Đáp ứng yêu cầu mới của thực tiễn

VHO - Sáng 4.12, tại phiên họp thứ 52, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên họp.

Tham dự phiên họp có các Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng.

Dự án Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý ý kiến đại biểu Quốc hội

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, ngày 23.10 và 24.11, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến tại Tổ và tại Hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và nhiệm vụ được phân công, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã phối hợp tổng hợp ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, tổ chức nhiều cuộc họp với cơ quan chủ trì soạn thảo, các cơ quan liên quan và chuyên gia để nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.

“Ngày 2.12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã gửi văn bản đề nghị Chính phủ cho ý kiến về dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Bộ VHTTDL và các cơ quan có liên quan rà soát kỹ thuật đối với dự thảo Luật. Đến nay, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã thống nhất hoàn toàn về các nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật”, Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho biết.

Về một số nội dung tiếp thu, chỉnh lý, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho biết, đối với các loại hình báo chí (quy định tại các khoản 1, 3, 4, 5, 6 Điều 2), tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý tên gọi loại hình “báo nói, báo hình” thành “phát thanh, truyền hình”.

Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện (Điều 15), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã thống nhất, chỉnh lý cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của dự án Luật.

Đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 29), tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, chỉnh lý Điều 29 dự thảo Luật theo hướng quy định biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng tương tự như đối với bốn loại hình báo chí truyền thống, đồng thời tích hợp dịch vụ trực tuyến, bảo đảm nguyên vẹn nội dung thông tin đã đăng, phát trên nền tảng số báo chí quốc gia.

Về cải chính trên báo chí (Điều 34), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã bổ sung một điều mới quy định về gỡ bỏ thông tin vi phạm, thu hồi sản phẩm báo chí in tại Điều 35 dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này.

Đối với các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí tại Điều 9, Điều 20, Điều 23 dự thảo Luật.

Phát biểu tại phiên họp, các ý kiến đều đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan đã nghiêm túc tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để hoàn thiện, chỉnh lý dự thảo Luật.

Việc sửa đổi Luật phải thực hiện trên tinh thần cuộc “cách mạng” về sắp xếp, tổ chức bộ máy

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao cơ quan soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cùng các cơ quan liên quan đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung của dự án Luật.

Phát biểu tại phiên họp, các ý kiến đều đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan đã nghiêm túc tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để hoàn thiện, chỉnh lý dự thảo Luật

Chủ tịch Quốc hội đề nghị tập trung vào các vấn đề lớn như cơ chế, chính sách để phát triển báo chí; quản lý báo chí trên không gian mạng và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI); bảo vệ an toàn tác nghiệp của nhà báo; điều kiện cấp phép và quản lý đối với cộng tác viên; định nghĩa và địa vị pháp lý của các đối tượng liên quan.

“Về vấn đề quản lý báo chí trên không gian mạng và lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), đây là lĩnh vực mới, tôi đề nghị Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để nghiên cứu, trao đổi và thống nhất dự kiến nội dung tiếp thu, giải trình sao cho thấu tình đạt lý, giải quyết được các ý kiến của đại biểu xung quanh dự luật Báo chí (sửa đổi)”, Chủ tịch Quốc hội phát biểu.

Ông cũng nhấn mạnh yêu cầu, việc sửa đổi Luật Báo chí lần này phải thực hiện trên tinh thần một cuộc “cách mạng” về sắp xếp, tổ chức bộ máy; chính quyền hai cấp, đặc biệt là Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể phải sắp xếp lại đội ngũ các đơn vị báo chí và đội ngũ làm báo tại nhiều đơn vị.

“Tôi cũng thống nhất cao với việc sửa đổi quy định cụ thể, khả thi về các chính sách hỗ trợ báo chí, ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Hoàn thiện chính sách báo chí trong bối cảnh truyền thông số và AI

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá cao sự chủ động, tinh thần trách nhiệm và sự phối hợp chặt chẽ của Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục; Bộ VHTTDL; Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp; các cơ quan liên quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội tại Tổ và Hội trường. Ông cho biết các tài liệu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội được chuẩn bị nghiêm túc, công phu, đầy đủ theo quy định và đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung so với dự thảo ban đầu.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với các nội dung của dự thảo Luật đã được tiếp thu, giải trình, chỉnh lý. Đồng thời, ông đề nghị tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, nhất là với các luật mà Quốc hội đang trình hoặc vừa thông qua, đặc biệt lưu ý dự án Luật Công nghiệp công nghệ số. Trong đó, việc tiếp thu nội dung về trí tuệ nhân tạo (AI) chỉ quy định khung, nội dung chi tiết nằm ở các luật chuyên ngành; Luật Báo chí là một trong những luật chuyên ngành cần quy định cụ thể về vấn đề này.

Đối với một số nội dung, khái niệm, thuật ngữ, các nguyên tắc hoạt động báo chí, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu làm rõ hơn các định nghĩa, địa vị pháp lý của nhà báo để bảo đảm tính minh bạch, thống nhất trong dự thảo Luật. Đồng thời, tiếp tục bổ sung, rà soát các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, nhất là cơ chế tài chính, hỗ trợ cho báo chí thực hiện nhiệm vụ công ích và các nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao; về đầu tư hạ tầng, ưu đãi thuế… theo hướng khả thi.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh yêu cầu làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy, nhất là loại hình báo chí, tiêu chí cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, hoạt động của văn phòng đại diện, phóng viên thường trú cần được rà soát thật chặt chẽ. Đồng thời, rà soát các quy định về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý đối với nội dung thông tin, quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm (Điều 34, Điều 35)… bảo đảm chặt chẽ, khả thi, phù hợp thực tiễn.

Ở góc độ tổng thể, việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần cuối về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) trước khi được Quốc hội biểu quyết thông qua được xem là bước hoàn thiện quan trọng, tạo nền tảng pháp lý đồng bộ để báo chí Việt Nam phát triển chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, đáp ứng yêu cầu mới của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng.