"NSND Diệp Lang đã viết nên trang sử đẹp cho nghệ thuật Cải lương”

VHO - NSND Trần Ngọc Giàu đã khẳng định như vậy trong văn điếu tại lễ tưởng niệm NSND Diệp Lang diễn ra vào hôm nay 20.3, do Hội Sân khấu TP.HCM kết hợp Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang tổ chức tại trụ sở Hội. Buổi lễ diễn ra từ 10-17h, đông đảo nghệ sĩ, diễn viên các lĩnh vực sân khấu Cải lương, kịch nói, điện ảnh,… đã đến thắp hương tưởng niệm người nghệ sĩ tài hoa.

NSND Trần Ngọc Giàu đọc văn điếu tại lễ tưởng niệm

Đọc điếu văn tại lễ tưởng niệm, NSND Trần Ngọc Giàu, Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM, xúc động bày tỏ: “Hôm nay, chúng ta tổ chức lễ tưởng niệm NSND Diệp Lang với niềm tiếc thương vô hạn, nhằm tri ân và tương nhớ người nghệ sĩ tài năng, tiêu biểu có nhiều đóng góp cho nghệ thuật TP.HCM và nước nhà”. 

NSND Diệp Lang tên thật Dương Công Thuấn, sinh ngày 4.3.1941, tại làng Bình Tiên, quận Châu Thành, tỉnh Sa Đéc (nay là xã Tân Bình, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp). Sau thời gian chống chọi với nhiều bệnh tật, ông đã qua đời vào lúc 6h ngày 11.3 tại San Diego - tiểu bang California - Mỹ, thọ 83 tuổi. 

Các nghệ sĩ thắp hương tưởng niệm NSND Diệp Lang

NSND Diệp Lang sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật Cải lương. Lên 8 tuổi, ông theo cha tham gia đoàn cải lương Tam Phụng. Năm 12 tuổi, Diệp Lang trở thành diễn viên trong vở diễn Lấp sông Gianh kêu gọi thống nhất đất nước chống xâm lăng (Đoàn Cải lương Kim Thoa). Năm 1962, ông gia nhập đoàn Kim Chưởng, từ đây Diệp Lang dần trở thành nghệ sĩ lớn tiêu biểu của sân khấu Cải lương với nhiều vai diễn trở thành kinh điển của nghệ thuật sân khấu Cải lương và kịch nói. 

NSND Bạch Tuyết

Trong thập niên 60, 70 là vai Nhượng Phong trong vở Kiếm sĩ dơi, vai cha Thúy Liễu trong Lan và Điệp; A Khắc Lữ trong Người tình trên chiến trận; ông Sáu trong Nửa đời hương phấn; Chu Mã Thiên trong Mùa thu trên Bạch Mã Sơn; Chu Thiên Cát trong Máu nhuộm sân chùa... Ngày đất nước thống nhất, Diệp Lang công tác tại Đoàn Cải lương Sài Gòn 2, lưu diễn trong cả nước và biên giới Tây Nam; đặc biệt, ông được cử làm Trưởng đoàn Cải lương 284 (Đoàn nghệ thuật Cải lương đặc biệt lưu diễn châu Âu tháng 2.1984). Thời gian này, tài năng đang độ chín của NSND Diệp Lang càng tỏa sáng trong vai Trung sĩ Tám trong vở Tìm lại cuộc đời, Hội đồng Dư trong vở Tiếng hò sông Hậu; Hội đồng Thăng trong Đời cô Lựu; Lê Chính trong Tâm sự Ngọc Hân, Lê Xuân Giác trong Tiếng sóng Rạch Gầm, Ông nội trong Cây lẻ bạn, Ông Hai trong Đàn ca tri kỷ… Ngoài ra, sau thành công rực rỡ của Đoàn Nghệ thuật Cải lương 284, NSND Diệp Lang đã tham gia công tác Hội Sân khấu TP.HCM từ 1985 đến 2010.

NSND Trọng Hữu

“Với tài năng diễn xuất, NSND Diệp Lang đã viết nên trang sử đẹp cho nghệ thuật Cải lương và trở thành người dẫn dắt, đào tạo tài năng trẻ qua Giải thưởng Trần Hữu Trang năm 1991 (sau là Cuộc thi Tài năng Diễn viên Sân khấu Cải lương Trần Hữu Trang). Đặc biệt, có hai nhiệm kỳ là Ủy viên Ban Chấp hành Hội từ năm 2000 đến năm 2010, anh phụ trách chuyên môn đã có nhiều đóng góp quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển Sân khấu nhất là nghệ thuật sân khấu Cải lương…”, Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM nhấn mạnh.

Phó Giám đốc Sở VHTT TP.HCM Nguyễn Thị Thanh Thúy thắp hương tưởng niệm NSND Diệp Lang

Năm 2007, tại rạp Hưng Đạo trên “Sân khấu Vàng" do NSND Minh Vương, NSND Lệ Thủy sáng lập, ông đạo diễn vở Tình mẫu tử của soạn giả Viễn Châu, đã mang về doanh thu lớn nhằm xây dựng nhà tình thương trao tặng đồng bào nghèo như nghĩa cử cao đẹp của người nghệ sĩ sân khấu chân chính.

Để thành người tài năng xuất chúng và tạo nên nhân cách nghệ thuật xuất sắc ở cả bốn vai trò: diễn viên, đạo diễn, nhà quản lý và người truyền nghề; NSND Diệp Lang đã luôn học hỏi và giàu tính sáng tạo nghệ thuật từ những nghệ sĩ tiêu biểu, tiền bối như: NSND Phùng Há, NSND Năm Châu, soạn giả Hà Triều, Hoa Phượng, soạn giả NSND Viễn Châu, đạo diễn NSND Huỳnh Nga... Chính vì vậy, trong cuộc đời, sự nghiệp hoạt động sân khấu, NSND Diệp Lang đã đạt nhiều giải thưởng cao quý: Huy chương Vàng Giải Thanh Tâm năm 1963; Bằng Danh dự Giải Thanh Tâm năm 1964; Danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú năm 1993; Danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân 2003.

Theo NSND Trần Ngọc Giàu, sự ra đi của NSND Diệp Lang là một mất mát không gì bù đắp được. “Dù biết rằng sinh tử là quy luật của tạo hóa nhưng chúng ta vẫn không thể nào tránh nỗi bùi ngùi thương tiếc người nghệ sĩ tài hoa, sáng ngời nhân cách, trọn đời cống hiến cho sự nghiệp nghệ thuật, nhất là nghệ thuật sân khấu cải lương.

Thưa anh Diệp Lang yêu quý, tiễn biệt anh văn nghệ sĩ và khán giả cả nước còn mãi khắc ghi hình ảnh, tiếng ca của anh trở thành mẫu mực về nghệ thuật dân tộc và nhân văn dành cho sân khấu; còn nhớ mãi một tấm gương sáng về hoạt động nghệ thuật và nhân cách sống cao cả của người nghệ sĩ... sự nghiệp sân khấu và nhân cách ấy trở thành mẫu mực và là tấm gương cho các thế hệ văn nghệ sĩ học tập và noi theo, chúng em hứa mãi đoàn kết, yêu thương, toàn tâm toàn ý vì sự nghiệp xây dựng nghệ thuật sân khấu thành phố và nước nhà "dân tộc, tiến bộ, nhân văn” như anh từng mong muốn. Xin kính gởi anh lời chào tiễn biệt sâu sắc nhất”, Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM xúc động.

NSND Lệ Thủy bồi hồi viết những dòng chữ tưởng nhớ NSND Diệp Lang

Tại lễ tưởng niệm, các thế hệ nghệ sĩ gạo cội, từng gắn bó với NSND Diệp Lang và cả các nghệ sĩ, diễn viên trẻ cũng đã đến thắp hương tượng niệm và bày tỏ tình cảm, sự tri ân đối với người nghệ sĩ tài hoa, đức độ. NSND Lệ Thủy bày tỏ xúc động và ấm lòng khi Hội Sân khấu và Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang tổ chức một lễ tưởng niệm ấm cúng ghi nhận những đóng góp của NSND Diệp Lang cho sân khấu TPHCM. Đặc biệt, trên Sân khấu Vàng - do đôi nghệ sĩ tài danh Minh Vương và Lệ Thủy khởi xướng với tiêu chí “mỗi suất diễn là một căn nhà tình thương”, NSND Diệp Lang từng dàn dựng vở Tình mẫu tử rất ăn khách.

Những tấm ảnh ghi dấu vai diễn để đời của NSND Diệp Lang trưng bày tại lễ tưởng niệm

“Anh Diệp Lang từng chia sẻ mong muốn được tiếp tục làm Sân khấu Vàng để xây nhà cho bà con nghèo. Tiếc là sức khỏe của anh không còn cho phép… Được tin Nhà hát Trần Hữu Trang có ý định tổ chức lại Sân khấu Vàng, chúng tôi rất vui, nhưng tôi nghĩ nên là một sân khấu mới để các nghệ sĩ trẻ nối tiếp truyền thống thế hệ đi trước giữ gìn nghệ thuật cải lương, trên nền tảng Sân khấu Vàng đã hình thành trước đây. Là người đi trước, chúng tôi sẽ hết lòng cổ vũ, ủng hộ các em”, NSND Lệ Thủy chia sẻ.

NSND Trọng Hữu cho biết ông và NSND Diệp Lang đã có mấy mươi năm gắn bó với nhau trên sân khấu. “Anh Diệp Lang dựng cho tôi rất nhiều vở, trong đó có các vở để lại nhiều dấu ấn trong lòng khán giả như Lan và Điệp, Tô Ánh Nguyệt,… Tình cảm anh em đối với nhau rất gần gũi, thân thiết nên khi nghe tin anh Diệp Lang mất, chúng tôi rất xúc động, bởi anh vừa là người thầy, người anh đáng kính của Trọng Hữu. Anh ra đi là sự mất mát rất lớn cho ngành sân khấu Cải lương…”. 

NSƯT Phượng Loan (bên trái), đại diện Hội Sân khấu TP.HCM tiếp nhận tấm lòng của gia đình NSND Diệp Lang góp sức chăm lo các nghệ sĩ già yếu, neo đơn

Tại lễ tưởng niệm, Hội Sân khấu TP.HCM cũng đã tiếp nhận tấm lòng của gia đình NSND Diệp Lang gửi đến Khu dưỡng lão nghệ sĩ TP.HCM (500 USD), Chùa Nghệ sĩ (500 USD) và các nghệ sĩ già yếu, neo đơn, có hoàn cảnh khó khăn (1.000 USD).

THÙY TRANG