Khám phá tháp cổ Po Rome của đồng bào Chăm Ninh Thuận

VHO - Tháp Po Rome được người Chăm xây dựng trên đỉnh đồi Bôn A Cho thuộc làng Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận) vào thế kỷ XVII để thờ vị vua Po Rome (1595 – 1615) là vị vua có nhiều công lao dẫn thủy nhập điền, xây dựng và duy trì hòa bình cho vương quốc Chămpa.

Tháp Po Rome. Ảnh: T.L

Tháp Po Rome có kiến trúc vô cùng độc đáo, cao 16,5 mét gồm 4 tầng. Tầng nền lớn nhất với mỗi cạnh dài 7,30 mét và nhỏ dần lên đến đỉnh tháp. Các mặt của tháp đều có cửa giả bên trong đặt tượng người ở giữa. Tháp Po Rome có một cửa duy nhất nằm ở mặt hướng Đông, cửa cao 1,7 mét và rộng 1,2 mét.

Trải qua hàng trăm năm lịch sử, hiện nay tháp Po Rome là một trong hai tháp Chăm ở Ninh Thuận được người Chăm (theo đạo Balamon) thờ cúng và thực hiện các nghi lễ tín ngưỡng hàng năm.

Nơi đây còn lưu giữ bảo vật quốc gia-bức phù điêu vua Po Rome đặt ngay trung tâm của tháp chính. Phù điêu vua Po Rome có đội mũ hình trụ cao khoảng 1,2 mét được làm bằng đá dưới hình thể Mukhalinga thể hiện hình ảnh Thần – Vua rất đặc biệt trong nghệ thuật cổ Chămpa. Trong đó, hình ảnh vua Po Rome được thể hiện có 8 tay, 2 tay chính úp lên bụng, 6 tay còn lại đưa lên cao và gắn vào vai.

Toàn bộ cấu trúc phù điêu vua Pô Rome được đặt trên một Linga Yoni lớn bằng đá sa thạch với bề dày khoảng 30cm, dài 1,70 mét, rộng 1,25 mét có rãnh chạy quanh tượng.

Tháp Po Rome được xây dựng trên đỉnh đồi Bôn A Cho thuộc làng Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận)

Sinh hoạt văn hoá tại tháp

Kiến thúc độc đáo nhìn từ 3 hướng vào tháp Po Rome

Nơi đây còn lưu giữ bảo vật quốc gia-bức phù điêu vua Po Rome đặt ngay trung tâm của tháp chính

Phù điêu vua Po Rome có 8 tay, 2 tay chính úp lên bụng, 6 tay còn lại đưa lên cao và gắn vào vai

Tượng thờ hoàng hậu Bia Thanh Chanh (vợ thứ 2 của vua Pô Rome)

Linga Yoni lớn bằng đá sa thạch với bề dày khoảng 30cm, dài 1,70 mét, rộng 1,25 mét

Du khách đến tham quan trải nghiệm tháp 

Ngoài ra, bên trong tháp còn có tượng thờ hoàng hậu Bia Thanh Chanh (vợ thứ 2 của vua Po Rome) bằng đá đặt bên cạnh phù điêu vua Po Rome và tượng bò thần Nandin tạc bằng đá xanh, uy nghi dũng mãnh canh ở cửa ra vào.Với những giá trị to lớn về mặt lịch sử, văn hóa của người Chămpa xưa, phù điêu vua Po Rome bên trong tháp Chăm cùng tên đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia vào ngày 31.12.2020. Trước đó, tháp Chăm Pô Rome cũng đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VHTTDL) công nhận là Di tích cấp quốc gia thuộc loại hình di tích kiến trúc nghệ thuật.

XUÂN HƯỚNG