Chiêm ngưỡng cổ vật đặc sắc Tượng đồng Nữ thần Durga sau hành trình về nước

VHO - Lễ công bố kết quả tiếp nhận, hồi hương tượng đồng Nữ thần Dugra đã được Bảo tàng Lịch sử quốc gia trang trọng tổ chức ngày 28.8 tại Hà Nội. Lễ công bố có sự tham dự, chứng kiến của Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương; Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper, Phó đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Marcus Winsley.

Tại lễ công bố, bên cạnh việc được chứng kiến toàn bộ kết quả quá trình tiếp nhận hồi hương cổ vật tượng đồng Nữ thần Durga, lần đầu tiên công chúng được tận mắt chiêm ngưỡng những giá trị đặc sắc, có một không hai của hiện vật, pho tượng đồng lớn nhất, đại diện tiêu biểu, đặc sắc của nghệ thuật văn hóa Champa được phát hiện cho đến nay.

“Đây là cổ vật thuộc loại quý hiếm, có giá trị rất lớn về văn hóa cũng như mỹ thuật Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử. Sau một hành trình dài, mới đây, việc tiếp nhận, hồi hương tượng đồng Nữ thần Durga đã được hoàn thành”, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia Nguyễn Văn Đoàn cho biết.

Phát biểu tại lễ công bố, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương chia sẻ, ngay sau khi nhận thông tin từ ĐSQ Việt Nam tại Vương quốc Anh, ĐSQ Việt Nam tại Hoa Kỳ về việc trao trả tượng đồng Nữ thần Durga cho Việt Nam, Bộ VHTTDL đã giao các cơ quan, đơn vị liên quan khẩn trương nghiên cứu và có phương án tiếp nhận cổ vật quý giá này từ Bộ Tư pháp, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ và Cảnh sát Đô thành London, Vương quốc Anh.

Trong quá trình tổ chức tiếp nhận, hồi hương tượng đồng Nữ thần Durga, Bộ VHTTDL đã nhận được sự phối hợp tích cực, hiệu quả của Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính Việt Nam, Bộ Tư pháp và Bộ An ninh nội địa Hoa Kỳ, Cảnh sát đô thành London, Hội đồng Nghệ thuật Anh cùng nhiều cơ quan hữu quan nhằm đưa Tượng đồng Nữ thần Durga về lưu giữ an toàn tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia của Việt Nam.

“Việc tiếp nhận, hồi hương tượng đồng Nữ thần Durga là thành quả của sự phối hợp tích cực từ phía Hoa Kỳ trong các đợt trao trả cổ vật cho Việt Nam, là một trong những sự kiện tiêu biểu cho dấu mốc 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, việc các cơ quan chức năng của Vương quốc Anh đã kịp thời phối hợp và tạo điều kiện các thủ tục liên quan để đưa được Tượng đồng xuất cảnh trở về Việt Nam, được đánh giá là một trong những hoạt động nổi bật trong hợp tác Việt Nam-Vương quốc Anh nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1973- 2023)”, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương nhấn mạnh.

 Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia Nguyễn Văn Đoàn cho biết, trước đây, do những yếu tố khách quan, nhiều cổ vật quý hiếm của Việt Nam đã thất thoát, lưu lạc ra nước ngoài.

Những cổ vật này khi được đưa trở về Việt Nam có ý nghĩa đặc biệt đối với việc bảo tồn, phát huy đầy đủ hơn các giá trị di sản văn hóa, khơi dậy lòng tự tôn và niềm tự hào dân tộc.

Với chức năng lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị những tài liệu, hiện vật phản ánh tiến trình lịch sử, văn hóa dân tộc, thời gian qua, Bảo tàng Lịch sử quốc gia đã tiếp nhận và lưu giữ hàng ngàn cổ vật, trong số đó có những cổ vật được hồi hương.

“Tượng đồng Nữ thần Durga được xác định mang đặc trưng tiêu biểu của nghệ thuật tạo hình, điêu khắc Champa giai đoạn sớm (thế kỷ VII), có giao lưu, ảnh hưởng từ nghệ thuật điêu khắc với văn hoá Óc Eo giai đoạn muộn. Hiện vật đặc biệt này đã được giao cho Bảo tàng Lịch sử quốc gia là đơn vị tiếp nhận, lưu giữ, bảo quản tại Việt Nam”, ông Đoàn cho biết.

Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương khẳng định, những cổ vật của Việt Nam được tiếp nhận, hồi hương trong thời gian qua là kết quả hợp tác, trao đổi thông tin trong nhiều năm, là sự nỗ lực của Việt Nam cũng như các quốc gia liên quan, đặc biệt là Hoa Kỳ, trên tinh thần tuân thủ các điều ước quốc tế, trong đó có Công ước của UNESCO về các biện pháp cấm buôn bán, xuất nhập khẩu và chuyển giao trái phép quyền sở hữu tài sản văn hóa.

Lãnh đạo Bộ bày tỏ: “Tôi tin tưởng rằng trong thời gian tới, các quốc gia sẽ tích cực, nỗ lực hợp tác với các cơ quan, đơn vị chức năng của Bộ VHTTDL trong việc nhận diện, đàm phán và đưa những cổ vật Việt Nam đã bị đưa ra nước ngoài bất hợp pháp về nước, tăng cường các biện pháp nhằm hạn chế, ngăn chặn nạn buôn bán bất hợp pháp tài sản văn hóa, góp phần tích cực bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam nói riêng và di văn sản văn hóa nói chung của nhân loại”.

Theo Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia Nguyễn Văn Đoàn, việc tiếp nhận cổ vật tượng đồng Nữ thần Durga về Việt Nam đã kịp thời bổ sung, xây dựng các sưu tập hoàn chỉnh để giới thiệu về tính thống nhất, đa dạng của lịch sử, văn hóa Việt Nam, phục vụ tốt hơn việc tuyên truyền, giáo dục lịch sử, văn hóa, góp phần thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, là việc làm thiết thực cho chính sách hồi hương cổ vật, chống thất thoát di sản văn hóa, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc.

Trong quá trình tiếp nhận tượng đồng Nữ thần Durga từ phía Hoa Kỳ và Vương quốc Anh, Việt Nam đã nỗ lực trong các quan hệ ngoại giao để cùng các nước nhận diện di sản văn hóa Việt Nam bị đưa ra nước ngoài bất hợp pháp trong quá khứ, tìm cách đưa các di sản văn hóa này về nơi xuất xứ.

Nhà sưu tập Đào Danh Đức, người đã hỗ trợ tích cực cho quá trình hồi hương cổ vật Tượng đồng Nữ thần Durga chia sẻ, ông cảm thấy may mắn khi có cơ hội được đồng hành cùng các cơ quan chức năng của Việt Nam trong quá trình đưa cổ vật đặc biệt giá trị này về nước.

“Vượt qua nhiều khó khăn, đến hôm nay, được chứng kiến hiện vật ra mắt công chúng, tôi rất vui mừng vì đã góp phần cùng Bảo tàng đưa tượng đồng Nữ thần Durga về nước…”, nhà sưu tập Đào Danh Đức cho biết.

Tượng đồng Nữ thần Durga thuộc phong cách nghệ thuật điêu khắc Champa thế kỷ VII, là tượng đồng có thể khối lớn nhất hiện biết với chiều cao toàn bộ 191cm, nặng tới 101kg, hiện trạng còn tương đối hoàn chỉnh.

Tượng đã được Hội đồng khoa học của Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Hội đồng chuyên gia đánh giá là hiện vật thuộc loại quý hiếm của Việt Nam, đại diện tiêu biểu, đặc sắc của nghệ thuật điêu khắc Champa, có giá trị rất lớn về văn hóa cũng như mỹ thuật Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.

Tại lễ công bố, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương đã trao tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ VHTTDL cho hai cá nhân: ông Đào Danh Đức, Chủ tịch Chi hội Di sản Văn hóa Không gian Nghệ thuật thế giới (The World Artspace) thuộc Hội Di sản Văn hóa TP. HCM; bà Nguyễn Ngọc Thúy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Đình Phong đã có thành tích tài trợ toàn bộ kinh phí vận chuyển tượng đồng Nữ thần Dugra từ Vương quốc Anh về Việt Nam nhằm tăng cường hồi hương cổ vật, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.