Giới thiệu di sản xòe Thái và cồng chiêng Tây Nguyên tại Hà Nội

VHO - Từ ngày 1-2.12, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam tổ chức chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Trình diễn Xòe Thái tại Chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận gắn với phát triển du lịch 

Tham dự Lễ khai mạc chương trình có Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Lê Phúc; Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Nông Quốc Thành; Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh; Phó Tổng Biên tập Báo Văn Hóa Phan Thanh Nam và lãnh đạo các đơn vị thuộc Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam; đại diện các Sở quản lý VHTTDL và Sở quản lý Du lịch địa phương.

Dự Lễ khai mạc còn có PGS. TS Đỗ Văn Trụ, Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam; GS.TS Bùi Quang Thanh, Ủy viên Hội đồng khoa học, Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam; các chuyên gia, nhà khoa học, bảo tàng, cơ sở đào tạo du lịch, văn hóa; đại diện các doanh nghiệp du lịch, đại diện các cơ quan báo chí trung ương, địa phương. Đặc biệt, chương trình có sự tham gia của Đoàn nghệ nhân dân gian người Thái đến từ thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái và Đoàn nghệ nhân dân gian người Bana đến từ huyện Kbang, tỉnh Gia Lai.

Qua lời kể và các màn trình diễn của các nghệ nhân đang thực hành di sản, du khách và người xem có thể nghe những câu chuyện thực tế về hai di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO công nhận hiện nay đang được cộng đồng thực hành ở địa phương như thế nào và mong muốn bảo tồn, phát huy các giá trị di sản ra sao.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Lê Phúc phát biểu khai mạc

Ban tổ chức cũng mong muốn, qua các câu chuyện đó, truyền tải thông điệp tới du khách: Hãy cùng “Lên Tây Bắc- về Tây Nguyên, cùng cộng đồng đưa di sản đến với du lịch”. Để từ đó, gặp gỡ các nghệ nhân, bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giao lưu và nghe họ chia sẻ về những di sản quý báu và trân quý các di sản văn hóa của dân tộc, nâng cao ý thức bảo vệ và chung tay cùng cộng đồng phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam.

Tại không gian ấm áp giữa lòng phố cổ Hà Nội của Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm những ngày này, các nghệ nhân dân gian đã có màn diễn xướng, chia sẻ về thực hành di sản văn hóa phi vật thể của đồng bào Tây Bắc, Tây Nguyên.

Màn trình diễn cồng chiêng Tây Nguyên và nghệ thuật xòe Thái giữa Thủ đô Hà Nội khiến những ngày mưa phùn đầu đông ấm áp hơn.

Các nghệ nhân tới từ Yên Bái, Gia Lai chia sẻ tại Chương trình

Xòe Thái là hình thức sinh hoạt văn hóa quan trọng trong đời sống tinh thần của người Thái, phản ánh tâm tư, tình cảm, thể hiện sự hòa đồng gắn kết, tinh thần hiếu khách và mang tính nhân văn sâu sắc của đồng bào vùng Tây Bắc. Ở phía Tây Nguyên, cồng chiêng gắn bó mật thiết với đời sống người dân, là thanh âm hào sảng của đại ngàn, chất liệu góp phần tạo nên những áng sử thi Tây Nguyên hùng tráng.

Ông Hoàng Quốc Hòa, Giám đốc Trung tâm Thông tin du lịch- đơn vị được Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam giao chủ trì tổ chức sự kiện cho biết: “Trung tâm đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chuyên môn của Bộ VHTTDL và các địa phương, đơn vị liên quan, nhất là các chuyên gia, nghệ nhân đến từ các lĩnh vực văn hóa, di sản, giáo dục, du lịch… Chúng tôi mong muốn qua sự kiện này lan tỏa những giá trị nổi bật của Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên và Nghệ thuật Xòe Thái tới người dân và du khách”.

Đại biểu tham dự Chương trình

Phát biểu khai mạc chương trình, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Lê Phúc cho biết: “Du lịch di sản văn hóa được xác định là một trong những dòng sản phẩm chủ đạo của du lịch Việt Nam và là một thành tố cốt lõi tạo nên thương hiệu du lịch Việt Nam. Việt Nam đã nhiều năm được Tổ chức Giải thưởng Du lịch thế giới trao tặng danh hiệu “Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới” cho thấy những giá trị nổi bật toàn cầu và sức hấp dẫn của di sản văn hóa Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế”.

“Chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là hoạt động có ý nghĩa thiết thực nhằm đẩy mạnh quảng bá các giá trị độc đáo của di sản nhằm phát triển du lịch. Hoạt động này cũng nhằm thực hiện Dự án 6 về Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 mà Bộ VHTTDL đang triển khai và hưởng ứng Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23.11)”.

“Thông qua chương trình này, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn các địa phương, điểm đến, hiệp hội, doanh nghiệp du lịch, doanh nghiệp lữ hành và cộng đồng sẽ tiếp tục chung tay bảo tồn, phát huy các giá trị di sản. Tăng cường thu hút khách du lịch đến tham quan và trải nghiệm điểm đến Việt Nam, tìm hiểu các giá trị quý giá của di sản văn hóa” ông Phúc nhấn mạnh.

Đại biểu và các nghệ nhân tham dự Chương trình

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải khắp 5 tỉnh ở Tây Nguyên: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng; chủ thể là hơn mười dân tộc sinh sống từ lâu đời tại đây, như Bana, Xơđăng, Giarai, Êđê, Mnông, Cơho, Mạ…

Năm 2005, UNESCO công nhận Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên là Kiệt tác Truyền khẩu và di sản phi vật thể của nhân loại; đến năm 2008 di sản này được chuyển sang Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Cồng chiêng được sử dụng nhiều và tập trung nhất trong lễ cúng ăn trâu và tang ma. Ngày nay cồng chiêng còn được sử dụng trong các sinh hoạt văn hóa đời thường.

Đại biểu tham dự Chương trình và các nghệ nhân

Nghệ thuật Xòe Thái phổ biến ở các tỉnh Tây Bắc như: Yên Bái, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La...; chủ thể là dân tộc Thái, nhưng đã được nhiều dân tộc trong khu vực tiếp thu và thực hành.

Năm 2021, UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Hiện nay, Nghệ thuật Xòe Thái là một trong những điểm nhấn đặc sắc thu hút du khách đến với vùng Tây Bắc để có những trải nghiệm chân thực về di sản văn hóa bản địa.

Chia sẻ tại chương trình, GS.TS Bùi Quang Thanh cho biết: “Ngoài phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, vùng đất Tây Nguyên còn có hai di sản cực kỳ giá trị là sử thi và cồng chiêng. Chính các di sản này đã để lại ấn tượng sâu sắc với du khách khi tới vùng đất đầy nắng gió Tây Nguyên. Về Xoè Thái, điệu múa này thường xuất hiện trong các nghi lễ quan trọng của người Thái, trở thành linh hồn trong giá trị văn hoá của dân tộc Thái. Người Thái đã sáng tạo ra nhiều điệu xoè vô cùng sinh động, chứa đựng nhiều biểu tượng ý nghĩa, sâu sắc”.

Màn trình diễn cồng chiêng của Đoàn nghệ nhân dân gian người Bana đến từ huyện Kbang, tỉnh Gia Lai

Lần đầu tiên được mang văn hoá truyền thống của dân tộc đến với Thủ đô, đại diện Đoàn nghệ nhân dân gian người Thái đến từ thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái cho biết: “Chúng tôi đã được học xoè từ khi còn bé, dưới sự hướng dẫn, dìu dắt của các thế hệ đi trước, chúng tôi ngày càng trưởng thành và múa hát nhuần nhuyễn hơn, lập ra câu lạc bộ để bảo tồn và quảng bá nét đẹp văn hoá này”.

Nghệ nhân biểu diễn cồng chiêng dân tộc Ba Na chia sẻ “Mỗi lần nghe tiếng cồng chiêng da diết, sôi nổi, hào hùng vang lên chúng tôi lại thấy rất tự hào. Việc biểu diễn cồng chiêng đã trở thành đam mê, nhiệt huyết trong mỗi chúng tôi. Đến với Thủ đô lần này, chúng tôi mong muốn các cấp lãnh đạo sẽ tiếp tục quan tâm hơn nữa để lan toả rộng rãi hơn nữa những giá trị văn hoá phi vật thể đến nhân dân, du khách và bảo vệ di sản quý giá này cho các thế hệ mai sau”.

Đại biểu tham quan gian trưng bày cùng giám tuyển

Các đại biểu cũng tham dự chương trình đã xem những thước phim đặc sắc về hai di sản Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên và Nghệ thuật Xòe Thái. Đặc biệt là tận mắt chiêm ngưỡng những màn biểu diễn độc đáo của đoàn nghệ nhân dân gian người Thái đến từ thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái và đoàn nghệ nhân dân gian người Bana đến từ huyện Kbang, tỉnh Gia Lai.

Tại không gian trưng bày, các đại biểu đã nghe TS. An Thu Trà, giám tuyển trưng bày, giới thiệu về các hiện vật di sản, các câu chuyện về nỗ lực bảo tồn di sản Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên và Nghệ thuật Xòe Thái.

Giới thiệu ẩm thực đặc sắc của vùng Tây Bắc

Trong khuôn khổ chương trình còn có các gian hàng của các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm đặc trưng của địa phương, giới thiệu thông tin về các chương trình tour tuyến du lịch hấp dẫn đến với vùng Tây Bắc và Tây Nguyên đại ngàn, giới thiệu ẩm thực đặc sắc của địa phương, không gian trưng bày hai loại hình di sản Xòe Thái và Cồng chiêng Tây Nguyên. Các đại biểu và du khách cũng đã tham gia hoạt động giao lưu sôi nổi với các nghệ nhân, trải nghiệm ẩm thực đặc sắc của địa phương tới từ vùng Tây Bắc…

BẢO AN: ảnh: THẾ PHI