Gìn giữ thể thao truyền thống, lan tỏa bản sắc khu vực

VHO - Trong khuôn khổ hợp tác thể thao ASEAN – Trung Quốc, dự án phục hồi và bảo tồn các môn thể thao, trò chơi truyền thống đang trở thành một điểm nhấn quan trọng, thể hiện nỗ lực gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể, đồng thời tạo cầu nối giao lưu nhân dân, gắn kết cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.

Đây là một nội dung quan trọng trong chương trình nghị sự của Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Thể thao (AMMS) và các Hội nghị liên quan, tổ chức tại Việt Nam từ ngày 13-17.10.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của các môn thể thao hiện đại, nhiều bộ môn và trò chơi truyền thống tại các quốc gia ASEAN và Trung Quốc đang dần bị mai một.

Việc phục hồi và bảo tồn những giá trị này không chỉ nhằm giữ gìn bản sắc, mà còn góp phần nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết, tăng cường hợp tác văn hóa – thể thao và tạo động lực cho du lịch. Những môn thể thao quen thuộc như kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ, vật dân tộc... không đơn thuần là hoạt động rèn luyện thể chất, mà còn chứa đựng những câu chuyện văn hóa, phản ánh phong tục, tập quán và lịch sử của từng dân tộc.

Trước nguy cơ mai một, ASEAN và Trung Quốc đã thống nhất triển khai Dự án Phục hồi các môn thể thao và trò chơi truyền thống ASEAN – Trung Quốc, hướng tới việc nghiên cứu, sưu tầm, hệ thống hóa các bộ môn đặc sắc; tổ chức liên hoan, lễ hội thể thao dân gian thường niên; lồng ghép trò chơi truyền thống vào trường học như một nội dung giáo dục thể chất; đồng thời thúc đẩy giao lưu trình diễn trong các sự kiện thể thao khu vực.

Sáng kiến này được xem như một giải pháp chiến lược để bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể, gắn kết thể thao với du lịch và phát triển bền vững.

Nhiều quốc gia thành viên đã đưa thể thao dân gian vào chương trình hợp tác văn hóa – du lịch, góp phần thu hút du khách quốc tế, phát triển kinh tế địa phương và tạo sinh kế cho người dân. Các lễ hội gắn với trò chơi truyền thống ngày càng trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, khẳng định sức sống bền bỉ của văn hóa dân gian trong đời sống đương đại. Đây cũng là hướng đi giúp thể thao truyền thống trở thành “thương hiệu mềm”, nâng cao vị thế của ASEAN và Trung Quốc trên bản đồ văn hóa thế giới.

Trong tiến trình hợp tác này, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia đi đầu với nhiều kết quả nổi bật. Sở hữu kho tàng phong phú về các môn thể thao dân gian như kéo co, đẩy gậy, đá cầu, vật dân tộc, cờ người, bắn nỏ…, Việt Nam không chỉ bảo tồn mà còn nâng tầm những giá trị ấy thành các sự kiện văn hóa – thể thao quốc gia.

Đặc biệt, năm 2015, Việt Nam cùng Hàn Quốc, Campuchia và Philippines đã đồng đệ trình hồ sơ UNESCO công nhận kéo co là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thể hiện vai trò chủ động và tinh thần hợp tác quốc tế.

Nhiều bộ môn truyền thống của Việt Nam đã được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, đồng thời được lồng ghép trong các lễ hội lớn như Hội Gióng (Hà Nội), Lễ hội Đền Hùng (Phú Thọ) hay Lễ hội vật làng Sình (Huế). Bên cạnh đó, các liên hoan trò chơi dân gian trong trường học được tổ chức thường xuyên, giúp thế hệ trẻ thêm hiểu, thêm yêu và tự hào về di sản văn hóa dân tộc.

Việt Nam cũng tích cực tham gia các chương trình hợp tác với Trung Quốc trong việc sưu tầm, nghiên cứu, số hóa tư liệu; đưa trò chơi dân gian vào trường học; giao lưu quốc tế và quảng bá thể thao truyền thống gắn với du lịch. Những hoạt động ấy không chỉ giúp quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam thân thiện, giàu bản sắc, mà còn góp phần lan tỏa tinh thần hợp tác, trách nhiệm chung của khu vực trong việc gìn giữ và phát huy giá trị di sản.

Sự chung tay của các quốc gia ASEAN và Trung Quốc trong bảo tồn thể thao, trò chơi truyền thống là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược của khu vực – bảo tồn để phát triển, gìn giữ quá khứ để kiến tạo tương lai.

Từ những sợi dây kéo co, những cây đẩy gậy, hay tiếng trống hội vật rộn ràng, các giá trị truyền thống ấy đang được thổi luồng sinh khí mới, trở thành cầu nối văn hóa và biểu tượng của sự gắn kết trong một cộng đồng ASEAN – Trung Quốc đoàn kết, sáng tạo và giàu bản sắc.