Vòng xoáy căng thẳng thương mại Mỹ

VHO - Căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới hiện đang có tín hiệu quay trở lại và tác động trực tiếp đến thị trường tài chính toàn cầu.

Kể từ tuần trước, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã có tín hiệu bước vào “vòng xoáy mới”. Sau khi Trung Quốc tuyên bố mở rộng việc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, Tổng thống Mỹ Donald Trump lên tiếng sẽ tăng thuế đối với hàng hóa của Bắc Kinh lên ba con số, với mức thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa của nước này, dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 1.11.

Không chỉ dừng lại ở đó, căng thẳng tiếp tục leo thang vào ngày 14.10 khi Mỹ và Trung Quốc bắt đầu áp dụng thu phí cảng đối với các công ty vận tải biển, biến vận chuyển hàng hóa từ đồ chơi đến dầu thô thành “chiến trường mới”.

Như kế hoạch được công bố từ đầu năm, từ ngày 14.10 Mỹ chính thức thu phí cảng tàu do Trung Quốc sở hữu và vận hành, với mục tiêu “đảm bảo cạnh tranh công bằng” và thúc đẩy ngành đóng tàu của nước này. Ngay sau khi Washington triển khai kế hoạch, Bắc Kinh cũng đáp trả bằng việc thu phí cảng đặc biệt đối với tàu thuyền do Mỹ sở hữu, đóng và vận hành vào nước này.

Khác với các loại phí dịch vụ thông thường ở cảng, vốn được thu theo quy định lâu nay, loại phí mà Mỹ và Trung Quốc áp dụng từ ngày 14.10 là khoản đặc biệt. Vì vậy, lộ trình áp dụng và mức phí hai bên đưa ra gần như tương đương. Từ vấn đề đất hiếm đến phí cảng, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới dường như đã bước vào vòng xoáy căng thẳng mới, đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu, tác động trực tiếp đến ngành vận tải toàn cầu.

Phản ứng ngay lập tức của thị trường trước các đòn thuế quan mới giữa Mỹ và Trung Quốc đã trở nên rõ rệt. Ngay sau khi Mỹ công bố mức thuế bổ sung với Trung Quốc, chứng khoán phố Wall đã trải qua phiên giao dịch tồi tệ nhất trong 6 tháng, với chỉ số công nghiệp Dow Jones sụt gần 900 điểm và thổi bay khoảng 2.000 tỉ USD giá trị vốn hóa thị trường. Thị trường hàng hóa trong tuần qua cũng đồng loạt giảm giá. Giá dầu đã rơi xuống mức thấp nhất trong 5 tháng qua, một phản ứng mạnh mẽ của các quỹ đầu tư trước nguy cơ nhu cầu suy yếu vì căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tình trạng này đang đe dọa một trong những đợt tăng giá mạnh mẽ nhất trên thị trường chứng khoán toàn cầu trong năm nay. “Sự đáp trả qua lại có thể tác động tiêu cực lên các nhà xuất khẩu, nhà sản xuất và người tiêu dùng của cả Mỹ và Trung Quốc vào thời điểm thương mại toàn cầu đang chịu áp lực lớn”, ông Joe Kramek, Chủ tịch tổ chức phi lợi nhuận vận tải biển World Shipping Council nhận định.

Tín hiệu căng thẳng thương mại mới, xảy ra trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Hàn Quốc vào cuối tháng 10. Vì vậy, Hàn Quốc, nơi diễn ra thượng đỉnh, có lẽ sẽ trở thành tâm điểm định hình lại cục diện thương mại toàn cầu ở bối cảnh hiện tại.

Giới quan sát đang đưa ra các kịch bản khả thi nhất, kỳ vọng hạ nhiệt căng thẳng hai bên trong cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Trung. Trong khi đó, một số ý kiến khác lại cho rằng sẽ không tránh khỏi khả năng tái áp đặt các mức thuế cao lên tới 145% từ Mỹ và 125% từ Trung Quốc. “Thượng đỉnh Seoul sẽ là cuộc thảo luận về thương mại và là phép thử về mức độ sẵn sàng quản lý cạnh tranh của hai siêu cường, đặc biệt trong bối cảnh các ngành công nghệ chiến lược đang trở thành chiến trường mới”, chuyên gia kinh tế quốc tế Eswar Prasad (Đại học Cornell) nhận định.

Liệu thượng đỉnh Mỹ - Trung có trở thành “điểm hẹn” để giải quyết những bất đồng hiện tại hay đối mặt với vòng xoáy thương mại căng thẳng mới trong thời gian tới? Ở bối cảnh hiện tại, giới quan sát vẫn đánh giá cao cuộc gặp thượng đỉnh này vào cuối tháng 10. Hầu hết các ý kiến đều cho rằng cuộc gặp không chỉ là một sự kiện ngoại giao song phương, mà còn là bước ngoặt mới định hình thương mại toàn cầu. Bởi vốn dĩ, từ trước đến nay, đàm phán luôn được xem là kịch bản khả thi nhất trong bối cảnh thế giới còn tồn tại những rủi ro về kinh tế, an ninh và chuỗi cung ứng.