Động lực phát triển trong kỷ nguyên vươn mình

VHO - Đất nước đang đứng trước một chu kỳ phát triển mới, khi yêu cầu tăng trưởng nhanh gắn chặt với phát triển bền vững, bản sắc và sức mạnh nội sinh. Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ VHTTDL là dịp nhìn lại vai trò ngày càng rõ nét của ngành trong cấu trúc phát triển quốc gia, từ nền tảng tinh thần của xã hội đến chủ thể điều tiết mềm, lan tỏa giá trị và mở rộng không gian tăng trưởng trong kỷ nguyên vươn mình.

Năm bản lề của quản trị văn hóa trong bối cảnh biến động toàn cầu

Thực tiễn năm 2025 cho thấy, Bộ VHTTDL đã phải triển khai nhiệm vụ trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, phức tạp và rất khó đoán định. Bên cạnh đó, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gia tăng; chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ mới tạo sức ép mạnh mẽ lên mô hình quản trị truyền thống.

Trong nước, 2025 là năm cuối thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đồng thời diễn ra Đại hội đảng bộ các cấp, chuẩn bị cho Đại hội XIV - giai đoạn định hình tầm nhìn chiến lược mới cho đất nước. Trong bối cảnh đó, vai trò của Bộ VHTTDL được định vị như một chủ thể điều tiết mềm của phát triển quốc gia, tham gia kiến tạo nền tảng bản sắc, củng cố niềm tin xã hội và mở rộng các không gian tăng trưởng mới dựa trên văn hóa, sáng tạo và trải nghiệm.

Một trong những dấu ấn nổi bật năm vừa qua là bước chuyển mạnh mẽ trong tư duy quản lý nhà nước về văn hóa. Bộ VHTTDL đã tập trung cao độ cho công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, coi đây là “đòn bẩy nền tảng” để tháo gỡ các điểm nghẽn phát triển. Việc chủ trì xây dựng 46 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có các dự án luật, nghị định, thông tư và định mức kinh tế - kỹ thuật... cho thấy nỗ lực kiến tạo một hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch và phù hợp với thực tiễn.

Đáng chú ý, Bộ đã tham mưu hoàn thiện hồ sơ để trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết “Về phát triển văn hóa Việt Nam” - một nghị quyết được kỳ vọng sẽ đưa văn hóa và con người Việt Nam trở thành “hệ điều tiết” cho phát triển bền vững trong giai đoạn mới. Đây là bước chuyển mang ý nghĩa chiến lược, cho thấy tư duy quản trị hiện đại đã được định hình. Văn hóa được thiết kế như một lĩnh vực có thể chế, chính sách và nguồn lực riêng, đủ năng lực tham gia điều tiết và dẫn dắt phát triển bền vững.

Văn hóa - sức mạnh mềm và trụ cột bản sắc quốc gia

Năm 2025 ghi dấu nhiều sự kiện văn hóa có quy mô và tầm vóc chưa từng có, đặc biệt là chuỗi hoạt động Kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 80 năm Quốc khánh. Các chương trình nghệ thuật, triển lãm lớn như 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc đã trở thành không gian tái hiện ký ức quốc gia, khơi dậy niềm tự hào và củng cố nền tảng tinh thần xã hội.

Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản tiếp tục đạt nhiều kết quả nổi bật, với 4 di sản mới được UNESCO ghi danh trong năm 2025, nâng tổng số di sản được UNESCO công nhận của Việt Nam lên 37. Đây chính là thước đo cho uy tín văn hóa quốc gia và năng lực hội nhập của Việt Nam trong lĩnh vực bảo tồn di sản toàn cầu.

Năm 2025 cũng cho thấy công nghiệp văn hóa đang dần thoát khỏi vai trò “tiềm năng” để trở thành một cấu phần thực sự của nền kinh tế. Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045 được ban hành, cùng những kết quả ấn tượng của điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, báo chí, xuất bản và du lịch văn hóa đã khẳng định: Văn hóa hoàn toàn có thể trở thành ngành kinh tế có giá trị gia tăng cao.

Trong bức tranh chung của năm 2025, du lịch tiếp tục là điểm sáng nổi bật. Lần đầu tiên Việt Nam đón trên 21,5 triệu lượt khách quốc tế, tổng thu từ du lịch ước đạt khoảng trên 1 triệu tỉ đồng. Quan trọng hơn, du lịch được nhìn nhận không phải là “điểm” đóng góp GDP tĩnh, mà là một “đường dẫn” tăng trưởng, lan tỏa sang thương mại, vận tải, lưu trú, ẩm thực, văn hóa và công nghiệp sáng tạo. Những cải cách về thị thực, xúc tiến quảng bá gắn với văn hóa - điện ảnh, cùng việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và kinh doanh du lịch, cho thấy tư duy điều hành ngày càng tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Thể thao tiếp tục được xác định là sức mạnh của con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Thành tích ấn tượng tại các đấu trường khu vực và quốc tế, cùng sự lan tỏa của phong trào thể dục thể thao quần chúng, đã góp phần nâng cao thể lực, tinh thần và hình ảnh quốc gia.

Trong khi đó, việc Luật Báo chí (sửa đổi) được Quốc hội thông qua năm 2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quản lý báo chí thời kỳ chuyển đổi số. Báo chí được xác lập như một lực lượng đồng hành trong quản trị quốc gia, tham gia kiến tạo đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin công chúng và bảo vệ nền tảng tư tưởng trong môi trường thông tin đa chiều, phức tạp.

Hướng tới 2026: Quản trị hiện đại, phát triển bền vững

Những kết quả đạt được trong năm 2025 cho thấy sự chuyển động đồng bộ của toàn ngành VHTTDL, nơi tinh thần hành động được cụ thể hóa bằng tư duy quản trị mới, kỷ cương thể chế và khát vọng cống hiến, với phương châm xuyên suốt: “Văn hóa là nền tảng - Thông tin là mạch dẫn - Thể thao là sức mạnh - Du lịch là nhịp cầu kết nối”.

Bước sang năm 2026, thế giới tiếp tục vận động trong trạng thái nhiều biến số, nơi cạnh tranh chiến lược, xung đột khu vực, bất ổn kinh tế và thách thức khí hậu đan xen với những cơ hội mới từ công nghệ và kinh tế số. Trong bối cảnh ấy, năng lực điều tiết chính sách, khả năng củng cố đồng thuận xã hội và sức mạnh nội sinh của mỗi quốc gia trở thành yếu tố quyết định năng lực trụ vững và bứt phá.

Ở trong nước, năm 2026 mang ý nghĩa đặc biệt khi gắn với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, đồng thời mở ra chặng đầu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026-2030. Trong thời điểm bản lề ấy, ngành VHTTDL được đặt vào vị trí kiến tạo nền tảng tinh thần cho phát triển, góp phần khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí tự cường và khát vọng vươn lên của dân tộc Việt Nam.

Từ yêu cầu thực tiễn đó, nhiệm vụ của ngành không dừng ở việc tổ chức các hoạt động chuyên môn, mà hướng tới thiết kế và vận hành các không gian phát triển văn hóa, thể thao và du lịch như những cấu phần của chiến lược phát triển quốc gia. Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, ngành VHTTDL khẳng định vai trò kiến tạo bằng việc chuyển hóa bản sắc thành nguồn lực, lấy sáng tạo làm động lực tăng trưởng và con người làm trung tâm phát triển bền vững.