Gìn giữ, phát huy ngôn ngữ và văn hóa dân tộc trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài

VHO - Ngày 14.8, tại Hà Nội, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao tổ chức Lễ Tổng kết Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) năm 2025.

Tham dự Lễ tổng kết có Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng; ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về NVNONN; ông Đặng Thanh Phương, Phó Trưởng Ban Đối ngoại và Kiều bào, Ủy ban Trung ương MTTQVN; GS.TS. Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN...

Về phía Bộ VHTTDL có ông Trần Nhất Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế.

Lễ tổng kết cũng có sự tham gia của các chuyên gia ngôn ngữ học của Trường Đại học KHXH&NV, các học viên kiều bào tham gia Khóa tập huấn giảng dạy tiếng Việt cho giáo viên người Việt Nam ở nước ngoài năm 2025.

Phát biểu tham luận tại của Bộ VHTTDL tại Hội thảo Tổng kết triển khai Kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN năm 2024-2025, ông Trần Nhất Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VHTTDL nhận định trong xu thế hội nhập quốc tế ngày càng được coi trọng, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật không ngừng được đẩy mạnh, góp phần giới thiệu, quảng bá văn hóa, hình ảnh đất nước Việt Nam với thế giới.

Các hoạt động văn hoá nghệ thuật đã tạo nên gắn kết giữa bạn bè quốc tế, cũng như cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài với quê hương, đất nước. 

Triển khai các chương trình liên quan về công tác người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là Đề án “Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN giai đoạn 2023-2030” và Kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVONN năm 2024-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ VHTTDL đã tích cực phối hợp với các cơ quan triển khai các chương trình giao lưu văn hóa với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, sáng tạo và đạt được nhiều kết quả.

Các chương trình có sự phối hợp rất hiệu quả của Bộ Ngoại giao, các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài và các cơ quan, đơn vị liên quan.

Theo ông Trần Nhất Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ VHTTDL, ngày 8.9 được chọn là Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN. 

Bộ VHTTDL đã chủ động, tích cực huy động các nguồn lực, triển khai nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật kết hợp tôn vinh tiếng Việt với nhiều hình thức đa dạng.

Để có cơ sở tăng cường giao lưu văn hóa quốc tế gắn với việc triển khai công tác gìn giữ văn hóa trong cộng đồng NVNONN, từ năm 2024 đến nay, Bộ VHTTDL đã ký 20 văn kiện hợp tác quốc tế về văn hóa, nghệ thuật tạo khuôn khổ pháp lý để triển khai hiệu quả các hoạt động văn hóa đối ngoại, trong đó có hướng đến công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài. 

Phát huy hoạt động của kiều bào tại các Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại nước ngoài

Nhằm phát huy vai trò của văn hóa, nghệ thuật trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài, ông Trần Nhất Hoàng cho biết Bộ VHTTDL đã triển khai các chính sách hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam.

Nhiệm vụ này được triển khai thông qua hoạt động của các Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại nước ngoài như Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp và Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Lào.

Tại Lào, Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Lào tổ chức mở lớp đào tạo tiếng Việt cơ bản khóa IX và lớp tiếng Việt nâng cao khóa IV, tổ chức thi, kết thúc khóa học có 22 học viên đạt kết quả khá; hỗ trợ lớp dạy tiếng Việt miễn phí tại tỉnh Xiêng Khoảng (lớp do cán bộ Sở Thông tin, Văn hóa và Du lịch tỉnh Xiêng Khoảng chủ trì tổ chức); triển khai hoạt động của Thư viện tại Trung tâm để phục vụ cộng đồng người Việt Nam tại Lào, cán bộ, nhân viên các Bộ, Ban, ngành đến mượn sách, báo để tìm hiểu, nghiên cứu và cập nhật thông tin. 

Cùng với việc đào tạo tiếng Việt, Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Lào hỗ trợ, cung cấp sách, báo tiếng Việt, mở thư viện tại trụ sở Tổng hội người Việt Nam tại Lào, hỗ trợ và hướng dẫn cộng đồng người Việt tại tỉnh U-đôm-xay mở không gian văn hóa Việt Nam, trong đó có trưng bày sách tiếng Việt, không gian đọc, phòng chiếu phim, trưng bày ảnh. 

Bên cạnh đó, Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Lào đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan, điển hình như cung cấp sách báo, tài liệu bằng tiếng Việt, triển khai nhiều hình thức phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam thông qua triển khai các hoạt động tại các Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Thái Lan.

Tại Pháp, Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp tiếp tục phối hợp với các hội đoàn tổ chức các lớp học tiếng Việt trên toàn nước Pháp. 

Tháng 7.2024, Trung tâm đã phối hợp tổ chức Lễ tôn vinh tiếng Việt, ra mắt tủ sách tiếng Việt tại Trung tâm; tháng 9.2024 tổ chức chương trình “tiếng Việt thân thương” tại Paris và Lyon; tháng 6.2025 tổ chức chương trình “Bonjour Vietnam” lần thứ 2 với nhiều hoạt động tôn vinh tiếng Việt tại Pháp. 

Các hoạt động văn hóa và lớp học đã góp phần gìn giữ bản sắc và truyền thống văn hóa cội nguồn dân tộc, hướng về Tổ quốc trong cộng đồng người Việt sinh sống tại Pháp và châu Âu.

Tập trung nguồn lực về văn hoá nghệ thuật trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài

Với tiềm lực, vị thế và uy tín quốc gia đang được nâng cao, ông Trần Nhất Hoàng khẳng định công tác thu hút người Việt Nam tài năng từ khắp nơi về đóng góp và cống hiến cho đất nước có những thuận lợi và nhiều cơ hội mới.

"Đây là lúc cần tập trung cao về cả chủ trương lẫn nguồn lực (gồm nhân lực và tài chính) dành cho các hoạt động văn hóa nghệ thuật phục vụ công tác người Việt Nam ở nước ngoài, nhằm tạo sức lan tỏa rộng rãi hơn, tạo sự gắn kết, niềm tự hào và sức hút cộng đồng với quê hương đất nước", ông Trần Nhất Hoàng nói.

Đồng thời, việc thu hút các tài năng là người Việt Nam ở nước ngoài về nước phục vụ quá trình phát triển của đất nước đang rất cần được quan tâm, có chính sách đặc thù riêng để tạo mọi điều kiện tốt nhất.

Nhằm mục đích phát huy hơn nữa công tác hỗ trợ người Việt Nam ở nước ngoài trong công tác giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, gắn kết tri thức là người Việt Nam ở nước ngoài với quê hương đất nước, đồng thời, khắc phục những hạn chế, tồn tại, phát huy hơn nữa sức mạnh đại đoàn kết dân tộc với sự tham gia của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, thay mặt Bộ VHTTDL, ông Trần Nhất Hoàng đã đề xuất triển khai một số nhiệm vụ như sau:

Thứ nhất, không ngừng nghiên cứu các giải pháp nâng cao hơn nữa sự kết nối với cộng đồng Việt Nam tại nước ngoài nhằm thực hiện tốt chính sách cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, tôn vinh tiếng Việt.

Thứ hai, khuyến khích duy trì sử dụng tiếng Việt trong gia đình người Việt Nam ở nước ngoài trong sinh hoạt giao tiếp hằng ngày của gia đình..., đồng thời tạo động lực nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng; thúc đẩy chính quyền sở tại và các thiết chế giáo dục đưa tiếng Việt vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục ở địa bàn có đông người Việt Nam...

Thứ ba, tiếp tục xây dựng các thư viện, giới thiệu sách, truyền bá văn hoá Việt Nam tại các nước nhằm hưởng ứng Đề án Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng rộng rãi và hiệu quả.

Thứ tư, không ngừng nghiên cứu, tạo hành lang pháp lý và các điều kiện thuận lợi nhất để kiều bào có thông tin và mong muốn đem khả năng, trình độ cao của mình đóng góp cho quê hương, đất nước ở lĩnh vực văn hoá, nghệ thuật.

Đề cao vai trò của công tác truyền thông, công tác khen thưởng nhằm ghi nhận, khuyến khích, tạo cảm hứng cho những đóng góp lớn của từng cá nhân và tổ chức người Việt cho đất nước, qua đó gắn kết, thu hút nhiều hơn nữa những đóng góp có giá trị của người Việt trên khắp thế giới cho mục tiêu phát triển đất nước.  

Thứ năm, tận dụng tiến bộ của công nghệ thông tin, xây dựng những kênh thông tin internet, truyền hình kỹ thuật số kết nối kiều bào với quê hương, trong đó văn hoá, nghệ thuật là một trong những phương tiện cần được đề cao, tăng cường đầu tư, cấp kinh phí cho các hoạt động văn hóa phục vụ người Việt Nam ở nước ngoài.