Nhiếp ảnh mang thiên nhiên trở lại

VHO - Trên thế giới, các nhiếp ảnh gia mong muốn gửi gắm thông điệp về cảnh quan thiên nhiên đang bị tàn phá nghiêm trọng. Những bức ảnh sẽ là lời nhắc nhở tới con người về ý thức bảo vệ môi trường và thiên nhiên.

Khi nhiếp ảnh gia Zed Nelson nhìn thấy bức tranh trên tường phía sau, ông đã nói "hoàn hảo”.

Bức tranh vẽ một chú hổ đang ngủ, nằm trên một chiếc đệm nhung, lơ lửng giữa những tán lá và hoa màu pastel. Nhiếp ảnh gia đến từ London này không nói "hoàn hảo" theo nghĩa "được vẽ một cách điêu luyện"; mà là ẩn dụ hoàn hảo cho mối quan hệ lý tưởng giữa con người và thiên nhiên.

Bức tranh gợi nhớ đến một tác phẩm nghệ thuật khác: Chú hổ con đang chơi đùa với mẹ. Đây là tác phẩm của họa sĩ trường phái lãng mạn người Pháp Eugene Delacroix, người đã sử dụng một chú hổ nuôi nhốt tại sở thú và chú mèo cưng của mình làm mẫu.

"Trường phái lãng mạn trong hội họa bắt đầu từ sự tách biệt giữa con người với thế giới tự nhiên. Khi con người tách khỏi thiên nhiên, chúng ta càng phát hiện ra phiên bản siêu lãng mạn của thiên nhiên," Nhiếp ảnh gia Nelson nói.

Đây là luận điểm chính trong dự án mới nhất của nhiếp ảnh gia Nelson. Tổ chức Nhiếp ảnh Thế giới đã công bố những người chiến thắng chung cuộc của Giải thưởng Nhiếp ảnh Thế giới Sony World Photography Awards 2025 danh giá tại lễ trao giải thường niên tại Somerset House ở London.

Nhiếp ảnh gia người Anh Zed Nelson đã được vinh danh là “Nhiếp ảnh gia của năm 2025” cho bộ ảnh tuyệt vời có tên “The Anthropocene Illusion”.

“The Anthropocene Illusion” của ông Nelson là một dự án nhiếp ảnh tài liệu dài hơi kéo dài sáu năm và bốn châu lục.

Thông qua các bức ảnh, ông Nelson đã nhìn nhận thấy mối quan hệ ngày càng rạn nứt giữa con người và thiên nhiên, phản ánh tác động tàn phá của con người đối với hành tinh.

Các bức ảnh của ông Nelson cho thấy không gian nhân tạo mà con người đã tạo ra để “tương tác” với thiên nhiên, bao gồm các công viên safari, khu nghỉ dưỡng, bảo tàng lịch sử tự nhiên, sở thú và các thành phố xanh.

Trước đó, trong dự án có tên "Love Me", nhiếp ảnh gia Nelson đã khám phá sự đồng nhất của các tiêu chuẩn cái đẹp. 

"Có một chút gì đó tương đồng ở đây. Đó là cách mà phiên bản thiên nhiên nhân tạo đang được thực hiện. Trong khi thế giới đối mặt với sự tàn phá của thiên nhiên thì các nghệ sĩ đang tạo ra ngày càng nhiều phiên bản thiên nhiên nhân tạo hoặc được dàn dựng, được sắp đặt," ông Nelson giải thích.

Chính sự đối lập này là điều mà nhiếp ảnh gia Nelson muốn gửi gắm thông điệp về cảnh quan thiên nhiên đang bị tàn phá nghiêm trọng. Những bức ảnh sẽ là lời nhắc nhở tới con người về ý thức bảo vệ môi trường và thiên nhiên.

Hơn hết thảy, người xem có thể cảm giác sự buồn bã khi xem bộ sưu tập: mô hình động vật được nhồi bông trong bảo tàng về các loài có nguy cơ tuyệt chủng; những đàn cá bơi lội trong bể cá tối tăm với ống nhựa.

Hay là hình ảnh chú voi bị giam cầm được đưa đến điểm tắm để phục vụ cho các nhóm người có sức ảnh hưởng trên Instagram. Và là một chú gấu Bắc Cực bị nhốt bên cạnh bức tranh tường mô tả cảnh quan Bắc Cực mà nó sẽ không bao giờ biết đến.

Biến điều “vô hình” trở thành hữu hình

Ông Nelson tin rằng trong những năm tới, thế giới sẽ chứng kiến sự khởi đầu của kỷ nguyên mới, thể hiện rõ qua mức độ carbon dioxide tăng cao do nhiên liệu hóa thạch, mức độ ảnh hưởng của các hạt vi nhựa và các lớp bê tông.

Theo ông Nelson, ngôn ngữ hành động vì môi trường đã trở nên quá nhàm chán hoặc cũ kỹ. Thay thế vào đó, những hình ảnh về môi trường sẽ “khiến bạn suy nghĩ hoặc cảm nhận khác biệt”.

Theo một nghiên cứu năm 2021, chưa đến 3% diện tích đất trên thế giới còn nguyên vẹn về mặt sinh thái, nhưng tác động của du lịch đang ngày càng trở nên phổ biến.

Quần thể động vật hoang dã toàn cầu đã giảm trung bình 73% trong 50 năm qua, trong khi đó, số lượng hổ nuôi nhốt trên toàn cầu còn nhiều hơn cả hổ hoang dã.

Các tảng băng Bắc Cực đang dần "tan chảy không kiểm soát" đến mức thảm khốc, khiến mực nước biển dâng cao tàn phá các cộng đồng ven biển. 

"Chúng ta đang tự tạo ra ảo tưởng cho chính mình, cố gắng che giấu những gì mình đang làm. Và khi chúng ta có thể tìm đến an ủi, chúng ta thường khao khát chính thứ mình đã mất", Nelson nói.

Những bức ảnh mang đến sự đa dạng, từ cảnh quan ngoài trời được sắp đặt sẵn cho đến khung cảnh được dàn dựng chỉ đơn giản gợi lên ý tưởng về thiên nhiên.

“Chúng ta luôn khao khát thiên nhiên, khao khát sự kết nối với thế giới tự nhiên. Điều đó là có thật,” ông Nelson nhận xét.

Sự đối lập giữa thế giới hoang dã và sự can thiệp của con người là lời nhắc nhở về ý thức bảo vệ môi trường, và nỗ lực khôi phục những cảnh quan mà chúng ta cảm thấy gắn bó.

“Khi bạn bị bao quanh bởi quá nhiều thứ, mọi thứ có thể trở nên vô hình. Thông qua nhiếp ảnh, chúng tôi cố gắng xây dựng cảnh quan trở nên hữu hình trở lại, cố gắng thực hiện đúng với bản chất”, ông Nelson nhấn mạnh.