Tái “kiến thiết” thể thao nhìn từ TP.HCM và Ninh Bình

VHO - Sau quá trình sắp xếp lại địa giới hành chính và tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp, thể thao Việt Nam đang bước vào một thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ với nhiều cơ hội bứt phá.

Những mô hình mới từ TP.HCM và Ninh Bình cho thấy tầm nhìn chiến lược trong việc tái cấu trúc không chỉ nhằm tối ưu nguồn lực mà còn kiến tạo nền tảng phát triển thể thao chuyên nghiệp, hiện đại và bền vững.

 Đây là thời điểm để thể thao khẳng định vị thế trong trụ cột văn hóa, kinh tế, xã hội của các siêu đô thị và vùng động lực mới.

TP.HCM định hình trung tâm thể thao

Trong bối cảnh tái cấu trúc hành chính và hợp nhất ba địa phương TP.HCM - Bình Dương - Bà Rịa Vũng Tàu, ngành thể thao TP.HCM đứng trước một sứ mệnh mang tính bước ngoặt.

Phó Giám đốc Sở VHTT TP.HCM Nguyễn Nam Nhân nhấn mạnh, đây là cơ hội để xây dựng một tầm nhìn chiến lược, đưa TP.HCM mới trở thành trung tâm thể thao đặc biệt của một siêu đô thị, đóng vai trò đầu tàu phát triển thể dục, thể thao trong kỷ nguyên mới.

Chiến lược đặt trọng tâm vào việc hình thành “tam giác thể thao” với TP.HCM là trung tâm huấn luyện, nghiên cứu và ứng dụng khoa học thể thao tiên tiến; Bình Dương (cũ) phát triển đào tạo năng khiếu và công nghiệp thể thao; Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) khai thác thế mạnh về tổ chức sự kiện và thể thao biển. TP.HCM sẽ kết nối các địa phương tạo thành một mô hình toàn diện từ huấn luyện, tổ chức sự kiện đến phát triển thị trường thể thao trên nền tảng số hóa, dân số đông và kinh tế mạnh.

Sau hợp nhất, hệ thống thiết chế thể thao tại TP.HCM mở rộng lên tới 3.700 cơ sở. Tuy nhiên, do phân tán quản lý và thiếu kết nối, nhiều nơi hoạt động dưới tiềm năng.

Thành phố đề xuất mô hình “Mạng lưới thiết chế thể thao mở”, quản lý đa chủ thể giữa chính quyền, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và người dân; cho phép liên đoàn thể thao, CLB cộng đồng vận hành theo mô hình “quyền sử dụng - tổ chức - chia sẻ lợi ích” trên nền tảng số hóa toàn diện.

TP.HCM cũng xác định thể thao là ngành kinh tế đặc thù. Các lĩnh vực như đào tạo, trải nghiệm thể thao, du lịch thể thao, sản xuất thiết bị, trang phục, công nghệ và chăm sóc sức khỏe sẽ được đẩy mạnh. Doanh nghiệp tư nhân, học viện, CLB chuyên nghiệp, tài trợ, bản quyền truyền hình sẽ là lực đẩy chính.

Thành phố kiến nghị xây dựng khung pháp lý linh hoạt, ưu đãi thuế, quy hoạch cụm thể thao hiện đại để phát triển mô hình tích hợp thể thao, công nghệ, kinh tế.

Về tổ chức bộ máy, TP.HCM triển khai tái cấu trúc theo hai giai đoạn, trước mắt giữ ổn định năm 2025 để bảo đảm quyền lợi HLV, VĐV sau đó tinh gọn, hiệu quả hơn, dự kiến giảm 20- 25% lực lượng, tập trung cho môn có tiềm năng và tính lan tỏa. Quan điểm xuyên suốt là không rập khuôn, không cơ học, mà coi đây là cơ hội đầu tư chiến lược và phát triển chuyên nghiệp.

TP.HCM đang xây dựng đề án phát triển thể thao đô thị giai đoạn 2025-2035, đồng bộ với chiến lược thể thao quốc gia. Đồng thời, thành phố đặt mục tiêu xây dựng hệ thống chỉ số KPI đánh giá hiệu quả thiết chế, sức khỏe cộng đồng và tăng trưởng ngành thể thao; đẩy mạnh giáo dục thể chất, coi thể thao học đường là nền tảng phát triển bền vững.

Thể thao, như lời ông Nguyễn Nam Nhân, sẽ là “chỉ số văn minh” của một siêu đô thị hiện đại.

Ninh Bình mở rộng không gian và dư địa thể thao

Sau khi hợp nhất từ ba tỉnh Ninh Bình, Nam Định và Hà Nam, tỉnh Ninh Bình mới đang mở ra một không gian phát triển rộng lớn. Không chỉ với TDTT mà với tất cả các lĩnh vực khác, tỉnh sở hữu nhiều lợi thế cạnh tranh đặc thù được tổng hòa từ kinh tế, văn hóa, xã hội và các nguồn lực.

Phó Giám đốc Thường trực Sở VHTT Ninh Bình Nguyễn Mạnh Cường đánh giá, sau sáp nhập, tỉnh có vị trí địa lý quan trọng, chiến lược. Tỉnh có diện tích hơn 3.900 km² và dân số hơn 4,4 triệu người (lớn thứ 6 cả nước), tương đương các tỉnh trọng điểm như Thanh Hóa, Nghệ An...

Không gian kinh tế mở rộng tạo điều kiện thuận lợi cho quy hoạch vùng và phát triển các thiết chế TDTT theo hướng liên kết đa trung tâm. Đây cũng là ba địa phương vốn có truyền thống thể thao mạnh.

Nam Định (cũ) là cái nôi bóng đá, có CLB Thép xanh Nam Định với hai lần liên tiếp vô địch V.League I; sân vận động Thiên Trường luôn đem đến những “bữa tiệc” bóng đá đầy hào hứng và sôi động; cùng với đó là các bộ môn thế mạnh khác như võ thuật, điền kinh...

Hà Nam (cũ) nổi bật với bóng đá nữ cùng chuỗi thành tích xuất sắc của CLB Phong Phú Hà Nam, võ Jujitsu, điền kinh…. Ninh Bình (cũ) cũng có đội bóng đá chuyên nghiệp; là một trong số ít các tỉnh trên toàn quốc có hai đội bóng chuyền (nam, nữ) nằm trong top 4 đội mạnh của quốc gia; là nơi đăng cai tổ chức thành công nhiều sự kiện thể thao quy mô quốc gia, quốc tế…

Khi kết hợp, ba địa phương tạo thành một “tam giác thể thao” bổ trợ lẫn nhau ở các môn: Bóng đá nam, bóng đá nữ, bóng chuyền nam, bóng chuyền nữ, thể thao phong trào, các môn thể thao du lịch, võ thuật, điền kinh, cờ vua...

Hệ thống thiết chế thể thao hiện có của tỉnh Ninh Bình mới rất đáng kể như sân vận động Thiên Trường, sân vận động Ninh Bình, sân vận động Hà Nam, nhà thi đấu Hà Nam, nhà thi đấu Trần Quốc Toản, Cung Thể thao Nam Định, bể bơi có mái che tại Nam Định, bể bơi Trần Khánh Dư… đang được giao cho các đơn vị sự nghiệp thể thao tiếp tục khai thác hiệu quả, vừa phục vụ nhân dân tham gia tập luyện, hưởng thụ, trải nghiệm, vừa phục vụ thể thao đỉnh cao, vừa tạo nền tảng tổ chức sự kiện và phát triển kinh tế thể thao.

Ninh Bình cũng chú trọng đầu tư cho công tác đào tạo vận động viên, chọn lọc môn thế mạnh để phát triển thể thao thành tích cao. Hiện nay, mô hình phát triển thể thao kết hợp du lịch là hướng đi nhiều tiềm năng, đặc biệt trong bối cảnh tỉnh có lợi thế với các di sản văn hóa lịch sử, danh thắng thiên nhiên, lễ hội truyền thống và sản phẩm du lịch đặc sắc.

Khi khai thác đồng bộ, thể thao không chỉ là lĩnh vực phụ trợ mà sẽ trở thành công cụ quảng bá hình ảnh tỉnh, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội toàn diện.

Với các mô hình đổi mới từ TP.HCM, Ninh Bình và nhiều địa phương khác, ngành thể thao cả nước đang đứng trước một thời điểm “tái thiết” sâu rộng. Đây không chỉ là điều chỉnh bộ máy, mà là một cuộc kiến tạo lại nền thể thao hiện đại, hội nhập, giàu bản sắc và nội lực - sẵn sàng bước vào giai đoạn phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới.