Plei Me - Tráng ca bất tử nơi đại ngàn

VHO - 60 năm đã trôi qua, nhưng âm vang của trận đánh Plei Me (Gia Lai) tháng 11.1965 - trận đánh từng làm lung lay cả chiến lược quân sự của Mỹ, vẫn chưa bao giờ phai nhạt trong ký ức những người chiến sĩ năm xưa…

 Chiến thắng Plei Me không chỉ là một mốc son trên trang sử chống ngoại xâm, mà còn là biểu tượng bất diệt của ý chí kiên cường, của tinh thần “còn người còn Tây Nguyên”. Từ vùng “điểm lửa” khốc liệt năm xưa đến miền đất xanh thắm hôm nay, Gia Lai đã hồi sinh bằng sức sống bền bỉ của con người, đồng thời không ngừng lan tỏa giá trị lịch sử ấy, nuôi dưỡng niềm tự hào dân tộc trong trái tim mỗi người trẻ.

Ký ức về thời khói lửa tại Plei Me

Chiến dịch Plei Me kéo dài 38 ngày đêm, từ 19.10 đến 26.11.1965, khắc ghi hai chiến thắng vang vọng tại cứ điểm Plei Me (xã Ia Pia) và thung lũng Ia Drăng (xã Ia Púch). Đó không chỉ là những trận đánh mang tính quyết định, mà còn là minh chứng cho lòng quả cảm và sự hy sinh của bộ đội ta giữa núi rừng Tây Nguyên.

Chính chiến dịch này đã mở đầu cho chuỗi thất bại của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” mà đế quốc Mỹ đầy tự tin áp dụng, để rồi bị bẻ gãy ngay tại mảnh đất khắc nghiệt mà hào hùng này.

Hiện nay, những địa danh gắn liền với chiến thắng Plei Me không chỉ hiện diện trên bản đồ mà còn khắc sâu trong ký ức cộng đồng, được nâng niu bằng những quyết định xếp hạng di tích như lời tri ân gửi đến quá khứ.

Địa điểm Chiến thắng Plei Me (thôn Tân Thủy, xã Ia Pia) đã được công nhận là di tích quốc gia từ năm 2009; còn chiến trường Ia Drăng, nơi từng chứng kiến những trận đánh khốc liệt được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh vào năm 2024.

Những tấm bằng xếp hạng ấy không chỉ là sự ghi nhận, mà còn mở ra cơ sở quan trọng để Gia Lai tiếp tục bảo tồn, gìn giữ và lan tỏa giá trị di sản chiến tranh cách mạng, gắn kết với phát triển du lịch lịch sử và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Đặt chân đến thung lũng Ia Drăng ngày nay, khó ai có thể hình dung nơi này từng là “vùng đất lửa” nhuốm khói bom và mất mát. Những triền đồi cà phê trải dài theo gió, những vườn hồ tiêu xanh ngắt vươn mình trong nắng đã phủ lên miền đất này một sức sống mới, thanh bình mà bền bỉ.

Thế nhưng, giữa lớp màu xanh hồi sinh ấy, trong trái tim những người lính từng chiến đấu nơi đây, ký ức vẫn hiện lên nguyên vẹn, là tiếng súng, tiếng đồng đội gọi nhau, và cả ý chí không bao giờ lùi bước. Với họ, Ia Drăng không chỉ là một địa danh, đó là mảnh ký ức thiêng liêng không bao giờ phai.

Nhắc đến Plei Me, điều đầu tiên hiện lên không phải là những tấm bia di tích, mà là ký ức sống động trong lòng những người lính năm xưa. Ông Kpă Nang là người từng trực tiếp chiến đấu tại trận Plei Me, kể chuyện bằng giọng trầm ấm, chắc nịch, như mang theo cả hơi thở của núi rừng Tây Nguyên. Ông từng là chiến sĩ bộ đội địa phương, dưới sự chỉ huy của Kpă Klơng, người làng Pia, vị chỉ huy sau này được phong Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân năm 1967.

Trong những câu chuyện ông kể, đêm rừng năm ấy như sống dậy: Tiếng chân du kích rải đều trên con đường mòn ẩm sương, những bao gạo nặng trĩu gùi về cho bộ đội giữa bóng tối, những trận phục kích từ chiếc ná thô sơ đến khẩu súng chắc tay, tất cả là lời đáp trả cho bao mất mát mà quân giặc gây ra cho dân làng.

“Bà con cực lắm nhưng chẳng ai chùn bước. Ban ngày làm rẫy rồi trốn giặc trong rừng; ban đêm tiếp tục gùi gạo cho bộ đội, làm chông, làm rọ đá. Hễ có thời cơ là đánh. Đánh ban ngày, đánh cả ban đêm”, ông Nang bồi hồi nhớ lại.

Cũng trong mạch ký ức ấy, cựu chiến binh Hoàng Viết Hữu (phường Thống Nhất, tỉnh Gia Lai), nguyên chiến sĩ Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 66, Sư đoàn 304, Quân đoàn 3 (nay là Quân đoàn 34)  lại nhớ về những ngày tháng mà kỷ luật thép và tinh thần đồng đội đã tôi luyện nên ý chí của ông.

Đối với ông Hữu, chiến dịch Ia Drăng không chỉ là những trận đánh cận kề sống chết, mà còn là nơi tinh thần chiến binh được rèn giũa thành bản lĩnh vững vàng.

Ông kể rằng sau thời gian ngắn huấn luyện tại Thạch Thành (Thanh Hóa), đơn vị nhận lệnh hành quân khẩn vào Tây Nguyên. Buổi chiều tối ngày 13.11.1965, ông cùng đồng đội dừng chân dưới tán rừng già thung lũng Ia Drăng, nơi núi Chư Prông sừng sững như một bức tường thiên nhiên.

“Ia Drăng khắc nghiệt lắm, địa hình lại hiểm trở, thời tiết thì hung dữ. Hiểu được tầm chiến lược của ngọn núi ấy, quân Mỹ điều lực lượng lớn quyết giữ bằng mọi giá. Pháo kích nổ liên hồi, rồi B-52 dội bom xé tan từng khoảng rừng. Trực thăng địch đổ bộ tấn công dữ dội. Nhưng chúng tôi phối hợp với đơn vị bạn và lực lượng địa phương, đánh trả đến cùng. Và rồi, với quyết tâm không lùi bước, ta đã đứng vững và giành thắng lợi”, ông Hữu kể lại với đầy sự tự hào.

Những lời kể của ông Nang, ông Hữu… không chỉ là chuyện xưa, mà là những mảnh ký ức sống động về một thế hệ đã dám đem cả tuổi trẻ đặt lên bàn cân với cái chết để giữ lấy màu xanh Tổ quốc. Họ là lớp người bước ra từ khói lửa với trái tim nóng bỏng lý tưởng, sẵn sàng hy sinh vì niềm tin tuyệt đối vào Đảng, vào con đường cách mạng.

Và hôm nay, giữa miền đất đã hồi sinh rực rỡ sau bom đạn, ký ức ấy vẫn âm ỉ cháy trong họ. Như dòng suối ngầm không bao giờ cạn, những năm tháng trận mạc thuở nào vẫn chảy mãi, nhắc nhở rằng hòa bình hôm nay được đánh đổi bằng biết bao máu xương của một thời không thể lãng quên…

Hào khí Plei Me còn vang mãi

Nhân dịp kỷ niệm 60 năm chiến thắng Chiến dịch Plei Me, tỉnh Gia Lai sẽ tổ chức chuỗi hoạt động kỷ niệm trong hai ngày 18 và 19.11, với nhiều chương trình đa dạng, phong phú, hướng tới tri ân những người đã góp phần làm nên chiến thắng lịch sử.

Điểm nhấn trong chuỗi sự kiện là Hội thảo khoa học “60 năm thắng lợi Chiến dịch Plei Me”, quy tụ các nhà nghiên cứu, nhân chứng lịch sử và đại diện lực lượng vũ trang. Hội thảo tập trung làm rõ giá trị, ý nghĩa và tầm vóc chiến lược của chiến dịch, đồng thời phân tích vai trò quyết định của lực lượng bộ đội địa phương và Nhân dân Tây Nguyên trong việc đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ.

Bên cạnh hội thảo, các hoạt động kỷ niệm còn bao gồm triển lãm tư liệu, hiện vật lịch sử, giao lưu với nhân chứng chiến trường, nhằm tái hiện sống động những ngày tháng hào hùng và giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.

Qua những hoạt động này, ký ức về chiến dịch Plei Me không chỉ được giữ gìn mà còn lan tỏa rộng rãi, trở thành động lực tinh thần cho cộng đồng hôm nay và mai sau.

Kỷ niệm 60 năm chiến thắng Plei Me không chỉ là dịp tưởng nhớ những hy sinh, mất mát của thế hệ đi trước, mà còn là lời nhắc nhở về sức mạnh của tinh thần đoàn kết, ý chí quật cường và lòng yêu nước. Giữa miền đất Tây Nguyên xanh thắm hôm nay, ký ức hào hùng ấy vẫn sống mãi, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ tiếp bước, giữ gìn hòa bình và tiếp tục xây dựng quê hương giàu đẹp.