Tăng cường hợp tác, cập nhật công nghệ bảo tồn di sản nghe nhìn

VHO - Từ ngày 6 đến 14.9, đoàn công tác Viện Phim Việt Nam đã tham dự Hội nghị thường niên Hiệp hội các Viện lưu trữ nghe nhìn Đông Nam Á – Thái Bình Dương (SEAPAVAA) lần thứ 29 tại Đại học Hawaii, Honolulu (Hoa Kỳ). Hội nghị quy tụ khoảng 150 đại biểu đến từ nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới, tạo không gian chuyên môn rộng mở cho việc trao đổi kinh nghiệm, cập nhật công nghệ và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn ký ức nghe nhìn.

Diễn đàn chuyên môn lớn nhất khu vực về di sản nghe nhìn

Hội nghị SEAPAVAA năm nay được tổ chức kết hợp với Hiệp hội Các Viện Lưu trữ Âm thanh và Nghe nhìn quốc tế (IASA), giúp mở rộng quy mô và chiều sâu thảo luận, bao gồm cả những nội dung liên quan tới lưu trữ hình ảnh động và lưu trữ âm thanh.

Đoàn công tác của Việt Nam gồm Viện trưởng Lê Thị Hà và bà Hoàng Thị Mai, viên chức Viện Phim Việt Nam.

Trong suốt thời gian làm việc tại Honolulu, đoàn đã tham dự đầy đủ các chương trình hội thảo, phiên chuyên đề và các hoạt động thực tế, đồng thời chủ động tìm hiểu, trao đổi với các chuyên gia quốc tế về xu hướng hiện nay trong bảo tồn và phục chế tư liệu.

Những chủ điểm được quan tâm nhất của SEAPAVAA 2025 phản ánh sự chuyển dịch mạnh mẽ của công tác lưu trữ nghe nhìn trong bối cảnh số hóa toàn cầu.

Các tham luận tập trung phân tích xu hướng phục chế tư liệu bằng công nghệ 8K, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân loại và quản lý dữ liệu, đồng thời đưa ra những yêu cầu mới trong quản lý rủi ro đối với các kho tư liệu đang xuống cấp.

Các diễn giả đến từ Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ, Đại học Illinois, Viện phim châu Á Singapore, Bảo tàng Bishop và Viện lưu trữ Ulu‘ Ulu chia sẻ nhiều nghiên cứu thực tiễn, cho thấy các quốc gia đã và đang hiện đại hóa công tác lưu trữ theo hướng thân thiện với công chúng và phù hợp với nhu cầu tiếp cận nghệ thuật – văn hóa trong thời đại số.

Học hỏi mô hình lưu trữ tiên tiến tại Hawaii

Bên cạnh những phiên thảo luận, đoàn công tác có dịp tham quan các cơ sở lưu trữ tiêu biểu của Hawaii.

Viện Lưu trữ hình ảnh động Ulu‘ Ulu gây ấn tượng với hệ thống kho lạnh chuyên dụng, quy trình kiểm soát nhiệt ẩm nghiêm ngặt và bộ sưu tập phong phú gồm phim, băng video, tư liệu hình ảnh phản ánh đời sống văn hóa, lịch sử của cộng đồng bản địa.

Việc áp dụng các phương pháp số hóa, phân loại tự động và bảo quản theo tiêu chuẩn quốc tế tại Ulu‘ Ulu mang lại nhiều kinh nghiệm quý cho Việt Nam, nhất là trong bối cảnh nhu cầu bảo tồn di sản nghe nhìn đang tăng mạnh.

Chuyến làm việc tại Bảo tàng Bishop – bảo tàng lớn nhất tiểu bang Hawaii – cũng mở ra nhiều hướng tham khảo giá trị. Bishop không chỉ sở hữu bộ sưu tập tự nhiên – lịch sử đồ sộ, mà còn phát triển các chương trình nghiên cứu, kết nối cộng đồng và giáo dục văn hóa bản địa.

Cách thức tổ chức trưng bày và bảo quản tư liệu tại đây cho thấy sự kết hợp hài hòa giữa khoa học, công nghệ và truyền thông, phù hợp với xu hướng bảo tàng tương tác đang phát triển mạnh hiện nay.

Một điểm nhấn đáng chú ý của hội nghị là buổi chiếu phim lưu trữ quý hiếm của SEAPAVAA. Các đại biểu được xem những thước phim cổ được phục chế bằng công nghệ 8K từ những đơn vị lưu trữ hàng đầu của Mỹ, Đài Loan, Singapore, Philippines, Indonesia và Malaysia.

Những tác phẩm này không chỉ cho thấy sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ phục chế, mà còn nhấn mạnh vai trò của hình ảnh động trong việc kể lại lịch sử và tái hiện quá khứ cho các thế hệ hôm nay.

Tại sự kiện này, Viện Lưu trữ quốc gia Malaysia chính thức thông báo đăng cai Hội nghị SEAPAVAA lần thứ 30 vào năm 2026.

Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hướng đến bảo tồn bền vững

Trong suốt quá trình tham dự hội nghị, đoàn công tác Viện Phim Việt Nam đã tích cực trao đổi với các chuyên gia quốc tế nhằm mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực, từ đào tạo nhân lực, trao đổi chuyên gia phục chế, hợp tác khai thác dữ liệu đến phối hợp thực hiện các dự án nghiên cứu về ký ức nghe nhìn của khu vực Đông Nam Á.

Nhiều đề xuất hợp tác đã được đặt nền móng thông qua những cuộc gặp gỡ bên lề, tạo tiền đề để Việt Nam tăng cường vị thế trong mạng lưới các cơ quan lưu trữ của SEAPAVAA.

Đoàn công tác đã hoàn thành đầy đủ chương trình làm việc theo kế hoạch, tuân thủ nghiêm các quy định của Nhà nước khi đi công tác nước ngoài và quy chế hội nghị quốc tế.

Đoàn đánh giá chuyến công tác lần này mang lại nhiều giá trị thiết thực, đặc biệt trong việc cập nhật tri thức, công nghệ mới và các phương pháp bảo tồn – phục chế tiên tiến đang được áp dụng trên thế giới.

Hội nghị SEAPAVAA 2025 khép lại với cam kết tiếp tục thúc đẩy hợp tác khu vực, hướng tới mục tiêu bảo tồn và lan tỏa giá trị của di sản nghe nhìn trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Việc Viện Phim Việt Nam tham dự tích cực và hiệu quả đã góp phần khẳng định vai trò của Việt Nam trong nỗ lực chung đó, đồng thời mở ra cơ hội để ngành lưu trữ nghe nhìn trong nước tiếp tục đổi mới, chuyên nghiệp hóa và hội nhập sâu rộng hơn trong tương lai.