Đối thoại Đông - Tây tại Văn Miếu - Gợi mở giá trị di sản giáo dục trong thời hội nhập

VHO - Ngày 3.11, tại Nhà Thái Học – Di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội, tọa đàm “Di sản giáo dục và văn hóa Đông - Tây” đã quy tụ các học giả Việt Nam và Hoa Kỳ cùng trao đổi về những giá trị cốt lõi của hai nền giáo dục. Sự kiện nằm trong khuôn khổ Festival Thăng Long - Hà Nội 2025, góp phần làm sáng rõ vai trò của di sản giáo dục trong dòng chảy phát triển hiện nay và khẳng định vị thế của Văn Miếu - Quốc Tử Giám như một biểu tượng kết nối tri thức giữa truyền thống và hiện đại.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, bà Lê Thị Ánh Mai, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội nhấn mạnh: Văn Miếu - Quốc Tử Giám được khởi lập từ cuối thế kỷ XI dưới triều Lý, là nơi tôn vinh tiên thánh, tiên hiền và cũng là trung tâm giáo dục cao nhất của quốc gia xưa.

Trải qua các triều đại, nơi đây đã trở thành biểu tượng của nền giáo dục Việt Nam, nơi đào tạo hàng ngàn hiền tài cho đất nước, đồng thời hun đúc nên những giá trị truyền thống quý báu như tôn sư trọng đạo, trọng hiền tài và hiếu học.

Theo bà Lê Thị Ánh Mai, tư tưởng giáo dục tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám đặt trọng tâm vào việc tu thân và lấy chữ Nhân làm gốc. Hệ giá trị ấy không chỉ góp phần hình thành nên bản sắc của đạo học Việt Nam mà còn để lại cho hậu thế một di sản giáo dục đồ sộ – từ hàng ngàn danh nhân khoa bảng đến những đạo lý sống và tri thức mang tính nhân văn sâu sắc, vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội đương đại.

Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, bà cho rằng việc đổi mới tư duy, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục, là yêu cầu cấp thiết. Việc học hỏi kinh nghiệm giáo dục của các quốc gia phát triển là cách để tiếp cận tư duy giáo dục hiện đại, đồng thời tiếp nối, phát huy tinh hoa truyền thống.

Một trong những điểm nhấn của tọa đàm là sự tham gia của Đại học Columbia (Hoa Kỳ) – mô hình giáo dục tiêu biểu của phương Tây, nổi bật với triết lý khai phóng và đề cao năng lực tự chủ cá nhân.

Việc đối thoại học thuật giữa các chuyên gia hai nền giáo dục Đông - Tây được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội hợp tác, trao đổi kinh nghiệm và lan tỏa tinh thần học hỏi không ngừng trong cộng đồng giáo dục Việt Nam.

Bà Lê Thị Ánh Mai khẳng định: “Tọa đàm khoa học giữa Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám và các học giả Đại học Columbia là cơ hội quý để tìm hiểu giá trị của hai nền giáo dục Đông - Tây thông qua hai biểu tượng tiêu biểu: Quốc Tử Giám Thăng Long và Đại học Columbia.

Đây cũng là dịp khơi gợi nhận thức về vai trò của di sản giáo dục trong việc hình thành bản sắc dân tộc, thúc đẩy hợp tác học thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa".

Sắc màu trẻ trung của Hà Nội qua triển lãm “Hà Nội thanh tân”

VHO - Ngày 2.11 tại Hồ Văn (Văn Miếu - Quốc Tử Giám) đã khai mạc triển lãm tranh “Hà Nội thanh tân” giới thiệu hơn 90 tác phẩm hội họa của Câu lạc bộ “Tôi vẽ”. Sự kiện do Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám phối hợp với Nhau Studio tổ chức, nằm trong chuỗi hoạt động của “Thăng Long Festival 2025 - Hành trình hội tụ di sản”.

Tham dự tọa đàm có nhiều học giả uy tín của Việt Nam và Hoa Kỳ, trong đó có: GS.TS khoa học Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Đại học Quốc gia Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; GS.TS Nguyễn Văn Kim, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, Phó Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; TS. Đinh Thanh Hiếu, Trưởng Bộ môn Hán Nôm, Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội...

Tại buổi tọa đàm, các diễn giả tập trung phân tích, đối chiếu và trao đổi xoay quanh ba nhóm chủ đề lớn:

Mô hình tổ chức và phương pháp giáo dục của Quốc Tử Giám và Đại học Columbia, trong đó giáo dục phương Đông đề cao lễ nghĩa, đạo lý, tu thân và phụng sự xã hội, còn phương Tây nhấn mạnh tư duy phản biện, năng lực tự chủ, sáng tạo và khả năng gắn tri thức với thực tiễn.

Vai trò của người thầy trong việc truyền thụ tri thức và rèn đức, hướng đến con người toàn diện, vừa có năng lực chuyên môn, vừa có trách nhiệm cộng đồng.

Sự kết nối tri thức và văn hóa qua các ngành Hán Nôm, văn học và các lĩnh vực nghiên cứu nhân văn, mở rộng định hướng hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu Việt Nam và Đại học Columbia trong tương lai.

Hầu hết các đại biểu đều thống nhất rằng, cả hai nền giáo dục Đông và Tây đều có những giá trị cốt lõi cần được tôn trọng và tiếp thu.

Nếu như phương Đông nhấn mạnh đạo lý, lễ nghĩa, sự tu dưỡng và tính cộng đồng, thì phương Tây lại hướng tới sự tự chủ, sáng tạo và hiệu quả thực tiễn – cùng hướng đến mục tiêu chung là phát triển con người toàn diện, có ích cho xã hội.

Tọa đàm Di sản giáo dục và văn hóa Đông - Tây được đánh giá là một không gian học thuật mở, nơi di sản truyền thống được soi chiếu bằng tinh thần đối thoại hiện đại. Sự kiện không chỉ góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, giáo dục và tri thức, mà còn thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong hành trình hội nhập quốc tế – vừa kế thừa truyền thống, vừa tiếp thu tinh hoa nhân loại để phát triển bền vững trong tương lai.