Bài cuối: Luật An ninh mạng - Lá chắn pháp lý trước các mối đe dọa

VHO - Trong bối cảnh an ninh mạng trở thành thách thức chiến lược đối với mọi quốc gia, việc hợp nhất Luật An ninh mạng 2018 và Luật An toàn thông tin mạng 2015 được đặt ra như một yêu cầu cấp bách. Đạo luật mới không chỉ khắc phục những bất cập hiện hành, mà còn tạo nền tảng pháp lý thống nhất để bảo vệ dữ liệu, bảo đảm chủ quyền số và nâng cao năng lực quản trị quốc gia trong kỷ nguyên số.

 Nhu cầu không thể chậm trễ

Thực tế cho thấy hạ tầng mạng quốc gia của Việt Nam, từ các cơ sở dữ liệu của Chính phủ, ngân hàng, doanh nghiệp cho đến các mạng viễn thông, đều là mục tiêu của các cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi và phức tạp. Các cuộc tấn công này có thể xuất phát từ các nhóm hacker, tổ chức tội phạm, thậm chí là các quốc gia có chủ đích xâm nhập nhằm gây thiệt hại về kinh tế, chính trị và quốc phòng.

Việc nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng giúp Việt Nam bảo vệ các cơ sở hạ tầng trọng yếu, bảo đảm sự ổn định của những hoạt động thiết yếu như điều hành quốc gia, giao dịch tài chính, y tế và các dịch vụ công.

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phụ thuộc vào công nghệ thông tin, việc bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu của người dân trở nên đặc biệt quan trọng. Các vụ lộ lọt dữ liệu, mất thông tin hay tấn công vào hệ thống ngân hàng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng giúp Việt Nam xây dựng các giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân, thông tin doanh nghiệp cũng như bảo đảm an toàn cho các giao dịch trực tuyến. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi người dân mà còn tạo dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, củng cố niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Trong bối cảnh an ninh mạng ngày càng mang tính chiến lược, các mối đe dọa từ bên ngoài - đặc biệt từ các đối tượng có chủ đích tấn công vào hạ tầng quan trọng của quốc gia - luôn tiềm ẩn và khó lường. Những cuộc tấn công như vậy có thể gây thiệt hại lớn cho kinh tế và an ninh quốc gia. Nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng giúp Việt Nam chủ động hơn trong việc phát hiện, ngăn chặn và ứng phó, thay vì phải phụ thuộc hoàn toàn vào đối tác quốc tế.

Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ trong quá trình xây dựng nền kinh tế số, nơi sản xuất, giao dịch và cung cấp dịch vụ đều gắn liền với công nghệ thông tin. Các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, blockchain, Internet of Things (IoT) ngày càng được ứng dụng rộng rãi. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng kéo theo nguy cơ an ninh mạng gia tăng. Tăng cường năng lực tự chủ sẽ giúp Việt Nam xây dựng môi trường số an toàn, bảo vệ hệ thống công nghệ cao và hỗ trợ sự phát triển bền vững của nền kinh tế số.

Bên cạnh đó, không gian mạng không có biên giới và các quốc gia đều cạnh tranh ảnh hưởng trong lĩnh vực này. Sự phụ thuộc vào các công ty công nghệ nước ngoài có thể dẫn đến nguy cơ mất kiểm soát dữ liệu quốc gia và thông tin nhạy cảm, đồng thời tạo khả năng bị tác động từ bên ngoài vào chính sách và quyết sách của quốc gia. Việc nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng giúp Việt Nam giữ vững chủ quyền trong không gian mạng, bảo đảm an toàn cho dữ liệu và hệ thống thông tin chiến lược.

Để xây dựng năng lực tự chủ về an ninh mạng, Việt Nam không chỉ cần đầu tư vào công nghệ mà còn phải hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp lý và cơ chế quản lý. Việc này bao gồm củng cố hành lang pháp luật, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và xây dựng các tổ chức chuyên trách đủ năng lực đảm trách nhiệm vụ bảo vệ an ninh mạng quốc gia.

Khi năng lực tự chủ được tăng cường, Việt Nam có thể chủ động ứng phó với các mối đe dọa mà không phải lệ thuộc quá nhiều vào hỗ trợ từ bên ngoài, đặc biệt trong bối cảnh các hình thức tấn công ngày càng tinh vi và khó lường.

Tăng cường tự chủ an ninh mạng, vì vậy, trở thành yêu cầu tất yếu nhằm bảo vệ thông tin quốc gia, đảm bảo quyền lợi của người dân và doanh nghiệp, đồng thời giữ vững chủ quyền trên không gian mạng. Đây cũng là nền tảng quan trọng để Việt Nam phát triển bền vững trong nền kinh tế số, góp phần duy trì an ninh và ổn định xã hội trong bối cảnh thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ.

Trước những yêu cầu đó, việc hoàn thiện và sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật là hết sức cấp bách nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước theo mô hình tổ chức mới, trong đó cần khẩn trương hợp nhất Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 thành một Luật An ninh mạng thống nhất.

Việt Nam đã hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý viễn thông và an ninh mạng

VHO - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho biết Việt Nam đã hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý viễn thông và an ninh mạng nhằm tạo các công cụ hữu hiệu ngăn chặn các vi phạm trên không gian mạng, hướng đến môi trường mạng an toàn, minh bạch vì người dân.

Luật An ninh mạng: Hoàn chỉnh và chờ ấn nút

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an đã xây dựng hồ sơ đề nghị xây dựng Luật An ninh mạng theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Theo Nghị quyết số 87/2025/ UBTVQH15 ngày 10.7.2025 về điều chỉnh Chương trình lập pháp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung dự án Luật An ninh mạng vào Chương trình lập pháp năm 2025 và cho phép thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Dù triển khai theo thủ tục rút gọn, Bộ Công an vẫn tiến hành lấy ý kiến rộng rãi của quần chúng nhân dân trên Cổng thông tin điện tử Bộ Công an, đồng thời gửi văn bản đề nghị các Bộ, cơ quan ngang Bộ và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tham gia góp ý đối với hồ sơ dự án Luật.

Hồ sơ dự án Luật đã được Bộ Tư pháp thẩm định, được Chính phủ xem xét, cho ý kiến và được Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại thẩm tra sơ bộ. Trên cơ sở đó, ngày 22.9.2025, Chính phủ ban hành Tờ trình số 815/TTr-CP trình Quốc hội về dự án Luật An ninh mạng.

Trong quá trình thẩm tra, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội đánh giá cao Chính phủ và cơ quan chủ trì tham mưu là Bộ Công an. Ủy ban nhất trí với các nội dung được điều chỉnh trong dự thảo Luật. Báo cáo thẩm tra khẳng định dự thảo phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, thống nhất trong hệ thống pháp luật; đồng thời thể hiện rõ tinh thần đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật. Hồ sơ dự án được hoàn thiện đầy đủ theo trình tự, thủ tục rút gọn theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Dự thảo Luật An ninh mạng được xây dựng trên cơ sở hợp nhất Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 theo nguyên tắc không làm thay đổi chức năng, nhiệm vụ của các Bộ, ngành và không tạo ra chính sách mới.

Việc hợp nhất bảo đảm tuân thủ tinh thần Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, với yêu cầu “một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính”, tránh chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, phạm vi quản lý và không bỏ sót địa bàn.

Trong quá trình soạn thảo, cơ quan chủ trì đã bám sát kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chỉ quy định trong Luật những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội; không quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ, các Bộ, ngành; không lặp lại các quy định đã có trong luật khác. Đối với những vấn đề mới, thực tiễn biến động nhanh, chưa ổn định, dự thảo chỉ quy định khung, mang tính nguyên tắc và giao Chính phủ, các Bộ hướng dẫn chi tiết.

Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XV, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi về dự án Luật An ninh mạng, với 70 lượt đại biểu phát biểu tại Tổ (ngày 31.10.2025), 15 lượt đại biểu phát biểu tại Hội trường (ngày 6.11.2025) và 5 Đoàn đại biểu Quốc hội gửi ý kiến bằng văn bản.

Với sự thống nhất cao trong quá trình xây dựng, thẩm tra và thảo luận tại Quốc hội, dự án Luật An ninh mạng đã hội đủ điều kiện để được xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Khi được ban hành, đạo luật không chỉ khắc phục những bất cập trong hệ thống pháp luật hiện hành mà còn tạo nền tảng pháp lý thống nhất nhằm bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng, bảo vệ dữ liệu của người dân và doanh nghiệp, đồng thời củng cố năng lực quản trị quốc gia trong kỷ nguyên số.