Chính sách tị nạn mới của Mỹ gây tranh cãi vì ưu tiên người Nam Phi da trắng

VHO - Chính quyền Tổng thống Donald Trump vừa công bố kế hoạch giới hạn số lượng người tị nạn được phép nhập cảnh vào Mỹ trong năm tài chính 2026 ở mức 7.500 người, trong đó phần lớn suất tiếp nhận được dành cho người Nam Phi da trắng.

Thông tin này được công bố ngày 30.10 trong thông báo đăng trên Sổ đăng ký Liên bang của Mỹ. Mức trần mới đánh dấu sự sụt giảm đáng kể so với giới hạn 125.000 người tị nạn do chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden đặt ra vào năm trước.

Theo hãng tin Associated Press, bản ghi nhớ của chính phủ Mỹ cho biết việc tiếp nhận 7.500 người tị nạn là “vì lý do nhân đạo hoặc vì lợi ích quốc gia”. Tuy nhiên, văn bản không nêu rõ lý do cụ thể cho việc cắt giảm quy mô chương trình.

Trước đó, một số tài liệu về kế hoạch đã bị rò rỉ, cho thấy chính quyền Tổng thống Trump dự định ưu tiên người Nam Phi da trắng (nhóm Afrikaner) với lý do họ đang đối mặt với các hình thức “phân biệt đối xử và bạo lực” tại quê nhà.

Thông báo nhanh chóng vấp phải làn sóng chỉ trích từ các tổ chức quốc tế và giới hoạt động nhân quyền.

Tổ chức Dự án Hỗ trợ Người tị nạn Quốc tế (IRAP) ra tuyên bố cho rằng quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump “đặt yếu tố chính trị lên trên tinh thần nhân đạo”. Theo IRAP, việc ưu tiên người Afrikaner trong khi từ chối hàng nghìn người tị nạn đã qua kiểm tra an ninh nghiêm ngặt là “hành động phi lý”, khiến nhiều người tiếp tục mắc kẹt trong điều kiện nguy hiểm và bấp bênh.

Chung quan điểm, bà Krish O'Mara Vignarajah, Giám đốc điều hành tổ chức Global Refuge, bày tỏ lo ngại về khía cạnh đạo đức của chính sách này. Bà cho rằng đây không chỉ là việc hạ thấp giới hạn tiếp nhận người tị nạn mà còn làm suy yếu giá trị đạo đức và truyền thống nhân đạo của Mỹ.

“Trong hơn bốn thập kỷ qua, chương trình tị nạn Mỹ đã là nơi nương náu cho hàng triệu gia đình chạy trốn chiến tranh và đàn áp. Việc tập trung phần lớn suất tiếp nhận vào một nhóm người duy nhất sẽ làm giảm uy tín và mục đích nhân đạo của chương trình,” bà nói.

Cùng lên tiếng phản đối, ông Aaron Reichlin-Melnick, chuyên gia thuộc Hội đồng Di trú Mỹ, nhận định trên mạng xã hội X rằng đây là “một sự thụt lùi nghiêm trọng của chương trình nhân đạo vốn được xem là biểu tượng của Mỹ kể từ năm 1980”.

Trước đó, vào tháng 2 năm nay, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh hành pháp cắt viện trợ cho Nam Phi, cáo buộc chính phủ do người da đen lãnh đạo “phân biệt chủng tộc bất công” đối với cộng đồng Afrikaner da trắng, nhóm thiểu số có nguồn gốc từ người định cư Hà Lan và Pháp.

Chính quyền Nam Phi bác bỏ cáo buộc này, khẳng định không có bằng chứng cho thấy tồn tại các chính sách mang tính phân biệt đối xử hay bạo lực có động cơ chủng tộc.

Theo tổ chức Hành động vì Nam Phi, hiện 72% đất nông nghiệp của quốc gia này vẫn thuộc sở hữu của người da trắng, nhóm chỉ chiếm khoảng 7,3% dân số. Trong khi đó, người da đen châu Phi chiếm hơn 81% dân số nhưng chỉ sở hữu khoảng 4% diện tích đất đai.

Đây không phải lần đầu tiên chính quyền ông Trump cắt giảm số lượng người tị nạn được phép nhập cảnh. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, giới hạn này từng bị hạ xuống 18.000 người vào năm tài chính 2020 và tiếp tục giảm còn 15.000 người vào năm 2021.

Các chuyên gia nhận định quyết định mới có thể tác động mạnh đến hình ảnh quốc tế của Mỹ trong vai trò là một quốc gia đi đầu trong nỗ lực nhân đạo toàn cầu.

Theo The Guardian