Gắn giá trị truyền thống của Phở với sức sống công nghiệp văn hóa Thủ đô

VHO - Ngày 11.10, tại Trung tâm thương mại Tasco Mall, Sở VHTT Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức chuỗi các hoạt động “Phở - Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo”.

Lan tỏa giá trị văn hoá Phở

Phát biểu khai mạc chương trình chuỗi hoạt động, Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai chia sẻ: 

"Nhân kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10.10.1954 -10.10.2025), hướng đến Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII; nhằm triển khai các hoạt động bảo vệ, quảng bá, giới thiệu di sản văn hoá phi vật thể “Phở” góp phần đẩy mạnh khai thác, phát huy giá trị văn hóa ẩm thực trong phát triển du lịch và công nghiệp văn hóa Thủ đô, Sở VHTT Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với UBND phường Việt Hưng, Trung tâm UNESCO Văn hóa ẩm thực Việt Nam, Trung tâm thương mại Tasco Mall tổ chức chuỗi các hoạt động Phở - Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo.

"Phở Hà Nội" là sự kết tinh của tri thức dân gian, kỹ năng chế biến và tập quán thưởng thức đặc trưng của người Hà Nội, chứa đựng tinh hoa văn hóa đất Kinh kỳ, phản ánh chiều dài lịch sử, sự khéo léo và tinh tế trong văn hóa ẩm thực Hà Thành.

Năm 2024 Tri thức dân gian “Phở Hà Nội” đã được Bộ VHTTDL đưa vào Danh mục quốc gia về di sản văn hóa phi vật thể.

Đây không chỉ là sự ghi nhận chính thức của Nhà nước đối với những giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học của di sản; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu đối với công tác bảo vệ, truyền dạy, quảng bá và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh hiện nay.

Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai cho biết thêm: “Thực hiện Nghị quyết số 09 của Thành ủy Hà Nội về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Phở có vai trò đặc biệt quan trọng.

Việc gắn kết giá trị truyền thống của “Phở” với xu hướng sáng tạo và đổi mới trong công nghiệp văn hóa chính là hướng đi bền vững, giúp di sản vừa phát huy giá trị, vừa giữ được bản sắc truyền thống, qua đó góp phần hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược phát triển văn hóa, kinh tế và xã hội của Thủ đô”.

Trong tháng 9 vừa qua, UBND TP Hà Nội đã đề xuất với Bộ VHTTDL xin chủ trương của Thủ tướng Chính phủ cho phép Hà Nội chủ trì phối hợp với các tỉnh, TP có di sản “Phở” xây dựng Hồ sơ khoa học đề nghị UNESCO ghi danh “Phở” vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Đây là bước đi quan trọng thể hiện sự quyết tâm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, đồng thời định vị thương hiệu ẩm thực “Phở” không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế.

Chuỗi chương trình nhằm tôn vinh và lan tỏa giá trị văn hóa “Phở Hà Nội”, tôn vinh những những nghệ nhân, người thực hành nắm giữ và trao truyền các tri thức, kỹ năng, kỹ thuật, bí quyết chế biến phở.

Đồng thời là dịp để các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, chuyên gia ẩm thực, các doanh nghiệp và nhà quản lý cùng chia sẻ góc nhìn, câu chuyện và đề xuất những sáng kiến nhằm khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử của “Phở”; tìm hướng đi mới trong quảng bá, phát triển “Phở Việt” trên bản đồ ẩm thực thế giới; kết nối “Phở” với các ngành sáng tạo, du lịch, truyền thông và công nghiệp văn hóa.

Phó Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hoá phi vật thể  - Cục Di sản Văn hoá (Bộ VHTTDL)  Phạm Cao Quý cho rằng, đây là bước tiếp nối hành trình bảo tồn và phát huy di sản ẩm thực Việt, đồng thời khẳng định năng lực và vị thế của đất nước trong lĩnh vực di sản văn hoá.

“Nếu thành công, "Phở" sẽ là minh chứng mới cho sức sáng tạo và tinh thần gìn giữ của người Việt trong việc đưa giá trị văn hoá dân tộc ra thế giới” – ông Phạm Cao Quý nhấn mạnh.

Hướng đi mới trong quảng bá, phát triển “Phở Việt”

Hiện nay, tại nhiều trường đại học, đặc biệt là Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), "Phở" không chỉ được nhắc đến như một món ăn, mà còn là một trường hợp điển hình trong nghiên cứu di sản phi vật thể.

Sinh viên được học về "Phở" trong các môn du lịch, báo chí, văn hoá học – như một cách để hiểu về bản sắc Hà Nội, về sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại trong ẩm thực.

Theo TS. Lê Thị Thu Hương – Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế, việc đưa "Phở" vào chương trình giảng dạy là cách để lan tỏa tình yêu và ý thức bảo tồn di sản đến thế hệ trẻ.

Bà cho rằng, bảo tồn không chỉ là lưu giữ nguyên vẹn một món ăn, mà còn là tiếp tục truyền cảm hứng sáng tạo trên nền giá trị cũ.

Còn TS. Phạm Thị Lan Anh – Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hoá (Sở VHTT Hà Nội) cho rằng, bảo tồn không có nghĩa là đứng yên.

Những biến tấu như "Phở cuốn", "Phở trộn", "Phở chiên phồng" hay "Phở gà nghệ thuật"... cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt của người Hà Nội.

Sự sáng tạo ấy không làm mất đi bản sắc, mà giúp di sản tiếp tục sống trong đời sống hiện đại.

Xây dựng bản đồ di sản “Phở Hà Nội”

VHO - Sau khi chính thức được ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, “Phở Hà Nội” không chỉ được ghi nhận về giá trị lịch sử và văn hóa mà còn mở ra cơ hội bảo tồn và phát triển bền vững tinh hoa ẩm thực truyền thống của Thủ đô. Nhiều chuyên gia văn hóa, ẩm thực nhận định: “Phở là một thứ quà đặc biệt của Hà Nội, không phải chỉ riêng Hà Nội mới có, nhưng chính là vì chỉ ở Hà Nội mới ngon”.

Phó Giám đốc khối Marketing Công ty CP Acecook Việt Nam Yokoyama Hiroya nhấn mạnh: “Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, mỗi tô “Phở” được giới thiệu, mỗi hoạt động gắn với “Phở” được thực hiện, đều là một phần của hành trình bảo tồn và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống.

Trong hơn 30 năm có mặt tại Việt Nam, Acecook đã không ngừng nghiên cứu, cải tiến để đưa hương vị Phở đến gần hơn với người tiêu dùng, vừa giữ được tinh túy nguyên bản, vừa đáp ứng nhu cầu hiện đại.

Năm 2025, Acecook vinh dự trở thành đơn vị đồng hành chính thức với Sở VHTT Hà Nội trong hành trình dài hạn, với mục tiêu cao nhất là cùng chung tay đưa phở trở thành Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại được UNESCO công nhận. Đây không chỉ là niềm vinh dự cho đất nước, mà còn là lời khẳng định vị thế của văn hóa Việt trên trường quốc tế”.

“Trong dòng chảy của công nghiệp sáng tạo, "Phở Việt" không chỉ là món ăn, mà còn là cảm hứng bất tận để sáng tạo nghệ thuật, công nghiệp văn hóa và công nghiệp du lịch.

Tôi tin rằng, với sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, Phở sẽ trở thành biểu tượng văn hóa toàn cầu, đồng thời mang lại giá trị kinh tế, văn hóa và xã hội bền vững cho đất nước Việt Nam” - Phó Giám đốc khối Marketing Công ty CP Acecook Việt Nam Yokoyama Hiroya chia sẻ.

Chuỗi các hoạt động Phở - Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo diễn ra trong 2 ngày 11 và 12.10.

Theo đó, tại Trung tâm thương mại Tasco Mall sẽ diễn ra các hoạt động: Trưng bày không gian gia vị “Phở”; Triển lãm về lịch sử và không gian văn hóa tập quán “Phở Hà Nội”; Trình diễn nghệ thuật truyền thống; Trưng bày các bức vẽ ký hoạ về di sản phi vật thể “Phở” của sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội.

Đặc biệt tại không gian giới thiệu, thưởng thức di sản văn hóa phi vật thể Hà Nội được tổ chức ngoài trời sẽ là sự tham gia trình diễn quy trình nấu "Phở", trải nghiệm món ăn của các thương hiệu phở nổi tiếng như: Phở Thìn Hàng Tre, Phở Long Bích, Phở Khôi Hói…

Các gian hàng của các doanh nghiệp như Acecook Việt Nam - thể hiện hành trình sáng tạo từ “Phở truyền thống” sang những thức quà tiện dụng trong đời sống bận rộn hiện nay.