Phương án trùng tu di tích phải chờ… kết luận điều tra

VHO - Gần bốn tháng kể từ khi sự việc bia yểm thủy đạo liên quan đến di tích chùa Cầu ở Hội An bị phá hoại, đến nay các cơ quan chức năng vẫn chưa đưa ra kết luận vụ việc. Cơ quan chuyên môn vẫn chưa đưa ra phương án trùng tu di tích.

 Người dân mong muốn cơ quan chức năng sớm tìm ra thủ phạm để có biện pháp trừng trị thích đáng, ngăn chặn những hành vi phá hoại di tích tương tự.

Liên quan đến sự việc phá hoại di tích bia yểm thủy đạo xảy ra vào ngày 1.4 tại khu vực phường Cẩm Phô, TP Hội An, Quảng Nam trước đây (nay là phường Hội An, TP Đà Nẵng), ông Phạm Phú Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản văn hóa Hội An cho biết, trước tính chất nghiêm trọng của vụ việc, ngay khi phát hiện, Trung tâm đã báo cáo sự việc với UBND thành phố Hội An và các cơ quan chức năng của thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam trước đây.

Thời điểm đó, TP Hội An cũng đã đề nghị Công an thành phố, Công an tỉnh Quảng Nam vào cuộc xem xét điều tra, xử lý các đối tượng đã thực hiện hành vi phá hoại đối với di tích nêu trên theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, đến thời điểm này, cơ quan chức năng vẫn chưa có kết luận về vụ việc nói trên.

Về vấn đề này, ngày 30.7, Công an phường Cẩm Phô trước đây (sau sắp xếp, sáp nhập, hiện nay phường Cẩm Phô và các đơn vị xã, phường Minh An, Sơn Phong, Cẩm Nam và Cẩm Kim thành phường Hội An, TP Đà Nẵng) cho biết, đến thời điểm này vẫn chưa xác định thủ phạm phá hoại di tích. Vụ việc vẫn đang được tiếp tục điều tra để truy tìm thủ phạm.

Về phương án phục hồi, khắc phục di tích bia yểm thủy đạo bị phá hoại, ông Phạm Phú Ngọc cho biết, trước mắt vẫn phải chờ kết quả điều tra, kết luận của cơ quan công an rồi mới thực hiện các bước tiếp theo.

Hiện tại, Trung tâm Quản lý Bảo tồn di sản văn hóa Hội An cùng các đơn vị chức năng liên quan của địa phương, nhân viên bảo vệ an ninh cơ sở cùng phối hợp tăng cường các biện pháp bảo vệ hiện trạng di tích, đồng thời kêu gọi cộng đồng cùng chung tay bảo vệ các giá trị văn hóa quý báu khác của Hội An trước nguy cơ xâm hại.

Sự việc tấm bia yểm thủy đạo bị phá hoại vào ngày 1.4 vừa qua đã khiến người dân Hội An, những nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, các học giả bày tỏ sự bức xúc, phẫn nộ về hành vi phá hoại di sản, xâm phạm tín ngưỡng niềm tin của người dân.

Gần 4 tháng sau khi sự việc xảy ra, dư luận vẫn mong chờ một kết luận điều tra cụ thể về sự việc xâm hại, phá hoại di tích nghiêm trọng như trên. Sau sự việc bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn bị xâm hại vừa qua, dư luận lại một lần nữa dấy lên câu hỏi về việc bao giờ tìm ra được thủ phạm phá hoại tấm bia yểm thủy đạo?

Một số bình luận trên mạng xã hội cũng đã liên hệ câu chuyện bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn vừa qua, với vụ việc phá hoại bia di tích này và đặt câu hỏi, làm thế nào để ngăn ngừa những tình huống tương tự có thể xảy ra tiếp nếu không có những hình thức bảo vệ, phòng ngừa những tình huống như thế. Không thể để bị hư hại rồi mới rà soát, tăng cường bảo vệ. Người dân ở khu vực quanh cây đa nói trên cho biết, cộng đồng cư dân ở đây rất tôn thờ cây đa linh thiêng, tấm bia đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng tâm linh của người dân từ bao đời nay.

Sau sự việc, mọi người vẫn đến thắp hương, dọn dẹp mỗi ngày tại di tích và tự giác nhắc nhở nhau trông coi cẩn thận hơn nữa. Việc tấm bia cổ bị phá hoại không chỉ gây mất mát, hư hại di tích mà còn gây ảnh hưởng đến tinh thần, ảnh hưởng đến giá trị văn hóa và lịch sử của Hội An. Kể từ khi sự việc đáng tiếc xảy ra, người dân ở khu vực này cũng như nhiều người dân Hội An đều rất bức xúc và mong chờ cơ quan chức năng sớm tìm ra thủ phạm để có biện pháp trừng trị thích đáng.

Như Văn Hóa đã thông tin, theo tin trình báo của người dân, vào khoảng 8h30 ngày 1.4.2025, Trung tâm Quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An cùng UBND phường Cẩm Phô đã đến hiện trường di tích bia yểm thủy đạo khảo sát, và ghi nhận di tích bia yểm thủy đạo đã bị phá hoại, đục phá khá nghiêm trọng. Ghi nhận tại hiện trường cho thấy, toàn bộ các chữ Hán Nôm và hình chạm khắc trên mặt bia đã bị đục phá, gây hư hại gần như hoàn toàn.

Thông tin bước đầu thu thập từ người dân cho biết, vào khoảng 6h sáng ngày 31.3.2025, khi vào thắp hương tại bia di tích người dân phát hiện bia đá đã bị phá hoại. Trước đó, vào khoảng thời điểm 1-2h sáng ngày 31.3.2025, có người thấy chiếc xe máy để trên lề đường Phan Châu Trinh cạnh cây đa và nghe tiếng búa gõ vọng lên.

Theo Danh mục di tích lịch sử, văn hóa của thành phố, di tích bia yểm thủy đạo nằm trong khu vực bảo vệ I của di tích cấp quốc gia đặc biệt, di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An. Di tích được phân loại giá trị bảo tồn loại I, hình thức sở hữu Nhà nước.

Tấm bia đá đặt bên trong một am thờ nhỏ xây bằng gạch, nằm trong lòng gốc cây đa cổ thụ đã được UBND thành phố ghi vào Danh mục cây cổ thụ được bảo vệ tại Quyết định số 2627 ngày 14.11.2014; mặt bia quay về hướng Bắc. Trên mặt bia khắc chữ Hán Nôm và hình các đạo bùa. Ở giữa gồm 3 phần, bên dưới vòng tròn chính giữa có hàng chữ khắc sâu: “Bắc Đế sắc lệnh lập cực ngự phong yểm thủy đạo” (thể hiện mục đích trấn yểm dòng nước theo tín ngưỡng dân gian).

Dưới vòng tròn bên phải tấm bia từ ngoài nhìn vào khắc hình sao Bắc Đẩu thẳng đứng dọc theo thân bia gồm 7 vòng tròn nối với nhau bằng các vạch thẳng. Dưới cùng của tấm bia là 3 chữ Thái Nhạc sơn trải hết chiều rộng bia. Nhiều nhà nghiên cứu nhận định tấm bia này dùng để trấn thủy và có mối liên hệ với tín ngưỡng thờ thần Bắc Đế Trấn Vũ tại di tích chùa Cầu.