Định hướng tư duy, phát huy chuẩn mực

VHO - Với chủ đề “Định hướng tư duy, phát huy chuẩn mực”, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 do Học viện Ngoại giao và các cơ quan phối hợp tổ chức đã khai mạc ngày 23.10 tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Hội thảo quy tụ gần 50 diễn giả là các chuyên gia uy tín từ 23 quốc gia và các tổ chức quốc tế; gần 100 đại biểu từ các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, 22 Đại sứ. Nhiều phóng viên đến từ các hãng thông tấn, truyền hình trong và ngoài nước tham dự trực tiếp đưa tin về Hội thảo.

Phát biểu khai mạc, TS  Phạm Lan Dung, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao đã chia sẻ lý do lựa chọn địa điểm tổ chức Hội thảo năm nay tại thành phố Hạ Long xinh đẹp, cũng là Di sản thiên nhiên Thế giới của UNESCO, là minh chứng cho sự vĩ đại và bền bỉ của thiên nhiên. Giống như huyền thoại về Hạ Long, Ban tổ chức mong muốn truyền tải thông điệp về sứ mệnh bảo vệ điều quý giá, đó là hoà bình, ổn định và thịnh vượng chung ở Biển Đông, cũng như thể hiện quyết tâm tìm ra những giải pháp bền vững cho khu vực.

Theo TS Phạm Lan Dung, sau nhiều năm thảo luận, Biển Đông vẫn là điểm nóng, với các vấn đề tranh chấp lãnh thổ và khác biệt về yêu sách biển, cùng với tình hình quân sự hoá tại khu vực. Tuy nhiên, giống như những hòn đảo đứng vững trước sóng gió, các bên vẫn phải kiên định trong nỗ lực theo đuổi hoà bình và ngoại giao; và cũng giống như quá trình mài giũa đá, những bước tiến trong ngoại giao đòi hỏi thời gian, kiên nhẫn và sự lạc quan.

Với bài phát biểu chính, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đánh giá, thế giới đang đứng trước bước ngoặt lớn, quá trình chuyển dịch sang cục diện đa cực, đa trung tâm nhiều bất ngờ, khó đoán định và nếu không được kiểm soát tốt, có thể dẫn đến thảm họa; lòng tin đối với những thiết chế và quy tắc hiện hành đang dần giảm. Khi đó, các hành vi đơn phương sẽ thắng thế, bỏ qua lợi ích chính đáng của các bên và của cộng đồng quốc tế.

Xu hướng này đã và đang làm thu hẹp không gian dành cho đối thoại, ngoại giao và hợp tác; đẩy chạy đua vũ trang và các biện pháp răn đe lên tuyến đầu trong chiến lược của nhiều quốc gia. Theo Thứ trưởng, cạnh tranh giữa các nước lớn ngày nay không chỉ đơn thuần nhằm tranh giành lãnh thổ, vùng biển, giành giật tài nguyên, nhằm kiểm soát thương mại, công nghệ và năng lực quân sự mà quan trọng hơn cả là để chi phối quan điểm và tầm nhìn sẽ định hình hệ thống quốc tế trong tương lai. Do đó, Thứ trưởng đánh giá cao chủ đề “Định hướng tư duy, phát huy chuẩn mực” thể hiện tính thời sự và cấp thiết hiện nay.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt khẳng định, việc tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực được thừa nhận rộng rãi là nền tảng đảm bảo hoà bình và ổn định quốc tế; và cũng là khuôn khổ chung cho các quốc gia giải quyết tranh chấp hoà bình và hợp tác.

Thứ trưởng đánh giá, dịp kỷ niệm 30 năm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) chính thức có hiệu lực là cơ hội tái khẳng định tầm quan trọng của UNCLOS là khuôn khổ pháp lý toàn diện điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương và là cơ sở cho các hành động và hợp tác trên biển ở cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu; do đó, tính toàn vẹn của UNCLOS cần phải được duy trì.

Việc Việt Nam đề cử ứng viên đầu tiên vào vị trí thẩm phán Tòa án quốc tế về Luật biển (ITLOS) giai đoạn 2026-2035 tái khẳng định Việt Nam sẵn sàng cống hiến vào hoạt động của ITLOS; đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ, kiên định đối với UNCLOS nói riêng và tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế nói chung.

Nhân dịp này, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt cũng thông tin, Văn kiện vì Tương lai của Liên Hợp Quốc vừa được ký kết tiếp tục khẳng định quyết tâm toàn cầu trong đối phó với các thách thức của nhân loại thông qua hợp tác đa phương; nhấn mạnh ASEAN nên được tin tưởng và giao phó vai trò trung gian và kết nối, vì các nguyên tắc cởi mở, bao trùm, minh bạch và tôn trọng luật pháp quốc tế của ASEAN sẽ gắn kết tất cả các bên.

Diễn ra đến ngày 24.10, Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 có 7 phiên về các chủ đề đa dạng: Hướng tới trật tự đa cực: “Hòa bình nóng”, “Chiến tranh lạnh” hay “Cùng tồn tại Hòa bình”?; Vai trò trung tâm của ASEAN trong thách thức: Tích cực chủ động hay ẩn mình chờ thời?; An toàn và tự do hàng hải từ Biển Đỏ tới Biển Đông: Trách nhiệm thuộc về ai?; UNCLOS sau 30 năm: Vẫn nguyên giá trị?; Xem xét lại nghĩa vụ không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong giải quyết và ngăn ngừa xung đột; Phương tiện tự hành trên biển: Liệu trí tuệ nhân tạo có thể tự sửa sai?; và Ngoại giao, Phòng thủ hay Răn đe: Lựa chọn nào cho hòa bình?

Bên cạnh 7 phiên thảo luận chính, Hội thảo năm nay còn 2 phiên dẫn đề, với sự trình bày tham luận dẫn đề quan trọng của Thẩm phán Horinouchi Hidehisa (ITLOS) và của quan chức lãnh đạo từ nhiều quốc gia như bà Catherine West, Quốc vụ khanh phụ trách khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao và Phát triển Anh; Nghị sĩ Tim Watts, đồng Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Australia; ông Scott Millar, Trợ lý Thứ trưởng phụ trách Chính sách, Bộ Quốc phòng Canada; ông Sidharto Reza Suryodipuro, Vụ trưởng Vụ Hợp tác ASEAN, Trưởng SOM ASEAN Indonesia; ông Niclas Kvarnström, Vụ trưởng phụ trách châu Á - Thái Bình Dương, Cơ quan Đối ngoại Liên minh châu Âu (EEAS).

Năm nay, bên lề Hội thảo chính, Ban Tổ chức tiếp tục tổ chức Chương trình Lãnh đạo trẻ để tìm kiếm những gương mặt trẻ, thế hệ kế cận trong nghiên cứu vấn đề Biển Đông và dành một Phiên đặc biệt Thế hệ trẻ và An ninh biển. Đáng chú ý, lần đầu tiên, Ban Tổ chức cũng tổ chức Bàn tròn ASEAN nhằm kết nối các chuyên gia hàng đầu của Đông Nam Á để thảo luận về các cơ hội thúc đẩy hợp tác khu vực.