Từ phong trào đến chuyên nghiệp

VHO - Từ chỗ bị xem là hình thức giải trí gây ảnh hưởng tiêu cực đến thế hệ trẻ, thể thao điện tử (esports) đang từng bước khẳng định vị thế như một ngành công nghiệp mới trong nền kinh tế số.

 Với sự tham gia ngày càng sâu rộng của các tổ chức chuyên nghiệp, sự công nhận từ các cơ quan quản lý và tiềm năng thị trường vượt trội, esports không chỉ là xu hướng của giới trẻ mà còn là thách thức đặt ra cho chính sách phát triển văn hóa - thể thao trong kỷ nguyên số hóa.

 Chuyển mình lặng lẽ nhưng mạnh mẽ

Cách đây hơn một thập kỷ, khi nhắc tới thể thao điện tử tại Việt Nam, nhiều người lập tức liên tưởng đến hình ảnh những quán net chật chội, ồn ào cùng những game thủ tuổi học sinh, sinh viên chìm đắm trong thế giới ảo bất chấp sự cấm đoán từ phụ huynh.

Vào thời điểm đó, esports chưa được xã hội nhìn nhận nghiêm túc, thậm chí còn bị coi là nguyên nhân dẫn đến việc giới trẻ xao nhãng học tập.

Tuy nhiên, chỉ sau một khoảng thời gian không dài, thể thao điện tử đã chuyển mình ngoạn mục, trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong đời sống văn hóa - giải trí của người trẻ Việt Nam, với những giải đấu chuyên nghiệp cùng sự công nhận quốc tế.

Bước ngoặt đầu tiên của esports Việt Nam là vào năm 2019, khi thể thao điện tử lần đầu tiên được công nhận là bộ môn thi đấu chính thức tại SEA Games 30 ở Philippines.

Việt Nam đã giành những tấm huy chương quan trọng. Sau đó, esports tiếp tục góp mặt trong các kỳ SEA Games tiếp theo, đem về những thành tích ấn tượng hơn, cho thấy sự phát triển ổn định và bền vững của môn thể thao này.

Hàng loạt bộ môn esports như Liên Quân Mobile, Liên Minh Huyền Thoại, PUBG Mobile, Free Fire, FIFA Online 4… đã không còn đơn thuần là trò chơi trực tuyến mà đã trở thành các đấu trường chuyên nghiệp thực sự, thu hút lượng khán giả đông đảo.

Những giải đấu lớn như Vietnam Championship Series (VCS), Đấu Trường Danh Vọng, hay PUBG Mobile Pro League (PMPL) đều nhận được sự quan tâm đặc biệt, có sự đầu tư nghiêm túc về mặt tổ chức, chất lượng sản xuất và giá trị giải thưởng.

Hệ sinh thái esports Việt Nam hiện nay không chỉ gói gọn trong các game thủ chuyên nghiệp, mà còn mở rộng ra cả lĩnh vực giáo dục, truyền thông và đào tạo.

Các tổ chức esports lớn như Team Flash, SBTC Esports, BOX Gaming, Cerberus Esports không chỉ xây dựng đội hình thi đấu chất lượng cao, mà còn phát triển các học viện đào tạo bài bản, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cho thị trường.

Song song với sự phát triển các đội tuyển chuyên nghiệp, nhiều trường đại học, cao đẳng và các trung tâm đào tạo nghề cũng đã mở thêm các ngành học mới như quản lý thể thao điện tử, bình luận viên esports, tổ chức sự kiện esports và sản xuất nội dung số, giúp esports trở thành ngành nghề chính thức và có cơ hội việc làm hấp dẫn cho giới trẻ.

Việt Nam, với dân số trẻ và năng động cùng tỷ lệ tiếp cận internet cao, được đánh giá là một trong những thị trường esports phát triển nhanh nhất Đông Nam Á. Báo cáo của Newzoo chỉ rõ, Việt Nam liên tục lọt vào top 30 quốc gia có lượng người chơi và khán giả esports đông đảo nhất thế giới, thể hiện tiềm năng phát triển rất lớn.

Bài học từ quốc tế và triển vọng phát triển

Dù có nhiều triển vọng tích cực, esports Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản lớn. Một trong số đó là định kiến xã hội còn tồn tại sâu sắc, đặc biệt từ phía phụ huynh, các nhà giáo dục và nhà hoạch định chính sách. Nhiều người vẫn coi esports là một trò chơi giải trí đơn thuần, chưa chấp nhận rằng đây là một môn thể thao thực thụ, cần sự đào tạo và đầu tư chuyên nghiệp.

Hơn nữa, hạ tầng và hệ thống quản lý còn nhiều thiếu sót, cũng là một vấn đề cấp bách. Thiếu vắng những chính sách hỗ trợ pháp lý rõ ràng khiến nhiều game thủ trẻ không dám theo đuổi esports một cách lâu dài. Thực tế, nhiều tài năng trẻ đã phải từ bỏ sự nghiệp game thủ chuyên nghiệp, do thiếu sự hậu thuẫn cần thiết từ gia đình và xã hội.

Việc cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia phát triển mạnh esports như Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan cũng là một thách thức không nhỏ. Để vươn ra sân chơi quốc tế, các tuyển thủ Việt Nam cần được đào tạo bài bản hơn nữa, với sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật chuyên sâu hơn từ các doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Các quốc gia phát triển mạnh esports như Hàn Quốc và Trung Quốc đã cho thấy rõ lợi ích của việc đầu tư chuyên nghiệp từ rất sớm. Ở Hàn Quốc, các giải đấu như LCK (Liên Minh Huyền Thoại) không chỉ là sự kiện thể thao mà còn là biểu tượng văn hóa, thu hút đầu tư từ các tập đoàn lớn và sự chú ý toàn cầu.

Nhật Bản và Thái Lan cũng đã nhanh chóng xây dựng những mô hình đào tạo bài bản, liên kết giữa các trường học, doanh nghiệp và các tổ chức esports, tạo điều kiện phát triển toàn diện cho các tuyển thủ. Đây là những bài học quý giá mà Việt Nam có thể học hỏi để từng bước hoàn thiện và nâng cao vị thế của mình trên bản đồ esports thế giới.

Với việc Bộ VHTTDL chính thức công nhận esports là môn thể thao chính thống, thể thao điện tử Việt Nam đang có cơ hội bứt phá mạnh mẽ. Chiến lược chuyển đổi số quốc gia cũng mang đến nhiều thuận lợi, tạo điều kiện cho esports trở thành ngành công nghiệp sáng tạo mũi nhọn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế số.

Để esports Việt Nam thực sự vươn xa, chính sách hỗ trợ rõ ràng và bài bản từ chính phủ là điều không thể thiếu. Các doanh nghiệp cần tích cực đầu tư và tài trợ, trường học và các tổ chức đào tạo cần tiếp tục mở rộng và hoàn thiện hệ thống giáo dục esports, trong khi cộng đồng cần có cái nhìn cởi mở và công nhận giá trị thực sự của thể thao điện tử.