Kết nối Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trong hành trình du lịch di sản

VHO - Ngày 23.12, Cục Di sản Văn hóa (Bộ VHTTDL) phối hợp với Sở VHTTDL tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị tổng kết, trưng bày, trình diễn mô hình kết nối di sản “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trong hành trình du lịch di sản Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk”.

Cồng chiêng và không gian văn hóa cồng chiêng là di sản văn hóa phi vật thể quý giá, có vai trò và ý nghĩa quan trọng đối với đồng bào Tây Nguyên nói chung và người Ê Đê ở Đắk Lắk nói riêng.

Tuy nhiên, quá trình toàn đô thị hóa và hiện đại hóa đang làm biến đổi các truyền thống, tập tục, nghi lễ, làm phai nhạt dần bản sắc tộc. Mặt khác, các thiết bị thông minh với đa dạng nguồn giải trí đã khiến cho sự quan tâm của cộng đồng đối với văn hóa truyền thống ngày một suy giảm.

Trước tình hình trên, ngành Văn hóa đã triển khai xây dựng mô hình kết nối di sản Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trong hành trình du lịch di sản Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk.

Tham gia mô hình, với sự hướng dẫn của báo cáo viên và quá trình truyền dạy trong cộng đồng, các học viên là người dân, thanh thiếu niên xã Ea Tu đã được tiếp cận những kỹ năng đánh chiêng từ cơ bản đến nâng cao, chỉnh sửa các lỗi thường gặp trong diễn tấu cồng chiêng, tìm hiểu thêm một số bài chiêng cổ của người Ê Đê.

Các học viên cũng được hướng dẫn kỹ năng photovoice - sử dụng hình ảnh để kể những câu chuyện về văn hóa dân tộc. Mô hình là hoạt động trong khuôn khổ Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2030.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, Trưởng phòng Quản lý di sản văn hóa phi vật thể (Cục Di sản Văn hóa), đây là mô hình mới, ngoài việc tuyên truyền về ý nghĩa, giá trị của cồng chiêng, mô hình còn có hoạt động tổ chức truyền dạy bài bản tại cộng đồng.

Việc truyền dạy do các nghệ nhân có kinh nghiệm và uy tín trong cộng đồng thực hiện, hướng dẫn bài bản, có kỹ thuật, nghệ thuật diễn xướng. Có thể nói, các nghệ nhân đã truyền dạy được tương đối nhiều bài cồng chiêng cho thế hệ trẻ ở nhiều lứa tuổi.

Bên cạnh đó, thông qua mô hình, thế hệ trẻ đã thêm tự hào để tiếp tục trao truyền, chia sẻ tri thức, kỹ năng liên quan tới các nghi lễ, sinh hoạt văn hóa cộng đồng trong Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên.

“Ban Tổ chức đã tiếp nhận 60 video, hơn 100 tấm ảnh về lớp tập huấn do người dân xã Ea Tu gửi về. Đó là các câu chuyện được kể bằng hình ảnh do người dân thực hiện, rất tự nhiên, gần gũi. Ban Tổ chức mong muốn, thông qua mô hình này sẽ kết nối các thế hệ trong cộng đồng.

Qua đó, cộng đồng tự kể những câu chuyện văn hóa của mình. Đây cũng là biện pháp thiết thực, hiệu quả, mới mẻ đối với việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên”, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang nhấn mạnh.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Giám đốc Sở VHTTDLtỉnh Đắk Lắk Lại Đức Đại cho biết, cồng chiêng và không gian văn hoá cồng chiêng là di sản văn hóa phi vật thể quý giá, có vai trò, ý nghĩa quan trọng đối với đồng bào Tây Nguyên nói chung và người Ê Đê ở tỉnh Đắk Lắk nói riêng.

Thời gian qua, Sở đã thực hiện nhiều giải pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên. Tuy nhiên, di sản nói chung và văn hóa cồng chiêng nói riêng chưa thực sự phát huy được giá trị nội tại.

Do đó, mô hình kết nối di sản “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trong hành trình du lịch di sản Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk” là cơ hội hỗ trợ người dân thực hành và truyền dạy, tạo điều kiện để các thế hệ tiếp cận, duy trì, thực hành nghi lễ, thúc đẩy, nâng cao niềm tự hào về giá trị di sản.

Bên cạnh đó, mô hình còn giúp các cán bộ văn hóa, nghệ nhân, người thực hành di sản có thêm những kỹ năng về nhận diện, kiểm kê di sản, tự giới thiệu về di sản thông qua việc quay phim, chụp ảnh, đăng trên các nền tảng mạng xã hội. Sau thành phố Buôn Ma Thuột, Sở tiếp tục triển khai, nhân rộng mô hình tại các huyện để tạo chuỗi kết nối hành trình di sản.

Dịp này, nghệ nhân cùng các đội chiêng xã Ea Tu đã trình diễn nhiều tiết mục về Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên. Ban Tổ chức trưng bày 20 tấm ảnh chụp lớp tập huấn do người dân xã Ea Tu thực hiện.

Được biết, sau thành phố Buôn Ma Thuột, Sở VHTTDL tỉnh Đắk Lắk tiếp tục triển khai, nhân rộng mô hình tại các huyện trong tỉnh để tạo chuỗi kết nối hành trình di sản.