Rộn rã “Ngày Tết Nguyên tiêu” trong đêm rằm đầu Xuân

VHO - Tối 12.2, tại Trung tâm Văn hóa và Thể thao Quận 5, TP.HCM tổ chức Đêm hội Nguyên tiêu - Mừng Xuân Ất Tỵ 2025 với chủ đề “Ngày Tết Nguyên tiêu”. Đêm hội diễn ra trong không khí rộn rã, náo nhiệt và đầy sắc màu với sự tham gia của đông đảo người dân và du khách.

Đêm hội Nguyên tiêu với hai nội dung điểm nhấn là hoạt động diễu hành nghệ thuật đường phố và chương trình nghệ thuật, do Ban Tổ chức Kỷ niệm các ngày lễ lớn TP.HCM tổ chức, Nhà hát Ca múa nhạc dân tộc Bông Sen phối hợp với Trung tâm Văn hóa và Thể thao Quận 5 thực hiện. 

“Tết Nguyên tiêu” (còn gọi là Tiết Thượng Nguyên, tiết Hoa đăng...) là một trong những lễ hội cổ truyền, đã có từ lâu đời. Vào dịp Nguyên tiêu, đồng bào Việt, Hoa thường đi chùa, miếu, để cầu cho một năm mạnh khỏe, bình an, phát tài phát lộc.

Các hoạt động chính của ngày lễ được diễn ra trong phạm vi gia đình và cộng đồng tại các Hội quán người Hoa. Bên cạnh các nghi lễ, các hoạt động trong ngày Nguyên tiêu thể hiện tính cộng đồng đặc trưng của đồng bào dân tộc Hoa như: Biểu diễn ca kịch truyền thống, Lân Sư Rồng, đấu đèn, đố đèn, thưởng thức ẩm thực truyền thống, diễu hành nghệ thuật đường phố...

Lễ hội Nguyên tiêu - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đã được đưa vào chuỗi sự kiện đón tết cổ truyền của dân tộc và là một trong 19 sự kiện văn hóa, nghệ thuật, lễ hội tiêu biểu tại TP.HCM. Đây là niềm tự hào, phấn khởi của cộng đồng dân tộc Hoa tại Thành phố nói chung và Quận 5 nói riêng.

Lễ hội Nguyên Tiêu ngoài ý nghĩa truyền thống mà đồng bào dân tộc Hoa mang theo trong quá trình di cư đến vùng đất mới, còn là sự hòa hợp với nền văn hóa Việt để tạo nên một bản sắc đặc trưng về Lễ hội Nguyên tiêu tại TP.HCM.

Không những thế, cộng đồng dân tộc Hoa cùng với các cộng đồng dân tộc anh em đã cống hiến, xây dựng góp phần phát triển kinh tế - xã hội và bảo tồn văn hóa cộng đồng trong sự hài hòa văn hóa Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Võ Xuân Kỳ - Phó Chủ tịch UBND Quận 5, chia sẻ: Lễ hội Nguyên tiêu được tổ chức tại Quận 5 từ năm 1990 đến nay hơn 30 năm, là sự kết hợp sáng tạo hài hòa giữa văn hóa Việt và văn hóa của cộng đồng người Hoa tạo nên nét văn hóa đặc trưng, mang giá trị cố kết cộng đồng và bảo tồn giá trị của người Hoa trong nền văn hóa Việt Nam.

Năm 2020 “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Tết Nguyên tiêu của người Hoa Quận 5 - TP.HCM” đã được Bộ VHTTDL đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và là một trong 19 sự kiện văn hóa, nghệ thuật, lễ hội tiêu biểu tại Thành phố.

Ông Nguyễn Võ Xuân Kỳ nhấn mạnh: “Chính quyền Quận 5 luôn đồng hành cùng cộng đồng người Hoa để bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Nguyên Tiêu truyền thống, thực hiện hiệu quả đề án bảo tồn các giá trị di sản phi vật thể của lễ hội. Đây là di sản có giá trị lịch sử, chính trị - xã hội, bản sắc văn hóa dân tộc, là dấu ấn thời gian và tài sản vô giá của Nhân dân, đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ.”

Lễ hội Nguyên tiêu Xuân Ất Tỵ năm 2025 được tổ chức từ ngày 7.2 (10 tháng Giêng năm Ất Tỵ) đến ngày 15.2 (18 tháng Giêng năm Ất Tỵ), với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật, vui chơi, giải trí lành mạnh, đáp ứng nhu cầu thưởng ngoạn và du xuân của Nhân dân thành phố.

Lễ hội bao gồm nhiều hoạt động: Đêm thơ Việt Nam với chủ đề “Bài ca thống nhất”, hoạt động biểu diễn ca kịch tuồng cổ tại các Hội quán trên địa bàn Quận 5, các chương trình biểu diễn nghệ thuật tại Quận 6, Quận 11, nơi có đông đồng bào người Hoa sinh sống; Lễ hội Nghinh ông Quan Thánh Đế Quân tuần du, đấu thỉnh đèn lộc, tuần lễ ẩm thực trên địa bàn Quận 5… 

Tối 15 tháng Giêng năm Ất Tỵ 2025, ngày rằm đầu tiên của năm mới, không khí lễ hội Nguyên Tiêu tại Quận 5 rộn ràng và lung linh với diễu hành nghệ thuật đường phố và xe hoa đăng, thu hút gần 1.200 diễn viên, các đoàn Lân Sư Rồng, đoàn nghệ thuật và cổ nhạc.

Không chỉ có người dân trên địa bàn TP.HCM, mà đông đảo khách du lịch, đã hòa mình vào không khí ngày hội, tạo nên một Lễ hội Nguyên tiêu Xuân Ất Tỵ 2025 đặc sắc, mở đầu cho một năm “thuận lợi và thành công”.

Tết Nguyên Tiêu, tổ chức vào rằm tháng Giêng hàng năm, là tập quán tín ngưỡng của cộng đồng người Hoa tại Quận 5, TP.HCM, mang theo từ thế kỷ 17 khi họ di cư vào Nam Bộ. Đây không chỉ là nét văn hóa đặc trưng của người Hoa mà còn trở thành phần không thể thiếu trong nền văn hóa Việt Nam, thể hiện sự hòa nhập và đoàn kết các dân tộc.

Trong chương trình nghệ thuật, Lễ hội tái hiện truyền thuyết về nguồn gốc Tết Nguyên tiêu qua nhạc cảnh Cung nữ Nguyên Tiêu với các nhạc phẩm Ánh trăng nói hộ lòng em (sáng tác: Ông Thanh Khê, lời hoa: Tôn Nghi, lời Việt: Kỳ Anh) và Tay trái chỉ trăng (sáng tác: Tát Đỉnh Đỉnh, lời Việt: Tuệ Minh) qua phần biểu diễn ca sĩ Phạm Thùy Dung (Quán quân Sao Mai Việt Nam) cùng nhóm múa.

Tiết mục Trên mảnh đất tình người (sáng tác Trần Long Ẩn), với phần biểu diễn nhóm ca Lạc Việt và đoàn nhạc cùng tốp múa của Nhà hát ca múa nhạc dân tộc Bông Sen, khắc họa tâm tình của cộng đồng người Hoa khi đến định cư tại Nam Bộ.

Chương trình còn có tiết mục Hồ Quảng đặc sắc Mai đào khoe sắc qua phần biểu diễn của NSƯT Kim Tử Long và NSND Quế Trân cùng phần phụ họa của tốp múa và đoàn Lân Sư Rồng...

Các tiết mục không chỉ tôn vinh văn hóa của cộng đồng Hoa, mà còn thể hiện sự hòa nhập và đoàn kết giữa các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam.

Lễ hội Nguyên tiêu được TP.HCM tổ chức hằng năm, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, giá trị tinh thần, tính nhân văn, tình đoàn kết gắn bó giữa đồng bào Việt và đồng bào Hoa với các dân tộc anh em trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, làm phong phú thêm đời sống văn hóa của Nhân dân Thành phố.