho những người khó khăn hơn và góp phần lan tỏa những điều tốt đẹp trong cuộc sống…

 Năm 2024, lần đầu tiên huyện Mường Lát không xin tỉnh cấp gạo cứu đói mùa giáp hạt để phát cho Nhân dân trên địa bàn.

Và từ cuối năm 2023 đến nay, huyện Mường Lát đã có hơn 100 hộ gia đình ở các xã biên giới Mường Chanh, Quang Chiểu dũng cảm bước ra khỏi danh sách hộ nghèo dù biết sẽ phải đối mặt với khó khăn, nhưng cũng là môi trường để rèn luyện, từng bước xóa bỏ tư tưởng ỷ lại, hướng tới tự lực, tự cường.

Đây được xem như “kỳ tích” trong công cuộc giảm nghèo ở vùng đất nghèo nhất cả nước.

Ông Phan Văn Liều (áo xanh) ở bản Suối Tút, xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát đang tất bật hoàn thiện nhà mới

Xung phong thoát nghèo là cụm từ không xa lạ trong văn bản, nhưng lại xa xôi ở không ít địa bàn dân cư vùng cao biên giới.

Bởi ra khỏi diện hộ nghèo sẽ không còn được thụ hưởng những lợi ích từ chính sách ưu đãi. Vì vậy, đa phần tâm lý người dân không muốn thoát nghèo dù trên thực tế họ không còn nghèo nữa. Thế mà những người dân nơi đây đã dám vượt “lằn ranh” đó.

Những năm trước, gia đình ông Phan Văn Liều (bản Suối Tút, xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát) cũng như 26 hộ gia đình ở bản Suối Tút, quanh năm đói nghèo.

Cái nghèo đeo bám mà không dứt ra được. Gia đình ông Liều được hưởng nhiều chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước như: Hỗ trợ tiền điện, miễn giảm học phí, cấp bảo hiểm y tế miễn phí, và hỗ trợ vay vốn để đầu tư trồng rừng và chăn nuôi lợn, gà. Đây chính là động lực để vợ chồng ông Liều chăm chỉ làm ăn, nỗ lực vượt qua khó khăn.

Mấy năm gần đây, nhờ sự tuyên truyền của cán bộ, ông Liều đã tìm cách thoát nghèo. Không chỉ trồng cam, ông còn chăn nuôi lợn, bò, dê.

Cách đây 3 năm, ông còn động viên cho con trai đi xuất khẩu lao động Hàn Quốc. Thế rồi cuộc sống mỗi ngày khấm khá hơn, hiện tại gia đình ông Liều đang tất bật làm nhà.

Căn nhà mái Thái trị giá gần 1 tỉ đồng đang sắp sửa được hoàn thiện. Ông Liều phấn khởi cho biết, Tết năm nay cả gia đình sẽ được đón Tết trong căn nhà mới khang trang có lẽ là to nhất bản.

Năm ngoái, ông tự nguyện viết đơn xin được ra khỏi hộ nghèo rồi mang lên xã nộp. Trong đơn ông viết: “Nhờ sự giúp đỡ của Đảng và Nhà nước cũng như chính quyền địa phương, bà con lối xóm, vợ chồng tôi đã biết trồng trọt, chăn nuôi và đã có thu nhập, kinh tế gia đình giờ đây đã dần ổn định.

Con cái cũng đã có công ăn việc làm, đứa thì đi xuất khẩu lao động, đứa đi làm công ty. Hơn hết, tôi quan niệm còn khỏe là còn làm, vì vậy vợ chồng tôi xin được ra khỏi hộ nghèo để nhường các chính sách của Đảng và Nhà nước cho những gia đình khác còn khó khăn hơn mình”.

“Dẫu biết không còn là hộ nghèo sẽ mất đi nhiều quyền lợi nhưng tôi nghĩ, Đảng, Nhà nước, mọi người đã quan tâm tạo điều kiện cho mình nhiều rồi, mình cũng phải nỗ lực vươn lên để không phụ lại sự tin tưởng, quan tâm ấy.

Nhìn các gia đình làm ăn được, có kinh tế khấm khá, con cái được học hành đến nơi đến chốn. Họ lần lượt xin thoát nghèo. Mình mang danh mãi là hộ nghèo cũng xấu hổ lắm. Thế là quyết tâm thoát nghèo bằng được”, ông Liều bộc bạch.

Ông Phan Văn Liều ở bản Suối Tút, xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát bên vườn cam 2 ha của gia đình mình

Gia đình ông Tặng Văn Lai, Trưởng bản Suối Tút (xã Quang Chiểu) cũng là một trong những gia đình tiên phong trong việc tự nguyện xin thoát nghèo.

10 năm trước, ông Lai sang tận Lào học cách trồng cam, sau đó ông mang giống cam lào về và là một trong những hộ đầu tiên trồng cam trên mảnh đất Suối Tút. Từ việc trồng cam và chăn nuôi đã giúp gia đình ông có kinh tế khá giả. Mỗi năm thu nhập gần 100 triệu đồng.

“Mình làm trưởng bản mà không làm gương thì thẹn lắm. Nên phải cố gắng học hỏi kinh nghiệm để làm kinh tế, sau thì viết đơn ra khỏi hộ nghèo. Thời điểm làm đơn cũng chưa hẳn đã hết nghèo nhưng vẫn viết đơn để có động lực thoát nghèo và cho các hộ khác trong bản noi theo”, ông Lai bộc bạch.

Theo ông Vi Văn Thứ, Phó Chủ tịch UBND xã Quang Chiểu, khoảng hơn 10 năm trước, cuộc sống của đồng bào nơi đây khó khăn, thiếu thốn trăm bề. Cái đói, cái nghèo luôn bủa vây. Cuộc sống của đồng bào chủ yếu tự cung, tự cấp, ngay cả chuyện học hành của lũ trẻ cũng không được quan tâm.

Thế nhưng, mấy năm trở lại đây, Quang Chiểu đã “thay da đổi thịt”, bà con đã dần dần thoát khỏi tư tưởng “trông chờ, ỷ lại”. Họ biết thay đổi cơ cấu cây trồng, chuyển từ cây có hiệu quả kinh tế thấp, sang cây trồng mang lại kinh tế cao như: trồng lúa nếp cay nọi, trồng cam, chăn nuôi trang trại; đặc biệt là cho con cái đi xuất khẩu lao động.

Cũng theo ông Thứ, toàn xã có hàng chục hộ dân viết đơn xin thoát nghèo, có hộ đi hàng chục km ra xã chỉ để nộp bằng được lá đơn xin ra khỏi hộ nghèo.

Từ số hộ nghèo, cận nghèo chiếm chủ yếu trên địa bàn, đến nay xã Quang Chiểu còn 28,49%... Là những người đứng đầu địa phương chúng tôi cũng rất cảm động; sự thay đổi lớn từ tư duy đến nhận thức một cách đúng đắn, toàn diện, sẽ giúp lan tỏa mạnh những năng lượng tích cực ra cộng đồng. 

Ông Trịnh Minh Xiết  Phó bí thư Thường trực Huyện ủy Mường Lát cho biết, công tác điều tra, rà soát hộ nghèo ở các xã trên địa bàn những năm gần đây diễn ra hết sức thuận lợi. Các hộ đủ điều kiện thoát nghèo đều tự giác thoát nghèo.

Đặc biệt, năm 2024, lần đầu tiên huyện Mường Lát không xin tỉnh cấp gạo cứu đói mùa giáp hạt để phát cho Nhân dân và từ cuối năm 2023 đến nay huyện Mường Lát đã có hơn 100 hộ gia đình ở các xã biên giới Mường Chanh, Quang Chiểu xung phong thoát nghèo, đây là điều chưa từng có trong công tác giảm nghèo của huyện Mường Lát từ trước tới nay.

Từ số hộ nghèo, cận nghèo chiếm chủ yếu trên địa bàn, đến nay xã Mường Chanh chỉ còn 18,05% số hộ nghèo đa chiều; xã Quang Chiểu còn 28,49%...

Để làm được điều này, Cấp ủy, chính quyền huyện Mường Lát đã nỗ lực rất lớn, người dân ở huyện nghèo này cũng đã cho thấy tự trọng vươn lên rất đáng ghi nhận.

Theo ông Xiết, họ xin thoát nghèo không hẳn vì đã thực sự hết khó khăn, thiếu thốn mà vì họ nhận thức được trách nhiệm nỗ lực vươn lên, ý thức trong việc sẻ chia, hỗ trợ với những hoàn cảnh còn khó khăn hơn mình. Những lá đơn đầu tiên xin ra khỏi hộ nghèo tựa như “luồng gió mát” ngọt ngào thổi vào công cuộc giảm nghèo của huyện Mường Lát.

“Những lá đơn xin ra khỏi hộ nghèo đã thể hiện ý thức vươn lên, lòng tự trọng, quyết tâm không an phận mãi với đói nghèo của nhiều gia đình ở huyện Mường Lát.

Họ đã không còn phải trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, mà đã vươn lên tự làm chủ cuộc sống của mình. Cuộc đời đã thực sự thay đổi, bước sang trang mới từ chính nỗ lực, quyết tâm của những người dân nơi đây.

Đây chính là động lực quan trọng để Mường Lát triển khai hiệu quả chương trình giảm nghèo bền vững, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện”, ông Xiết nói.