Bước tiến kiến tạo cho sự phát triển của báo chí hiện đại

VHO - Từ tinh thần đổi mới đến sự chuẩn bị công phu, nghiêm túc, dự án Luật Báo chí (sửa đổi) được Bộ VHTTDL xây dựng đã nhận được nhiều đánh giá cao từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan chuyên môn. Đây không chỉ là bước hoàn thiện khung pháp lý, mà còn là một định hướng kiến tạo nhằm xây dựng nềnLuật Báo chí (sửa đổi), nhân văn, hiện đại, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và phát triển bền vững trong kỷ nguyên thông tin mới.

Tạo hành lang pháp lý linh hoạt, phù hợp thực tiễn

Tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, diễn ra chiều 8.10 tại Nhà Quốc hội (Hà Nội), các đại biểu đã nghe và thảo luận về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) - một văn kiện quan trọng dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 tới đây. Theo Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng, so với Luật Báo chí năm 2016, dự thảo lần này rút gọn còn 4 chương, 50 điều (giảm 2 chương, 11 điều), nhưng bao quát, cập nhật toàn diện hơn, phản ánh những yêu cầu mới trong quản lý và phát triển báo chí.

Dự thảo bám sát 4 nhóm chính sách lớn đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết 148/NQ-CP gồm: Tăng cường quản lý hoạt động báo chí; nâng cao chất lượng người làm báo và lãnh đạo cơ quan báo chí; thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí và điều chỉnh hoạt động báo chí trên không gian mạng. Đây là các trụ cột thể hiện tư duy “kiến tạo để phát triển”, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước về tinh gọn bộ máy, phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số.

Điểm nổi bật của dự thảo là việc đơn giản hóa thủ tục hành chính (cắt giảm 20 thủ tục so với hiện hành), tạo thuận lợi cho cơ quan báo chí, tổ chức và doanh nghiệp, đồng thời giảm chi phí tuân thủ. Dự thảo cũng phân quyền cho UBND cấp tỉnh thêm 10 thủ tục liên quan đến hoạt động báo chí, giúp tăng tính linh hoạt trong quản lý ở địa phương.

Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc

VHO - Về hồ sơ dự án Luật Báo chí (sửa đổi), Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội nhận thấy, dự án Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc; đã tiếp thu, chỉnh sửa nhiều lần trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia, các cơ quan báo chí là đối tượng thụ hưởng của chính sách trong dự án Luật.

Đáng chú ý, Bộ VHTTDL đã bổ sung các quy định mới mang tính thực tiễn cao như: Thu hồi giấy phép hoạt động báo chí, quy định rõ trách nhiệm của cơ quan báo chí khi bị thu hồi; xác định vị trí và vai trò của báo chí cách mạng Việt Nam; đồng thời đưa vào các điều khoản về hoạt động báo chí trên không gian mạng, quy định cụ thể trách nhiệm khi mở kênh nội dung trên không gian mạng, cơ chế tích hợp và kết nối dữ liệu với hệ thống quản lý nhà nước để đảm bảo thông tin chính thống, an toàn, minh bạch.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, dự thảo Luật được soạn thảo trên tinh thần đảm bảo quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận của công dân, theo đúng Hiến pháp và pháp luật, đồng thời kiến tạo môi trường thuận lợi cho báo chí phát triển chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh đánh giá, hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, đúng quy định pháp luật và cơ bản đáp ứng yêu cầu của chương trình lập pháp. “Dự án đã được tiếp thu, chỉnh sửa nhiều lần trên cơ sở góp ý của các Bộ, ngành, địa phương, chuyên gia và các cơ quan báo chí là đối tượng trực tiếp chịu tác động”, ông Vinh nhấn mạnh.

Nhiều ý kiến khác trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội, như Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh và Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, đều thống nhất đánh giá cao sự chuẩn bị nghiêm túc, toàn diện của Bộ VHTTDL - cơ quan được giao chủ trì soạn thảo.

 Hướng đến nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại

Không chỉ dừng ở việc điều chỉnh kỹ thuật lập pháp, dự thảo Luật lần này thể hiện rõ tư duy đổi mới, hội nhập và thích ứng với thực tiễn phát triển của báo chí trong thời kỳ số.

Một trong những nội dung nhận được nhiều quan tâm là việc xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện - mô hình mới nhằm hình thành các cơ quan truyền thông lớn, đủ năng lực cạnh tranh và định hướng thông tin trong bối cảnh toàn cầu hóa. Nhiều đại biểu cho rằng, đây là hướng đi đúng, thể hiện sự tiếp cận mới mẻ của Bộ VHTTDL, song cần tiếp tục cụ thể hóa tiêu chí nhận diện và cơ chế tài chính đặc thù để các cơ quan này thực sự phát huy vai trò đầu tàu.

Bên cạnh đó, vấn đề kinh tế báo chí cũng được thảo luận sâu. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho rằng, nếu đã siết nguồn đầu tư từ ngân sách nhà nước thì cần mở rộng quy định để các cơ quan báo chí chủ động tạo nguồn thu, phát triển bền vững. “Chúng ta đã có cơ chế cho doanh nghiệp nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập, vậy cũng nên có cơ chế tương tự cho cơ quan báo chí để họ hoạt động thông thoáng, hiệu quả hơn”, ông Phan Văn Mãi nêu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải bổ sung, vấn đề kinh tế báo chí cần được quy định minh bạch và rõ ràng, bởi đây là lĩnh vực đặc thù, liên quan đến tài chính công và hoạt động truyền thông. Ông đề nghị làm rõ nguyên tắc tự chủ tài chính và cơ chế sử dụng tài sản của cơ quan báo chí để đảm bảo công khai, minh bạch, tránh biến tướng thương mại hóa trong hoạt động báo chí.

Một nội dung mới đáng chú ý khác là quản lý báo chí trên không gian mạng. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, trong thời đại công nghệ số, báo chí cách mạng cần tăng cường hiện diện, chủ động định hướng thông tin trên các nền tảng xã hội, bảo vệ chủ quyền thông tin quốc gia và tạo dựng niềm tin trong xã hội. Ông khẳng định: “Thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền và tạo sự đồng thuận xã hội mới khơi dậy được khát vọng phát triển của thế hệ trẻ Việt Nam, lan tỏa những điều tích cực, góp phần xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng”.

Giải trình trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng thay mặt cơ quan soạn thảo ghi nhận các ý kiến đóng góp xác đáng và cam kết tiếp thu, hoàn thiện dự án Luật. Bộ đã rà soát 30 luật có liên quan, tổ chức nhiều hội thảo chuyên sâu với sự tham gia của Bộ Tư pháp và các cơ quan chuyên ngành, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và khả thi của dự thảo khi ban hành. Bộ trưởng khẳng định, tinh thần của dự án Luật là “kiến tạo cho báo chí phát triển”, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, đồng thời khơi thông nguồn lực xã hội để báo chí phát huy vai trò tiên phong trong tuyên truyền, giáo dục và đồng hành cùng sự nghiệp phát triển đất nước.

Từ việc tiếp thu ý kiến đóng góp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đến cách tiếp cận hiện đại, thực tiễn, Bộ VHTTDL đã thể hiện rõ tinh thần “kiến tạo để phát triển” trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Dự án luật không chỉ kế thừa giá trị của Luật Báo chí 2016 mà còn mở ra tầm nhìn mới - nơi báo chí Việt Nam được phát triển trong khuôn khổ pháp lý linh hoạt, minh bạch, phù hợp với thời đại số. Sự chuẩn bị công phu, nghiêm túc, cùng tinh thần cầu thị, lắng nghe và đổi mới của cơ quan soạn thảo đã được các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Kinh tế và Thường vụ Quốc hội đánh giá cao, đồng thuận mạnh mẽ.

Với nền tảng pháp lý được hoàn thiện và tư duy phát triển hiện đại, Luật Báo chí (sửa đổi) khi được Quốc hội thông qua kỳ vọng sẽ trở thành động lực mới cho nền báo chí Việt Nam, thúc đẩy sự chuyên nghiệp hóa, hội nhập quốc tế và khẳng định vai trò tiên phong của báo chí cách mạng trong sự nghiệp xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng.