Người trẻ trở lại với sách

VHO - Giữa thời đại số, sách in không biến mất mà đang trở lại mạnh mẽ. Từ hiệu sách đông đúc ở Anh, chương trình khuyến đọc tại châu Âu đến nền tảng đọc trực tuyến ở Trung Quốc, văn hóa đọc cho thấy sức sống bền bỉ và sự thích nghi linh hoạt trong kỷ nguyên mới.

 Theo The Guardian, chuỗi nhà sách Waterstones với hơn 320 cửa hàng trên khắp Vương quốc Anh, đã ghi nhận doanh thu tăng trưởng tích cực. Điều đáng chú ý là sự phục hồi này được dẫn dắt bởi độc giả trẻ, những người tìm đến sách in như một cách rời xa màn hình điện thoại và mạng xã hội.

Ông James Daunt, Giám đốc điều hành Waterstones cho rằng, giới trẻ không chỉ mua sách mà còn coi việc đọc như một trải nghiệm văn hóa. Hiện tượng “BookTok” trên TikTok, nơi hàng triệu video chia sẻ cảm nhận về sách lan tỏa mạnh mẽ, đã góp phần tạo nên làn sóng này. “Họ muốn làm điều gì đó không gắn với màn hình và khi bắt đầu sưu tập sách, họ có xu hướng mua nhiều hơn”, ông Daunt nhận định.

Theo Hiệp hội Xuất bản Anh, doanh số sách hư cấu tăng 12,2% vào năm ngoái, bù đắp cho sự sụt giảm trong sách thiếu nhi và phi hư cấu. Sách in hiện vẫn chiếm tới 80% doanh số toàn ngành, trong khi sách điện tử và audiobook tăng trưởng 17%. Điều này chứng tỏ sức hút của sách giấy chưa hề phai nhạt.

Waterstones đang biến cửa hàng thành không gian văn hóa hấp dẫn hơn đó là tích hợp quán cà phê, cho phép nhân viên lựa chọn và giới thiệu sách, đồng thời mở thêm điểm bán ở các khu vực từng bị bỏ ngỏ. Năm 2025, công ty dự kiến khai trương 10 cửa hàng mới, trong đó có các chi nhánh đặt trong trung tâm thương mại như John Lewis hay Next. Sự hiện diện này không chỉ ở các thành phố lớn mà còn cả những vùng kém thịnh vượng, nơi nhiều nhà bán lẻ khác đã rút lui.

Không chỉ Anh, xu hướng này còn lan sang Mỹ. Chuỗi Barnes & Noble, cũng do tập đoàn Elliott sở hữu và ông Daunt quản lý, dự kiến mở thêm 60 cửa hàng mới mỗi năm. Sau nhiều năm cạnh tranh khốc liệt, ngành sách in tại Mỹ đang chứng kiến sự hồi sinh, đặc biệt nhờ giới trẻ quay lại với các hiệu sách độc lập.

Những tín hiệu từ Anh và Mỹ cho thấy, trong thời đại kỹ thuật số, sách in không những không “chết” mà còn tìm thấy sức sống mới, đặc biệt từ chính thế hệ trẻ vốn gắn bó với màn hình.

Tại sao phụ huynh trẻ tuổi ngày càng ít đọc sách cho con?

VHO - Trong thời đại số hóa, việc cha mẹ dành thời gian đọc sách cho con trước giờ ngủ dường như đang trở thành một thói quen hiếm hoi, đặc biệt với các bậc phụ huynh gen Z.

Khác với Anh, Trung Quốc chứng kiến sự phát triển vượt bậc của các nền tảng đọc trực tuyến. Ứng dụng WeRead hay QQ Reading trở thành “thư viện bỏ túi” của giới trẻ thành thị, đáp ứng nhịp sống nhanh và nhu cầu tiện lợi. Văn hóa đọc online giúp người dùng dễ dàng tiếp cận hàng nghìn đầu sách mọi lúc, mọi nơi.

Tuy nhiên, sách in chưa hề mất chỗ đứng. Trong giáo dục, nghiên cứu và các giải thưởng văn học lớn, sách giấy vẫn giữ vai trò cốt lõi. Nhiều nhà xuất bản và hệ thống nhà sách tại Bắc Kinh, Thượng Hải hay Quảng Châu tiếp tục mở rộng, tạo ra không gian đọc truyền thống song song với nền tảng số. Có thể nói, Trung Quốc đang hình thành một “văn hóa đọc kép” vừa số hóa mạnh mẽ, vừa duy trì giá trị của sách in.

Nhật Bản tiếp tục duy trì sức mạnh của văn hóa manga và light novel. Đây không chỉ là sản phẩm giải trí mà còn là động lực giúp sách in trụ vững trước làn sóng số hóa. Đồng thời, ebook tại Nhật cũng đang phát triển nhanh, tạo nên sự song hành giữa hai hình thức.

Ở châu Âu, nhiều chính phủ đã can thiệp trực tiếp để duy trì thói quen đọc. Pháp là điển hình với chương trình “Pass Culture”, tặng mỗi thanh niên 18 tuổi khoản 300 euro để mua sách hoặc tham gia sự kiện văn hóa. Nhờ đó, hiệu sách độc lập và ngành xuất bản Pháp được tiếp thêm sức sống.

Tại Đức và các nước Bắc Âu, văn hóa đọc vẫn gắn bó mật thiết với thư viện cộng đồng và thói quen đọc trong gia đình. Người dân coi việc đưa trẻ đến thư viện là một phần của đời sống thường nhật, qua đó duy trì sự kết nối giữa thế hệ mới với sách in.

Trong khi đó, tại Mỹ, bất chấp sự phát triển của ebook và audiobook, sách in vẫn chiếm khoảng 70% doanh thu thị trường xuất bản. Nhiều độc giả trẻ quay lại hiệu sách độc lập vì khao khát “trải nghiệm vật lý” cầm nắm, ngửi mùi giấy, trò chuyện trực tiếp với nhân viên bán sách.

Ở một bức tranh khác, tại nhiều quốc gia châu Phi, văn hóa đọc được thúc đẩy nhờ các dự án thư viện di động và tủ sách cộng đồng. UNESCO ghi nhận các sáng kiến này tại Kenya và Nigeria đã giúp trẻ em tiếp cận sách trong điều kiện hạn chế về hạ tầng giáo dục.

Từ Anh, Mỹ đến Trung Quốc, châu Âu hay châu Phi, văn hóa đọc đang biến đổi theo nhiều hình thức. Nhưng điểm chung dễ nhận thấy là sách in vẫn duy trì được sức sống mạnh mẽ, thậm chí trở lại mạnh mẽ hơn nhờ thế hệ trẻ. Song song đó, công nghệ số mở ra cách tiếp cận tri thức mới, linh hoạt và tiện lợi. Dù ở dạng số hay giấy, sách vẫn là cây cầu nối liền con người với tri thức và với nhau.