Trao tặng Giải thưởng và học bổng Trần Văn Khê

VHO - Hôm nay 23.7, tại Nhà hát Thành phố, Hội đồng Quản lý và Ban giám đốc Quỹ Học bổng Trần Văn Khê tổ chức Lễ trao Giải thưởng và học bổng Trần Văn Khê lần thứ nhất năm 2023. Tham dự chương trình có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên, lãnh đạo TP.HCM, đông đảo nhà nghiên cứu văn hóa, giới văn nghệ sĩ, nghệ nhân của nhiều loại hình nghệ thuật dân tộc.

Tiết mục hòa tấu bản Dạ cổ hoài lang do các cá nhân nhận giải thưởng và học bổng Trần Văn Khê biểu diễn

Tại buổi lễ, BTC đã trao giải thưởng cho sáu nghệ nhân, nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, nhà giáo có nhiều thành tựu trong thực hành âm nhạc dân tộc Việt Nam (mỗi giải thưởng có mức tiền mặt 30 triệu đồng). Cụ thể đó là: NSƯT, nhà giáo, nhạc sĩ Nguyễn Văn Đời, nguyên Trưởng khoa Âm nhạc Dân tộc Nhạc viện TP.HCM; nhà nghiên cứu, PGS.TS Đặng Hoành Loan; nhà nghiên cứu, nhạc sĩ Bùi Trọng Hiền; Tiến sĩ - NSƯT Nguyễn Thị Hải Phượng, Trưởng khoa Âm nhạc Dân tộc Nhạc viện TP.HCM; Tiến sĩ, NSƯT Cồ Huy Hùng, Trưởng khoa Âm nhạc Dân tộc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và ThS, nhạc sĩ Âm nhạc dân tộc Phan Nhứt Dũng.

Ngoài ra, Quỹ cũng trao học bổng cho chín học sinh, sinh viên tài năng đang theo học tại Nhạc viện TP.HCM, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam và Học viện Âm nhạc Huế; mức học bổng mỗi suất là 10 triệu đồng.

Nhà báo Nguyễn Thế Thanh, Phó giám đốc Quỹ học bổng Trần Văn Khê cho biết, từ sau khi GS Trần Văn Khê qua đời vào ngày 24.6.2015, Ban tang lễ của ông đã được chuyển thành Nhóm thân hữu Trần Văn Khê với trách nhiệm tìm kiếm nguồn lực và những người đồng hành cùng thực hiện di nguyện của ông là cổ vũ, khuyến khích những người nhiệt tâm theo đuổi và có thành tựu trong hoạt động âm nhạc dân tộc. Sau 8 năm, trải qua nhiều trở ngại, Di nguyện của GS Trần Văn Khê (năm 2015) đã được thực hiện với Quỹ Trần Văn Khê (thành lập vào năm 2021) và hôm nay là Lễ trao Giải thưởng và học bổng Trần Văn Khê lần đầu tiên.

Nhà báo Nguyễn Thế Thanh (thứ hai từ trái qua) và ông Trần Thế Thuận, Giám đốc Sở VHTT TP.HCM trao học bổng cho 3 sinh viên Nhạc viện TP.HCM

Quỹ Học bổng Trần Văn Khê có mục tiêu lớn nhất là trao giải thưởng và học bổng định kỳ nhằm tôn vinh, khuyến khích những học sinh, những nhà nghiên cứu và nghệ sĩ có thành tựu xuất sắc trong học tập, nghiên cứu, giảng dạy, trình diễn, góp phần phát huy giá trị các loại hình âm nhạc dân tộc Việt Nam. Để thực hiện việc xét và tặng Giải thưởng và Học bổng Trần Văn Khê, Quỹ Trần Văn Khê đã gửi thông báo đến các cơ sở đào tạo và hoạt động âm nhạc dân tộc, đồng thời lập ra Hội đồng chuyên môn do PGS.TS, nhạc sĩ Trần Thế Bảo làm Chủ tịch Hội đồng để xem xét các đề cử gửi đến theo các tiêu chí do Quỹ Học bổng Trần Văn Khê đề ra. 

Là người Việt Nam đầu tiên (vào năm 1958) được nhận bằng tiến sĩ văn chương ngành nhạc học hạng tối ưu tại Đại học Sorbonne (Pháp) với bản luận văn Âm nhạc truyền thống Việt Nam, suốt 50 năm sau đó, Trần Văn Khê đã tự nhận lấy trách nhiệm nghiên cứu và giới thiệu nền âm nhạc dân tộc Việt Nam mà ông cho là “rất hay, rất đẹp” với bạn bè trên thế giới và trao truyền cho các thế hệ người Việt. Các chuyên đề nghiên cứu và đào tạo của ông về Đờn ca tài tử, về Cải lương Việt Nam trong đối sánh với các loại hình âm nhạc, kịch nghệ của các quốc gia châu Á (pansori của Triều Tiên, kinh kịch của Trung Quốc, noh và kabuki của Nhật Bản) đã được giới âm nhạc quốc tế đánh giá rất cao. Sự đánh giá đó đã góp phần quan trọng đưa đến sự công nhận và vinh danh của UNESCO ở tầm mức thế giới các loại hình Nhã nhạc cung đình Huế, Không gian cồng chiêng Tây nguyên, Ca trù, Đờn ca tài tử.

Uy lực thâm hậu của ông về nhạc học dân tộc, uy tín lớn của ông về văn hóa - âm nhạc truyền thống Việt Nam và các dân tộc khác, phong cách truyền đạt tri thức, kỹ năng nghệ thuật cùng với tài ứng xử văn hóa thiên bẩm của ông đã khiến ông trở thành một người Việt Nam nổi tiếng trên thế giới và tại đất nước mình. Ông từng nói: Cả cuộc đời mình, ông chỉ làm một công việc và nếu còn sức cũng chỉ làm công việc ấy, đó là “góp phần nghiên cứu và giới thiệu âm nhạc truyền thống Việt Nam rộng khắp năm châu, sâu trong dân tộc”. Gần 10 năm cuối đời (2007-2015), GS Trần Văn Khêg về sống hẳn tại Việt Nam ở ngôi nhà 32 Huỳnh Đình Hai TP.HCM và cùng các cộng sự dựng lên tại đó một không gian diễn xướng âm nhạc dân tộc định kỳ và một thư viện Trần Văn Khê với hàng ngàn tư liệu nghiên cứu quý giá...

Trước khi đi sang thế giới khác, GS Trần Văn Khê có mong muốn được trao tặng Giải thưởng và Học bổng cho những người theo đuổi âm nhạc dân tộc bằng tình yêu và tài năng, góp phần gìn giữ, lưu truyền giá trị âm nhạc dân tộc Việt Nam. Mong muốn đó đã được thể hiện trong Di nguyện của ông và lập thành Vi bằng năm 2015.

THÙY TRANG