“Xoè Thái- Tinh hoa miền di sản", xúc động đêm nghệ thuật vinh danh di sản trong mưa

VHO- Ngay khi những khoảnh khắc nhiều cảm xúc của đêm nghệ thuật “Xoè Thái- Tinh hoa miền di sản” kết thúc trong làn mưa mạnh, Tổng đạo diễn chương trình Lê Hải Yến bật khóc: “Người dân sẽ yêu di sản Xoè, yêu văn hoá của người Thái hơn”.

Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái" vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Khai mạc “Lễ hội Văn hóa Du lịch Mường Lò, Khám phá Danh thắng Quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang Mù Cang Chải 2022 đã để lại nhiều ấn tượng với chương trình nghệ thuật “Xoè Thái- Tinh hoa miền di sản”. Không chỉ mãn nhãn trước một không gian nghệ thuật thấm đẫm chất sử thi về lịch sử, cội nguồn, văn hoá của người Thái, chương trình còn mang đến nhiều bất ngờ bởi sự hoành tráng của một vở đại vũ kịch với những đại cảnh liên tiếp, chứa đựng nhiều nét tinh tế chạm vào cảm xúc người xem.

Thời tiết tại Nghĩa Lộ không thuận lợi với trận mưa lớn kéo dài cho đến sát giờ diễn khiến những người thực hiện chương trình hết sức căng thẳng, lo lắng. Mặt sân vận động Nghĩa Lộ- nơi diễn ra chương trình mặc dù đã được trải tấm phủ để chống lầy và bảo vệ các thiết bị kỹ thuật, nhưng rất nhanh chóng trở thành một cái túi chứa nước. Thế nhưng, chúng tôi vẫn chứng kiến hình ảnh người dân Nghĩa Lộ và các tỉnh Tây Bắc cùng rất đông du khách đội mưa đổ về lòng chảo của Mường Lò. Bởi tất cả đều khát khao được sống trọn vẹn trong ngày hội lớn của di sản thế giới Nghệ thuật Xoè Thái, được thưởng thức một chương trình sẽ “không có lần 2”. Đặc biệt, 3.000 diễn viên và người dân tham gia chương trình nghệ thuật cùng hàng trăm nhân viên, kỹ thuật, tình nguyện viên… thực hiện chương trình luôn sẵn sàng cho giờ biểu diễn trong mưa.

Thật may, trời ngớt cơn mưa ngay khi chương trình chuẩn bị bắt đầu, mặt sân nhanh chóng được làm sạch để 3.000 diễn viên, người dân và 4.000 khán giả, du khách cùng nhau bước vào đêm hội. Sân khấu “Xoè Thái- Tinh hoa miền di sản” được mở ra và câu chuyện sử thi của vở đại vũ kịch dân gian bắt đầu với kỹ thuật trình diễn 3D Mapping cùng giọng hát của Tùng Dương trong ca khúc “Dấu chân của mẹ”, mở đầu câu chuyện mang dấu ấn bề dày lịch sử của người Thái và văn hoá Thái. Hiệu ứng 3D Mapping hoà quyện với hàng trăm diễn viên múa cuốn cả khán giả vào huyền sử lộng lẫy, hùng tráng và thiêng liêng của cha Rồng, mẹ Tiên.

Đúng như Tổng đạo diễn Lê Hải Yến từng chia sẻ, rằng không có một sân khấu nào có thể diễn tả hết sự hào hùng cùng những câu chuyện mang tính sử thi, đậm bản sắc văn hoá của người Thái, nên chị đã phải “trưng dụng” toàn bộ mặt sân vận động Nghĩa Lộ và biến thành sân khấu cho đêm nghệ thuật. Cả sân khấu và sân vận động được liên kết với nhau bằng biểu tượng của dòng Nậm Thia chảy vắt qua như vẽ nên một dải lụa mềm uốn lượn giữa sóng lúa vàng trên đại cảnh sân khấu. Hình tượng quả bầu tiên, ruộng lúa bậc thang chín vàng, hoa ban trắng, nón, khăn Piêu cùng mô hình nhà sàn, núi non trùng điệp… xuất hiện như những nét chấm phá thật đẹp. Bối cảnh ấy đủ để cảm nhận sự hùng vĩ của một đại ngàn Tây Bắc thu nhỏ để kể câu chuyện sử thi đầy cảm xúc, bắt đầu là chương “Thiên di”, tái hiện cảnh 2 anh em Tạo Xuông & Tạo Ngần xuôi theo các dòng sông, con suối dựng bản, lập mường. Hàng trăm diễn viên, dẫn đầu là các nghệ nhân tiêu biểu đã giúp người xem hình dung được thuở khai sinh của dân tộc Thái ở Tây Bắc.

Đêm nghệ thuật dẫn dắt cảm xúc của người xem theo mạch nội dung của ba chương: Thiên di- Dựng bản, lập mường, Miền di sản và Tinh hoa văn hoá Xoè. Những màn biểu diễn hoành tráng, với lực lượng diễn viên đông đảo đã tái hiện cội nguồn dân tộc Thái cùng những nét văn hoá tinh tuý nhất của dân tộc này qua những hình tượng đầy tính nhân văn. Những hoạt cảnh "Tắm suối”; "Hạn Khuống”; "Đám cưới - Tằng cẩu”; "Dệt thổ cẩm” đã tái hiện sinh động văn hoá dân tộc Thái, kể câu chuyện về nét đẹp và sự tiếp nối văn hoá với các nghi lễ vòng đời của người Thái, cuốn người xem vào một miền di sản vô cùng đặc sắc. Tổng đạo diễn Lê Hải Yến đã tạo điểm nhấn tinh tế khi lấy hình ảnh người con gái Thái làm sợi dây liên kết toàn bộ câu chuyện. Hòa trong những sắc màu văn hóa là những giai điệu của ca khúc “Chiếc Khăn Piêu”. Cách kể chuyện vừa hùng tráng vừa tinh tế đưa người xem đến với nhiều cung bậc xúc cảm, vừa mãn nhãn vừa xúc động khi được tắm mình trong không gian sử thi ấy.

Khán giả đội mưa để thưởng thức chương trình

Khán giả có mặt tại Sân vận động Nghĩa Lộ cũng là nhân tố tạo nên thành công cho đêm diễn. Thỉnh thoảng trời lại đổ mưa lớn, nhưng chưa một khắc giây nào làm giảm đi sự nhiệt huyết của hàng ngàn diễn viên, khán giả vẫn kiên định không rời ghế ngồi để được thưởng thức trọn vẹn chương trình. Người Thái đã nhìn thấy đời sống của mình, của dân tộc mình đang hiển hiện rõ ràng, chân thực, sống động trên sân khấu. Đây cũng là điều mà Tổng đạo diễn Lê Hải Yến và ekip đã trăn trở, nỗ lực nhiều tháng trời để khắc họa.

Điểm đặc biệt là những nỗ lực mà ekip đã thực hiện để tạo nên những vòng Xoè khép lại chương trình mang biểu tượng các hoạt tiết văn hoá Thái, từ hoa văn thổ cẩm đến cánh hoa ban, cuối cùng là hình tượng Khau cút- nét đặc trưng trong kiến trúc nhà sàn của người Thái. Đó là ý nghĩa về cội nguồn dân tộc, về những giá trị tiếp nối và kế thừa mà người Thái vẫn gìn giữ và trao truyền qua các thế hệ. Tổng đạo diễn Lê Hải Yến chia sẻ, để có thể tạo nên vòng Xoè biểu tượng này, người dân tham gia Xoè đã phải tập luyện rất vất vả, nhưng bằng sự nỗ lực và tinh thần phấn chấn, họ đã làm rất tốt. Tinh thần này đã lan toả mạnh mẽ đến khán giả xem chương trình, nhất là khán giả có mặt ở sân vận động. Chương trình vừa kết thúc, trận mưa lớn đột ngột đổ xuống nhưng trong tiếng nhạc Xoè quyến rũ, trong sự hân hoan của ngày hội, người dân đội mưa xuống sân vận động, vây quanh đống lửa tiếp tục cùng nhau Xoè dưới mưa.

Tổng đạo diễn Lê Hải Yến và toàn bộ êkip đã giành nhiều tâm huyết cho chương trình

“Xoè Thái- Tinh hoa miền di sản” đã để lại những dấu ấn khó quên ở Mường Lò. Bên cạnh sự nghiên cứu chắt lọc tinh hoa trong văn hóa của dân tộc Thái, dấu ấn của âm nhạc và vũ đạo cũng là điều đáng nói. Nhạc sĩ Mạnh Tiến, giám đốc âm nhạc của chương trình đã phối những bản nhạc dân ca, trường đoạn sử thi của người Thái bằng âm nhạc, nhạc cụ người Thái theo phong cách world music, ấn tượng, hấp dẫn mà vẫn giữ nguyên vẹn hồn cốt của âm nhạc dân gian. NSƯT Thanh Hằng cũng đã có những nghiên cứu sâu sắc, chi tiết qua sự tìm hiểu ở các nghệ nhân thời gian trước đó để biên đạo những màn trình diễn đặc sắc của văn hoá Thái. Tất cả đã cùng tạo nên một tổng thể “đi đến tận cùng của văn hoá người Thái” mà Tổng đạo diễn Lê Hải Yến đã đặt ra.

Với Lê Hải Yến, CEO Newday Media- đơn vị thực hiện chương trình, chị và ekip đã “cháy” hết mình để tôn vinh di sản, cùng góp sức để di sản sống động trong cộng đồng. Cũng vì thế, ngoài lời bình, toàn bộ phần âm nhạc và hoạt cảnh trên sân khấu đều sử dụng tiếng Thái khiến người xem như đi lạc vào không gian của bản mường ngay trên sân vận động.

Trong cơn mưa tầm tã khi kết thúc chương trình, khi bà con vẫn đội mưa Xoè quanh đống lửa, Tổng đạo diễn Lê Hải Yến bật khóc: “Có lẽ chưa bao giờ chúng tôi trải qua nhiều cảm xúc như ngày hôm nay. Nếu hôm nay trời mưa đến mức không diễn được thì chúng tôi rất cảm thấy có lỗi, vì tất cả mọi người đã dành niềm tin, kỳ vọng vào chương trình này”.

Chương trình nghệ thuật khép lại với những vòng Xòe và cảm xúc kéo dài bất tận

Nữ đạo diễn chia sẻ, thời tiết của Mường Lò những ngày này mưa rất nhiều, khó khăn vô cùng trong quá trình tập luyện. Nhiều ngày nay các nghệ nhân, diễn viên và êkip chỉ ngủ có 3 tiếng, hết mưa lại ra sân tập, chưa kể mưa làm hỏng rất nhiều thiết bị. “Rất may cuối cùng chương trình đã thành công, dù chưa hoàn hảo nhưng là tốt nhất trong điều kiện có thể, và chúng tôi đã khắc phục đến phút cuối cùng. Tôi tin những gì tận hiến từ trái tim sẽ đều chạm đến trái tim và khán giả sẽ yêu văn hoá của người Thái qua tất cả những gì diễn ra trong đêm vinh danh di sản đáng nhớ này”.

HÀ MY; ảnh: TRẦN HUẤN- HĐ