Bản Nghèo hôm nay: Ánh sáng từ ý Đảng, lòng dân

VHO - Cái tên “Bản Nghèo” (Thanh Hoá) từng gợi lên sự heo hút, cách trở và thiếu thốn. Nhưng nơi vùng đệm Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông ấy, sau hơn 400 năm tồn tại, một bản làng của đồng bào Thái đã và đang chuyển mình mạnh mẽ.

Từ con đường đá cheo leo đến những tuyến bê tông thẳng tắp, từ bóng tối núi rừng đến ánh điện bừng sáng, Bản Nghèo hôm nay là minh chứng sinh động cho sức mạnh của ý Đảng, lòng dân trong hành trình đổi mới miền núi.

Nằm cách trung tâm xã Hồi Xuân (Thanh Hóa) khoảng 7 km, khu Nghèo, tiền thân là bản Nghèo nép mình dưới chân những dãy núi đá vôi Pù Luông hùng vĩ.

Theo lời kể của các bậc cao niên, bản đã hình thành cách đây hơn 400 năm, trải qua bao thăng trầm cùng lịch sử mảnh đất vùng cao xứ Thanh.

Với những người cao tuổi trong bản, niềm vui lớn lao nhất không chỉ là tuổi già bình yên, mà còn là được tận mắt chứng kiến sự đổi thay từng ngày của quê hương.

“Nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, đời sống người dân khu phố Nghèo nay đã ổn định hơn nhiều; hầu hết các gia đình đều có ti-vi, xe máy, thậm chí có hộ đã sắm được ô tô. Việc đi lại, sinh hoạt không còn vất vả như trước đây”, một người cao tuổi trong bản phấn khởi chia sẻ.

Những lời mộc mạc ấy chất chứa cả một chặng đường dài gian khó mà bản làng này đã đi qua.

Từ lối mòn cheo leo đến con đường mở lối tương lai

Cách đây chưa đầy hai thập niên, để vào được bản Nghèo là một hành trình đầy thử thách. Con đường độc đạo nối bản với trung tâm xã ngày ấy chỉ là lối mòn bám sườn núi, nhiều đoạn dốc đứng, đá tai mèo lởm chởm, bên là vực sâu hun hút.

Mỗi mùa mưa, đường trơn trượt, tai nạn luôn rình rập. Bởi thế, cuộc sống của người dân gần như biệt lập, tự cung tự cấp, ít giao thương, cái nghèo cứ dai dẳng bám riết lấy bản làng đúng như tên gọi của nó.

Không cam chịu, người dân bản Nghèo đã cùng nhau phá đá, cõng đất, mở đường từ bản ra trung tâm. Con đường do chính bàn tay và ý chí của đồng bào dựng xây ấy được gìn giữ, tu bổ qua nhiều năm.

Khoảng 10 năm trở lại đây, từ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, tuyến đường được bê tông hóa, mở rộng, tạo bước ngoặt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Điện lưới quốc gia cũng theo những con đường mới về với bản. Ánh sáng không chỉ xua tan bóng tối núi rừng, mà còn thắp lên niềm tin, mở ra cơ hội xóa đói, giảm nghèo cho người dân nơi đây.

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, khu Nghèo đã đầu tư xây dựng 540m kênh mương nội đồng phục vụ sản xuất nông nghiệp, bê tông hóa 5 tuyến đường giao thông với tổng chiều dài 1.600m. Những con số ấy tuy không lớn so với miền xuôi, nhưng với một khu dân cư vùng cao, đó là nền tảng vững chắc để phát triển bền vững.

Từ chỗ đi lại cách trở, con em trong bản nay đến trường thuận lợi hơn; việc giao thương, trao đổi hàng hóa cũng từng bước hình thành, tạo sinh khí mới cho một vùng đất từng bị xem là “vùng lõm” phát triển.

Ruộng bậc thang, rừng xanh và khát vọng làm giàu trên đất bản

Một trong những niềm tự hào lớn nhất của các thế hệ người dân khu Nghèo chính là hệ thống ruộng bậc thang độc đáo. Hàng chục héc-ta ruộng bám theo sườn núi, thửa lớn, thửa nhỏ, có thửa chỉ vỏn vẹn chưa đầy một mét vuông, xen giữa đá núi nhấp nhô, tạo nên một bức tranh canh tác vừa kỳ công, vừa giàu giá trị thẩm mỹ.

Nhiều năm trước, do thiếu nước, phần lớn diện tích chỉ cấy được một vụ, năng suất thấp, đời sống người dân gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao. Trước thực trạng đó, Ban quản lý khu Nghèo đã kiên trì vận động bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất.

Nhờ thay đổi tư duy và được hỗ trợ đúng hướng, hơn 15 ha ruộng lúa nước trong bản nay đã cấy được hai vụ mỗi năm, năng suất đạt bình quân 5,5 tấn/ha/vụ. Người dân không còn nỗi lo thiếu lương thực những ngày giáp hạt, từng bước vươn lên ổn định cuộc sống.

Từ nguồn vốn của các chương trình, dự án giảm nghèo, các hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ bò cái sinh sản, lợn cái đen; 162 lượt người dân được tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi. Nhiều mô hình kinh tế vườn đồi, chăn nuôi tổng hợp đã phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập.

Song song với phát triển sản xuất, công tác bảo vệ rừng cũng được chú trọng. Những triền đồi hoang hóa trước kia nay phủ xanh bởi rừng luồng, keo, xoan và rừng phòng hộ. Rừng không chỉ mang lại sinh kế, mà còn giữ đất, giữ nước, bảo vệ không gian sinh tồn của bản làng nơi vùng đệm Pù Luông.

Hiện khu Nghèo có 114 hộ với hơn 500 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái sinh sống. Tỷ lệ hộ nghèo nay chỉ còn gần 10% theo tiêu chí mới, một con số biết nói về hiệu quả của các chính sách giảm nghèo và sự nỗ lực vươn lên của chính người dân.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất nông nghiệp, cấp ủy, chính quyền xã Hồi Xuân đang từng bước định hướng xây dựng khu Nghèo trở thành điểm du lịch cộng đồng.

Với lợi thế phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, ruộng bậc thang đẹp như tranh vẽ, khí hậu mát mẻ quanh năm cùng kho tàng văn hóa truyền thống được gìn giữ nguyên vẹn, nơi đây có nhiều tiềm năng thu hút du khách trong và ngoài nước.

Ông Cao Văn Khánh, Bí thư Chi bộ, Trưởng khu phố Nghèo cho biết, mục tiêu thời gian tới là tiếp tục nâng cao chất lượng môi trường sống, xây dựng các mô hình kinh tế hiệu quả, đồng thời tạo điều kiện cho người dân học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương làm du lịch cộng đồng thành công.

Bản Nghèo hôm nay không còn là miền đất tối tăm, heo hút như trong ký ức xa xưa. Giữa núi rừng Pù Luông, những thửa ruộng bậc thang vẫn lặng lẽ nối nhau lên cao, rừng xanh bạt ngàn ôm trọn bản làng, và trong mỗi ngôi nhà sàn, niềm tin vào tương lai đang được bồi đắp từng ngày.