Hơi thở huyền tích trên sân khấu Chèo

VHO - Lấy cảm hứng từ vùng đất linh thiêng Cửa Suốt (Quảng Ninh), vở chèo “Dấu thiêng nơi Cửa Suốt” đan xen yếu tố huyền tích, lịch sử và tâm linh, tái hiện mạch giao hòa giữa trời, biển, núi và con người vùng Đông Bắc.

Đây là tác phẩm do Nhà hát Nghệ thuật tỉnh Quảng Ninh dàn dựng và tham dự Liên hoan Chèo toàn quốc 2025.

Vở chèo Dấu thiêng nơi Cửa Suốt (Tác giả kịch bản: NSƯT Phạm Ngọc Dương; Đạo diễn: NSND Hoàng Quỳnh Mai) khai thác huyền tích về cô bé Cửa Suốt – nàng tiên vì thương xót cảnh dân lành lầm than mà từ bỏ chốn tiên giới, giáng trần đầu thai làm con gái Đức ông Trần Quốc Tảng.

Cô cùng cha trấn giữ vùng cửa biển, diệt trừ thủy quái, chống giặc Nguyên Mông, mang trong mình sứ mệnh bảo hộ dân làng, giữ yên bờ cõi.

Tác phẩm mở ra giữa hai cõi tương phản: thiên đình an lạc, rộn ràng ca múa và hạ giới khổ đau, điêu linh vì thiên tai, giặc dữ. Giữa hai thế giới ấy, cô bé tiên khẩn cầu Ngọc Hoàng cho được xuống trần, gieo ánh sáng nhân từ và tình thương vào nhân gian. 

Những cảnh múa tiên bồng bềnh trong khói sương hòa quyện cùng hình ảnh dân làng cơ cực tạo nên không gian đối lập giàu biểu cảm, làm nổi bật lòng trắc ẩn và khát vọng cứu dân của nhân vật chính.

Tác phẩm tôn vinh lòng nhân ái, vị tha và tinh thần yêu nước, đồng thời, khắc họa hình tượng người con gái đất Việt hiền hậu, dũng cảm, sẵn sàng hy sinh vì quê hương. Vở diễn cũng là lời tri ân con người vùng biển Cửa Suốt – những người dân kiên cường vượt qua thiên tai, giặc giã để dựng xây cuộc sống thanh bình. 

Câu chuyện khép lại, nhưng "dấu thiêng" của cô bé tiên, biểu tượng cho nhân nghĩa và ý chí quật cường, vẫn ngân vang trong lòng khán giả.

Trong bối cảnh sân khấu chèo đang nỗ lực làm mới mình để gần gũi hơn với khán giả, Dấu thiêng nơi Cửa Suốt mang đến một hướng tiếp cận đầy sáng tạo. 

Vở diễn khéo léo khắc họa nhân vật với tâm lý và số phận được thể hiện chỉn chu, chân thực, dù được đặt trong không gian huyền thoại. Đạo diễn cho thấy sự tinh tế khi kết hợp các lớp diễn giàu cảm xúc, hài hòa giữa truyền thống và hơi thở hiện đại. 

Âm nhạc là điểm sáng khi nhạc sĩ sáng tạo trong việc pha trộn chất liệu Chèo cổ điển với tiết tấu cải biên, tạo nên một tổng thể vừa trữ tình, vừa bi hung. Mỹ thuật sân khấu được đầu tư công phu, tái hiện sinh động vùng biển Cửa Suốt – Hạ Long thơ mộng, đồng thời đưa khán giả lạc vào thế giới tiên cảnh lung linh, lãng mạn.

Thắp lửa sáng tạo trong thời hiện đại

VHO - Sau ba năm chờ đợi, Liên hoan Chèo toàn quốc 2025 đã trở lại đầy cảm xúc trên “Chiếu Chèo Kinh Bắc” - mảnh đất giàu truyền thống văn hiến và nghệ thuật dân gian. 21 vở diễn đến từ 12 đoàn nghệ thuật, quy tụ gần 1.000 nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công, tạo nên bức tranh rực rỡ của sân khấu Chèo hôm nay.

Giám đốc Nhà hát Nghệ thuật tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Đăng Khoa cho biết: “Vở chèo được lựa chọn tham gia Liên hoan nhằm giới thiệu truyền thống lịch sử hào hùng của vùng đất Quảng Ninh – nơi ba lần đánh tan quân Nguyên Mông, giữ yên bờ cõi.

Đây cũng là dịp để Nhà hát quảng bá với khán giả cả nước về vẻ đẹp disản gắn liền với biểu tượng tâm linh như Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, quần thể di tích Yên Tử, đền Cửa Ông và đền thờ Cô bé Cửa Suốt…”

Cũng theo ông Nguyễn Đăng Khoa, việc tham dự Liên hoan Chèo toàn quốc lần này không chỉ là dịp để Nhà hát khẳng định năng lực sáng tạo, mà còn là cơ hội lan tỏa tình yêu nghệ thuật truyền thống đến đông đảo công chúng, đặc biệt là giới trẻ. 

Hiện nay, Nhà hát đang quản lý và phát huy nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống như chèo, cải lương… với khoảng 120 – 150 buổi biểu diễn mỗi năm phục vụ nhân dân, lực lượng vũ trang, học sinh và du khách tại các điểm văn hóa, du lịch trong tỉnh. 

Bên cạnh công tác biểu diễn, Nhà hát còn chú trọng đào tạo tại chỗ cho các diễn viên trẻ yêu thích nghệ thuật truyền thống, hướng đến xây dựng đội ngũ nghệ sĩ kế cận trong tương lai. Đồng thời, đơn vị mong muốn đưa nghệ thuật Chèo đến gần hơn với học sinh các cấp, để thế hệ trẻ thêm hiểu, yêu và tự hào về di sản dân tộc.