Quy hoạch Di tích lịch sử quốc gia địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu (Thanh Hóa):
Trở thành trung tâm du lịch văn hóa tâm linh
VHO - Mục tiêu của quy hoạch nhằm bảo vệ các yếu tố gốc của di tích, từ đó bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh quốc gia địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu trở thành trung tâm du lịch văn hóa tâm linh có giá trị, góp phần phát triển kinh tế - xã hội khu vực.
Ngày 14.4, tại thị trấn Nưa (huyện Triệu Sơn), Sở VHTTDL Thanh Hoá tổ chức Lễ công bố Quy hoạch bảo tồn, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh quốc gia địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu gồm: Núi Nưa, đền Nưa, Am Tiên giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045.

Năm 248, sau khi phất cờ khởi nghĩa tại núi Quân Yên (nay thuộc xã Định Tiến, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa), Bà Triệu và nghĩa quân tiến về khu vực núi Nưa (thuộc địa phận các huyện Triệu Sơn, Nông Cống, Như Thanh) để xây dựng lực lượng, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống giặc Ngô.
Hiện nay, trên đỉnh ngàn Nưa linh thiêng, vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích và truyền thuyết về Bà Triệu cùng cuộc khởi nghĩa lẫy lừng do Bà lãnh đạo.
Để phát huy giá trị di tích xứng tầm, ngày 27.3.2009, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu gồm Núi Nưa - đền Nưa - Am Tiên đã được Bộ VHTTDL xếp hạng di tích cấp quốc gia.
Quy hoạch bảo tồn, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh quốc gia địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá phê duyệt tại Quyết định số 5158/QĐ-UBND ngày 27.12.2024.
Theo đó, tổng diện tích lập quy hoạch là 1.087,55ha, thuộc địa giới hành chính của Thị trấn Nưa, huyện Triệu Sơn; các xã Tân Thọ và Tân Khang của huyện Nông Cống; xã Mậu Lâm của huyện Như Thanh.
Trong đó: Huyện Triệu Sơn có diện tích: 852,9 ha (thuộc Thị trấn Nưa); huyện Nông Cống có diện tích: 117,4 ha (thuộc Xã Tân Khang, Xã Tân Thọ); huyện Như Thanh có diện tích: 117,25 ha (thuộc Xã Mậu Lâm).

Mục tiêu quy hoạch dài hạn nhằm bảo tồn, tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh quốc gia địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu (gồm Núi Nưa, đền Nưa, Am Tiên).
Đồng thời đưa di tích trở thành điểm tham quan du lịch có giá trị đặc biệt, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ quá trình phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Qua đó nhằm triển khai và cụ thể hóa Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Thanh Hóa, đưa ra các kế hoạch định hướng xây dựng trên cơ sở lồng ghép và phát huy các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Hình thành trung tâm du lịch văn hóa tâm linh, kết hợp với du lịch sinh thái, nhân văn, đáp ứng nhu cầu cao của du khách trong và ngoài nước đến chiêm bái, tham quan, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí.
Làm cho nơi đây trở thành điểm đến đặc sắc của du lịch Thanh Hóa và Việt Nam đối với du khách, bạn bè trong nước và quốc tế.
Mục tiêu quy hoạch ngắn hạn nhằm thiết lập, xác định ranh giới bảo vệ di tích; xây dựng danh mục các dự án đầu tư, bảo tồn di tích phù hợp với khả năng huy động nguồn vốn; thu hút nguồn vốn đầu tư, lập các dự án đầu tư xây dựng, thiết kế, thi công xây dựng và quản lý xây dựng tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích...

Nội dung quy hoạch di tích nhằm xác định ranh giới khu vực bảo vệ di tích, điều chỉnh mở rộng hoặc thu hẹp khu vực bảo vệ di tích.
Phương hướng bảo tồn, tu bổ, tôn tạo di tích gồm: Đền Bà Triệu, đền Nưa, Am Tiên, giếng Cô Tiên, đền Trình, đền Ngài Tu Nưa...
Việc triển khai thực hiện Quy hoạch được phân theo 5 nhóm dự án thành phần.
Nhóm dự án đền bù, giải phóng mặt bằng, cắm mốc giới bảo vệ di tích; Nhóm dự án tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích.
Nhóm dự án xây dựng các công trình phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch; Nhóm dự án đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao năng lực bảo vệ di tích.
Nhóm dự án tuyên truyền, quảng bá du lịch và các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể.
Tổng mức đầu tư dự kiến theo quy hoạch gần 12.200 tỉ đồng từ nguồn vốn ngân sách và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác.
Việc thực hiện các nhóm dự án được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên trong thời gian từ năm 2025 đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Phát biểu tại buổi lễ công bố quy hoạch, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Thanh Hoá Đỗ Quang Trọng yêu cầu các đơn vị và địa phương liên quan thực hiện các hoạt động xây dựng theo quy hoạch đã được phê duyệt.
Triển khai thực hiện quản lý di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh - Địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu (gồm: Núi Nưa, Đền Nưa, Am Tiên) theo quy định hiện hành của pháp luật.
Huyện Triệu Sơn thực hiện rà soát, lập điều chỉnh quy hoạch chung thị trấn Nưa, trong quá trình tổ chức lập quy hoạch chung đô thị yêu cầu cập nhật các nội dung của Đồ án Quy hoạch bảo tồn, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh quốc gia địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu (gồm: Núi Nưa, đền Nưa, Am Tiên) giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045 đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ giữa các loại hình quy hoạch.