Gốm Thanh Hà đón Tết Ất Tỵ:

Linh vật rắn mang đậm dấu ấn văn hóa

KHÁNH CHI

VHO - Những linh vật rắn bằng gốm chào Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, được chế tác tỉ mỉ bởi đôi tay tài hoa của các thợ trẻ làng gốm Thanh Hà, nổi danh xứ Quảng, đã sẵn sàng ra mắt và trang trí khắp phố phường để đón chào năm mới.

Linh vật rắn mang đậm dấu ấn văn hóa - ảnh 1
Du khách thích thú chiêm ngưỡng linh vật rắn bằng gốm

 Thợ trẻ chế tác linh vật trưng bày Xuân

Du khách đến tham quan làng gốm Thanh Hà hơn 500 tuổi tại TP Hội An (Quảng Nam) trong những ngày cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 đều không quên ghé thăm cơ sở gốm của những người thợ trẻ như Viết Lâm, Văn Nhật để chiêm ngưỡng quá trình chế tác linh vật rắn bằng gốm. Ai cũng thích thú và trầm trồ khi chứng kiến những đôi tay tài hoa nhào nặn đất sét, tỉ mẩn tạo ra từng chi tiết tinh xảo của linh vật gốm, biểu tượng của năm Ất Tỵ.

Ông Trương Hướng, Phó Chủ tịch UBND phường Thanh Hà cho biết: Mỗi năm phường đều chọn một chủ đề sản xuất linh vật để phục vụ trang trí, tạo điểm nhấn cho làng nghề và thu hút du khách vào dịp Tết. Phường luôn khuyến khích các nghệ nhân giỏi cùng những thợ trẻ tài năng tham gia vào công việc này. Năm nay, phường đã giao nhiệm vụ cho ba thợ trẻ chế tác 6 linh vật rắn để trang trí dọc tuyến đường dẫn vào làng, tạo điểm nhấn đẹp mắt. Hy vọng, du khách khi đến tham quan làng gốm Thanh Hà dịp này sẽ cảm thấy thích thú với những linh vật độc đáo do chính các thợ địa phương chế tác.

Hai trong những thợ trẻ được chọn là anh Nguyễn Viết Lâm (chủ cơ sở gốm Sơn Thủy) và anh Lê Văn Nhật (chủ cơ sở gốm Lê Văn Nhật). Họ đã từng tham gia chế tác linh vật rồng bằng gốm vào dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn và đã nhận được nhiều lời khen ngợi về sự sáng tạo và tinh tế trong các tác phẩm của mình.

Nguyễn Viết Lâm có thế mạnh trong việc sản xuất gốm theo hình thức thủ công, phủ thêm men, một sản phẩm mới của làng Thanh Hà. Anh chia sẻ, mỗi linh vật đại diện cho 12 con giáp đều có những khó khăn riêng trong quá trình tạo tác. Đặc biệt, đối với linh vật rắn, việc làm vảy đòi hỏi sự tập trung cao độ, tỉ mỉ và kiên nhẫn. Công đoạn này khiến anh phải dành hơn 4 ngày để hoàn thành. Cặp linh vật mà cơ sở anh thực hiện là hình tượng đôi rắn hổ chúa một đực và một cái. Bên cạnh đó, thời tiết những ngày cuối năm khá bất thường, mưa kéo dài dai dẳng, khiến việc dựng hình linh vật gặp khó khăn. Vì trời mưa và lạnh, đất sét không khô kịp làm cho các hình vẽ bị nhão và tách ra thành từng mảng.

Tại cơ sở của anh Lê Văn Nhật, không khí cũng không kém phần sôi động. Mặc dù đang bận rộn với việc sản xuất lô hàng cuối năm và đón tiếp du khách tham quan xưởng, nhưng anh Nhật vẫn cố gắng thu xếp thời gian, toàn tâm toàn ý vào việc chế tác cặp linh vật rắn theo đơn đặt hàng của UBND phường Thanh Hà, thể hiện sự sáng tạo, tinh hoa của những người thợ làng gốm nổi tiếng xứ Quảng, chào đón năm mới Ất Tỵ.

Anh Nhật cho biết, từ đầu tháng 11.2024, khi nhận được đề nghị từ địa phương, anh đã nhanh chóng lên ý tưởng và phác thảo hình dáng linh vật. Ngay trong đêm, anh đã hoàn thành bản vẽ và háo hức bắt tay thực hiện vào ngày hôm sau. Tuy nhiên, ngay khi bắt đầu, anh gặp phải khó khăn lớn vì thời tiết mưa kéo dài và lạnh rét. Dù vậy, may mắn là sau đó, thời tiết đã nắng ráo hơn, mọi việc bắt đầu suôn sẻ và tiến triển theo đúng kế hoạch. Cặp linh vật rắn bằng gốm do anh Nhật chế tác có kích thước 50cm chiều cao, 40cm chiều ngang và 60cm chiều dài, được dựng hình ở thế trực, tạo nên sự sống động, mạnh mẽ.

Linh vật rắn mang đậm dấu ấn văn hóa - ảnh 2
Linh vật gốm dần hiện diện dưới bàn tay những người thợ trẻ

Rộn ràng sản xuất tượng Táo Quân, linh vật đón Tết

Làng gốm Nam Diêu - Thanh Hà có tuổi đời hơn 500 năm, được hình thành vào khoảng thế kỷ XVI - XVII và đạt đến thời kỳ hoàng kim vào nửa đầu thế kỷ XIX. Làng nghề đã được triều đình nhà Nguyễn ghi nhận trong sách Đại Nam nhất thống chí, phần Thổ sản Quảng Nam.

Vào tháng 8.2019, Nghề gốm Thanh Hà vinh dự được Bộ VHT­TDL đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trải qua hơn 500 năm lịch sử, làng nghề vẫn bền bỉ tồn tại và lưu giữ được những tri thức kỹ thuật sản xuất gốm truyền thống cùng đội ngũ nghệ nhân tay nghề cao.

Nhiều thế hệ nghệ nhân và thợ trẻ lành nghề đã gắn bó với làng nghề, không ngừng sáng tạo, chế tác những mẫu mã mới phù hợp với xu thế hiện đại nhưng vẫn bảo tồn được tinh hoa của nghề thủ công mỹ nghệ. Từ năm 2001, TP Hội An đã phê duyệt phương án tổ chức khai thác tuyến tham quan du lịch tại Làng gốm Thanh Hà, và đây hiện là một trong những điểm đến thu hút đông đảo du khách.

Khi Tết Nguyên đán đang gần kề, các lò gốm ở Thanh Hà trở nên nhộn nhịp, tất bật suốt ngày đêm để hoàn thành các đơn hàng tượng Ông Công, Ông Táo kịp phục vụ cho thị trường trong ngày 23 tháng Chạp tiễn Táo Quân về chầu trời.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Chín chia sẻ, tượng Ông Công, Ông Táo là sản phẩm mùa vụ, chỉ được khách hàng đặt mua vào dịp Tết Nguyên đán. Mặc dù thu nhập từ sản phẩm này không lớn so với công sức bỏ ra, nhưng người dân Thanh Hà vẫn duy trì sản xuất như một cách tri ân và gìn giữ truyền thống tín ngưỡng đặc biệt của làng nghề suốt hàng trăm năm qua.

Bên cạnh đó, làng nghề cũng chú trọng sản xuất các bộ sản phẩm mỹ nghệ mô phỏng 12 con giáp với kích thước nhỏ, mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam. Đặc biệt, trong năm Ất Tỵ, sản phẩm con rắn sẽ là chủ đề chính, được chế tác để làm quà lưu niệm hấp dẫn cho du khách.

Nhiều thợ trẻ ở làng nghề như Viết Lâm và Văn Nhật, đã trưởng thành và xây dựng những cơ sở gốm có tiếng trong cộng đồng. Họ không ngừng tìm tòi, sáng tạo để gốm không chỉ là những vật dụng sinh hoạt mà còn là những sản phẩm lưu niệm, mang đậm dấu ấn văn hóa để du khách lựa chọn mua sắm khi tham quan làng nghề. Điều này không chỉ giúp họ có thu nhập ổn định mà còn góp phần duy trì và phát huy nghề thủ công truyền thống.

Đội ngũ thợ trẻ được khuyến khích hoạt động sáng tạo dựa trên nền tảng giá trị truyền thống, điều này là một phần trong chiến lược của Hội An nhằm gìn giữ và bảo tồn các giá trị văn hóa làng nghề. Đặc biệt, khi Hội An chính thức gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực Thủ công và Nghệ thuật dân gian, những sáng tạo này càng trở nên quan trọng, giúp khẳng định và phát huy giá trị của nghề gốm truyền thống trong thời đại mới. 

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc