Sức sống mới từ những giá trị xưa

VHO - Những ngày đầu xuân Ất Tỵ 2025, mạng xã hội dậy sóng hình ảnh và video về các trận đấu vật cổ truyền. Từ những sới vật làng quê mộc mạc, tinh thần thượng võ của môn thể thao dân tộc này hồi sinh mạnh mẽ. Không chỉ đơn thuần là một trào lưu nhất thời, sự quan tâm của giới trẻ đối với vật cổ truyền cho thấy sức hút bền vững của những giá trị văn hóa ngàn đời.

 Vật cổ truyền là môn thể thao có lịch sử lâu đời, gắn liền với đời sống sinh hoạt và tinh thần thượng võ của dân tộc. Ngay từ thời xa xưa, vật không chỉ là một hoạt động rèn luyện thể lực mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong việc hun đúc bản lĩnh, ý chí kiên cường của con người.

Vật cổ truyền thường xuất hiện trong các lễ hội làng vào dịp đầu xuân, nơi các đô vật thi tài giữa sự cổ vũ nồng nhiệt của dân làng. Trên sới vật, không phân biệt già trẻ, không quan trọng xuất thân, ai cũng có thể tham gia để thể hiện sức mạnh và ý chí bản thân. Những động tác kỹ thuật như đè, khóa, gài, lách… không chỉ thể hiện sự khéo léo mà còn mang đậm bản sắc văn hóa của từng vùng miền.

Thế nhưng, theo dòng chảy của thời gian, khi các môn thể thao hiện đại lên ngôi, vật cổ truyền dần bị mai một. Đã có lúc sới vật thưa vắng hơn, các giải đấu ngày càng ít đi, và những đô vật trẻ cũng không còn nhiều như trước. Tuy nhiên, sự bùng nổ của mạng xã hội đã thổi luồng sinh khí mới cho vật cổ truyền.

Những video ngắn ghi lại các pha đấu mãn nhãn, các đòn thế đẹp mắt nhanh chóng thu hút hàng triệu lượt xem và chia sẻ trên các nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube. Không ít người trẻ, sau khi xem các video về vật cổ truyền, đã tìm đến các lò vật để học hỏi và trải nghiệm.

Sự lan tỏa của vật cổ truyền trên mạng xã hội không chỉ giúp môn thể thao này tiếp cận với thế hệ trẻ mà còn mở ra cơ hội để đưa vật cổ truyền Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế. Một số video thậm chí đã thu hút sự chú ý của khán giả nước ngoài, khiến họ tò mò và tìm hiểu về môn vật truyền thống của Việt Nam.

Chia sẻ với Văn Hóa, anh Đào Hồng Sơn, tuyển thủ jujitsu quốc gia đồng thời là “ông đô”, “ông bầu” của lễ hội vật truyền thống làng Triều Khúc (xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội) cho biết, nhiều VĐV quốc tế cảm thấy hứng thú với những video anh đăng tải trên trang cá nhân. “Tôi cũng mời chào các bạn bè quốc tế rằng nếu có dịp hãy đến Việt Nam tham dự lễ hội vật truyền thống, để so tài và để trải nghiệm văn hóa đặc sắc của đất nước ta”, anh Sơn nói.

Một trong những lý do giúp hiệu ứng vật cổ truyền lan tỏa rộng rãi trong dịp đầu năm mới này là sự xuất hiện của một số VĐV nước ngoài. Đáng kể nhất là Zakhar Dzmitrychenka, đô vật người Belarus từng giành huy chương đồng giải vật cổ điển thế giới và được biết đến với biệt danh “Thần sấm” (Thor).

Chính Đào Hồng Sơn đã mời VĐV người Belarus này về tham dự hội vật làng Triều Khúc. Cộng với những “kỳ hoa dị thảo” như Hiếu “khổng lồ” (VĐV Hà Văn Hiếu, cao 1m90, nặng trên 100 kg), Thanh Trúc (nặng 130 kg)… những video về các trận đấu thu hút hàng chục triệu lượt xem trên các nền tảng. Đó là cách thật hiệu quả để quảng bá giá trị văn hóa truyền thống đến những người trẻ và cả bạn bè quốc tế.

Và đằng sau sự trỗi dậy của vật cổ truyền là những nỗ lực không ngừng nghỉ của các đô vật, huấn luyện viên và những người tâm huyết với môn thể thao này. Họ không chỉ duy trì hoạt động đào tạo, truyền dạy kỹ thuật mà còn tận dụng các nền tảng số để lan tỏa đam mê đến nhiều người hơn. Nhiều lò vật truyền thống tại Hà Nam, Bắc Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa... vẫn ngày ngày miệt mài đào tạo các thế hệ đô vật trẻ.

Các thầy giáo, huấn luyện viên không chỉ dạy học trò cách vật mà còn truyền cho họ lòng tự hào về môn thể thao dân tộc. Bên cạnh đó, nhiều cá nhân trẻ tuổi như anh Đào Hồng Sơn cũng đang góp phần hồi sinh vật cổ truyền bằng những sáng tạo mới mẻ. Một số vận động viên trẻ thậm chí đã kết hợp các đòn thế vật truyền thống với những kỹ thuật hiện đại, tạo ra một phong cách thi đấu mới mẻ, hấp dẫn hơn với khán giả trẻ.

Vật cổ truyền không chỉ đơn thuần là một môn thể thao mà còn là một phần quan trọng trong bản sắc văn hóa dân tộc. Mỗi trận đấu vật không chỉ thể hiện sức mạnh cơ bắp mà còn là sự giao thoa giữa thể chất và trí tuệ, giữa truyền thống và hiện đại.

Việc vật cổ truyền tạo hiệu ứng trên mạng xã hội là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy giới trẻ Việt Nam đang ngày càng quan tâm hơn đến những giá trị truyền thống. Sự hồi sinh mạnh mẽ của vật cổ truyền trên mạng xã hội không chỉ đơn thuần là một hiện tượng nhất thời mà còn là dấu hiệu cho thấy những giá trị truyền thống đang dần lấy lại vị thế trong đời sống hiện đại.

Hy vọng rằng, với sự hỗ trợ của công nghệ và sự chung tay của cộng đồng, vật cổ truyền sẽ không chỉ được bảo tồn mà còn tiếp tục phát triển, vươn xa ra thế giới, trở thành niềm tự hào của thể thao và văn hóa Việt Nam.