Chiêu trò lừa đảo, dụ dỗ HSSV mùa tuyển sinh

VHO - Mùa thi và tuyển sinh luôn là giai đoạn căng thẳng, không chỉ với thí sinh mà cả phụ huynh. Tâm lý lo lắng về điểm số, kỳ vọng trúng tuyển và mong muốn chuẩn bị tốt nhất cho tương lai con em trở thành “mảnh đất màu mỡ” để kẻ gian lợi dụng.

Những ngày qua, nhiều chiêu trò lừa đảo tinh vi đã liên tiếp xuất hiện, từ việc giả danh cơ quan chức năng để “bắt cóc online” đến giả mạo thông tin tuyển sinh, khiến nhiều người hoang mang và thậm chí mất tài sản.

Cảnh giác với những “kịch bản”

Một học sinh tại TP.HCM cho biết, những ngày qua em liên tục nhận được các cuộc gọi từ số lạ như 0942041493, 0943707800… Người gọi tự xưng cảnh báo em liên quan đến một đường dây lừa đảo. Khi thấy có dấu hiệu bất thường, học sinh này bấm nút ghi âm, lập tức đầu dây bên kia buông lời chửi thề rồi cúp máy. Dù không bị mất tiền, nhưng trải nghiệm ấy cũng khiến học sinh và gia đình hoảng hốt, điều này cũng cho thấy sự táo tợn của kẻ gian.

Đó không phải là trường hợp hiếm hoi. Bộ GD&ĐT cho hay, theo thông tin từ Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an), thời gian gần đây, trên địa bàn một số tỉnh, thành phố như Hà Nội, Quảng Ninh, TP.HCM liên tiếp xảy ra tình trạng các đối tượng giả danh lực lượng Công an, Viện Kiểm sát, Toà án gọi điện đe dọa, thao túng tâm lý đối với trẻ em, học sinh và sinh viên (HSSV), thông báo bị liên quan đến vụ án đang được điều tra rồi yêu cầu thông báo cho gia đình chuyển tiền chuộc người với tên gọi là “bắt cóc online”.

Đáng lo ngại, đã xuất hiện vụ việc các đối tượng dụ dỗ, thậm chí hướng dẫn trẻ em di chuyển từ Hà Nội vào TP.HCM rồi tìm cách đưa sang Campuchia dưới vỏ bọc “du lịch”.

Quá trình lừa đảo được thực hiện theo kịch bản chặt chẽ. Trước hết, chúng giả danh lực lượng Công an, Viện Kiểm sát hoặc Tòa án, dùng số điện thoại lạ gọi trực tiếp cho nạn nhân, chủ yếu là HSSV và đưa ra những cáo buộc bịa đặt như liên quan đến ma túy, đường dây rửa tiền, bị truy nã hoặc có lệnh bắt giữ. Thủ đoạn này nhằm đánh vào tâm lý non nớt, dễ hoảng loạn của các em.

Tiếp đó, các đối tượng thao túng tâm lý, buộc nạn nhân phải giữ bí mật tuyệt đối, không kể với bất kỳ ai; đồng thời ép rời khỏi nơi ở, thuê phòng trọ, nhà nghỉ để ở một mình. Chúng còn hướng dẫn thay sim điện thoại, bật chế độ máy bay, chỉ liên lạc với chúng qua video call trên ứng dụng mạng xã hội. Trong nhiều trường hợp, nạn nhân còn bị cưỡng ép cung cấp hình ảnh, clip nhạy cảm.

Sau cùng, các đối tượng có thể nhắn tin, gọi điện trực tiếp cho gia đình thông báo về việc nạn nhân đang bị bắt cóc, đe dọa chặt ngón tay, đăng tải hình ảnh, clip nhạy cảm của nạn nhân lên mạng hoặc ép nạn nhân tự liên hệ về gia đình và thông báo bị bắt cóc để yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản nạn nhân hơặc nhóm đối tượng. Sau khi nhận được tiền thì cắt đứt liên lạc và để lại nạn nhân tiếp tục hoảng loạn, gia đình mất tài sản lớn.

Bộ GD&ĐT khuyến cáo

Từ tình hình trên, Bộ GD&ĐT yêu cầu các Sở GD&ĐT, cơ sở giáo dục phối hợp với lực lượng Công an địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến cho giáo viên, HSSV và phụ huynh nhận diện các thủ đoạn lừa đảo. Nội dung trọng tâm gồm: Trang bị kỹ năng sử dụng mạng an toàn, cách xử lý khi gặp tình huống bất thường, cảnh báo các chiêu trò lừa đảo qua điện thoại, internet, mạng xã hội nhằm chiếm đoạt tài sản hoặc xâm hại tình dục.

Các trường cần đẩy mạnh tuyên truyền trên phương tiện truyền thông đại chúng, đồng thời lồng ghép vào hoạt động giáo dục, sử dụng nhóm Zalo, Facebook của nhà trường để kịp thời thông tin đến học sinh, sinh viên và gia đình.

Các đơn vị được yêu cầu tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cơ quan chức năng tại địa phương trong công tác quản lý, nắm bắt tình hình để kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ HSSV bị lừa đảo, dụ dỗ trên không gian mạng. Nhà trường cần thường xuyên trao đổi thông tin với phụ huynh nhằm phát hiện sớm trường hợp học sinh vắng mặt bất thường, có dấu hiệu bị tội phạm lợi dụng, uy hiếp hoặc xâm hại.

Song song đó, lực lượng công an phối hợp với cơ sở giáo dục lập danh sách những HSSV có hoàn cảnh khó khăn, biểu hiện cá biệt, sa sút học tập, trốn học hoặc giao du phức tạp để triển khai biện pháp phòng ngừa cụ thể. Tại mỗi trường học cần công khai số điện thoại cảnh sát khu vực, trưởng công an phường, xã, đường dây nóng của trực ban hình sự để phụ huynh và học sinh kịp thời liên hệ khi xảy ra vụ việc.

Đối với khối đại học, cao đẳng sư phạm và cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Bộ GD&ĐT yêu cầu các đơn vị chỉ đạo, giám sát công tác tuyên truyền, phòng ngừa, đồng thời định kỳ báo cáo kết quả triển khai qua đường link trực tuyến mà Bộ đã cung cấp. Song song với “bắt cóc online”, mùa tuyển sinh năm nay ghi nhận nhiều hình thức lừa đảo liên quan trực tiếp đến thí sinh và phụ huynh.

Theo thống kê từ nhiều trường đại học, các hình thức lừa đảo phổ biến trong mùa tuyển sinh gồm: Giả danh cán bộ tuyển sinh để gọi điện, nhắn tin Zalo, Facebook, thông báo thí sinh trúng tuyển và yêu cầu đóng phí giữ chỗ, phí nhận giấy báo; tạo website giả mạo có giao diện gần giống trang chính thức của trường, từ đó đánh cắp tài khoản và thông tin cá nhân.

Nhiều trường hợp lập nhóm Face­book, Zalo có tên gần giống tên trường, đăng tin tuyển sinh sai lệch, rao bán dịch vụ “chạy đậu”, khóa học “chuẩn bị cho đại học” không rõ nguồn gốc. Táo tợn hơn còn có trường hợp gửi email giả mạo hội đồng tuyển sinh, thậm chí làm giả giấy báo nhập học để thí sinh và phụ huynh tin tưởng nộp tiền.

Có các nhóm lừa đảo bịa đặt ngành học “ma”, điển hình như giả mạo thông tin tuyển sinh ngành hàng không, dù trường đại học liên quan khẳng định không hề đào tạo ngành này. Điểm chung của những kịch bản này là tận dụng dữ liệu cá nhân bị lộ (số điện thoại, email, mạng xã hội) để tiếp cận nạn nhân, rồi gây áp lực tâm lý nhằm trục lợi.

Các trường đại học khẳng định không thu bất kỳ khoản phí tuyển sinh nào qua điện thoại hay qua trung gian. Mọi giao dịch đều thực hiện trực tiếp tại trường hoặc qua cổng thanh toán chính thức. Nhà trường cũng không gửi email thông báo kết quả trúng tuyển, mà chỉ xác nhận hồ sơ hoặc cộng điểm ưu tiên. Để phòng tránh, phụ huynh và học sinh chỉ tra cứu thông tin trên website chính thức của Bộ GD&ĐT hoặc trang chính thức của trường; không cung cấp mã OTP, số tài khoản, mật khẩu hay CCCD cho người lạ.

Tuyệt đối không chuyển tiền qua tài khoản cá nhân khi chưa xác minh; kiểm tra kỹ địa chỉ email, số điện thoại; liên hệ trực tiếp với trường để xác thực… Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, cần báo ngay cho cơ quan công an hoặc đường dây nóng.

Cơ quan công an khuyến cáo, mùa tuyển sinh hằng năm luôn là “cao điểm” của tội phạm công nghệ cao. Do đó, việc chủ động phối hợp, chia sẻ thông tin giữa nhà trường, gia đình, lực lượng chức năng là yếu tố then chốt để bảo vệ HSSV.