“Cha ở đâu?”: Tiếng gọi nghẹn ngào từ nghĩa trang Trường Sơn | Nghệ thuật

VHO - Trong vô số những tác phẩm viết về đề tài chiến tranh, liệt sĩ, Cha ở đâu? của nhà báo, nhạc sĩ Tào Khánh Hưng nổi bật như một tiếng gọi tha thiết từ cõi lòng người con chưa từng biết mặt cha mình.

Bài thơ được viết trong chuyến công tác tại Quảng Trị ngày 11.7.2020 – nơi tác giả đứng giữa Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn mênh mông, giữa hàng ngàn bia mộ trắng, để rồi bật ra một câu hỏi giản dị mà ám ảnh: Cha ở đâu?

Bài thơ nhanh chóng lan tỏa, giành giải Ba cuộc thi thơ Tri ân chiến sĩ do Thi đàn Đất Việt tổ chức, và sau đó được chính tác giả phổ nhạc thành ca khúc cùng tên – một bản nhạc trữ tình, lắng đọng, giàu cảm xúc tưởng niệm.

“Cha ở đâu?”: Tiếng gọi nghẹn ngào từ nghĩa trang Trường Sơn - ảnh 1 — Thiếu tướng Phạm Tiến Cương, Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh cảnh vệ, Bộ Công an trao Giấy chứng nhận cho tác phẩm “ Lặng thấm bước chân” đoạt giải Ba cho nhà báo Tào Khánh Hưng, Phó Tổng biên tập Báo Xây dựng

Khúc tự sự của một thế hệ sinh ra trong hòa bình

Nhạc sĩ, nhà báo Tào Khánh Hưng – hiện là Phó Tổng Biên tập Báo Xây dựng – là một gương mặt tiêu biểu trong giới sáng tác ca khúc đề tài truyền thống, cách mạng và quê hương.

Dù đến với âm nhạc từ năm 2017 như một “tay ngang”, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm với nhiều tác phẩm giàu cảm xúc, được đánh giá cao cả về nghệ thuật lẫn giá trị nhân văn.

Tác phẩm mở đầu bằng nỗi đau không tên của một người con chưa từng được gọi “cha”: Con sinh ra chưa biết mặt cha / Khát khao một tiếng cha - con gọi.

Khác với tiếng khóc dữ dội của chiến tranh, bài thơ vang lên như một lời thì thầm đầy khao khát, chất chứa sự mất mát của những đứa trẻ lớn lên sau chiến tranh – mang họ của cha mà không biết người đã hy sinh ở đâu.

Câu hỏi Cha ở đâu? lặp lại như một điệp khúc xé lòng, vang vọng khắp nghĩa trang Trường Sơn. Đó là hành trình tìm kiếm không chỉ một nấm mộ, mà là sự kết nối với quá khứ, với cội nguồn, với chính mình: Con thắp hương thơm bên tượng đài liệt sĩ / Thầm gọi tên cha giữa núi rừng hùng vĩ…

Bài thơ không sa vào bi lụy, mà lặng lẽ chuyển dần sang sự tri ân, niềm tin vào sự trường tồn của những người đã khuất. Mỗi nén hương, mỗi vòng hoa như lời biết ơn dâng lên bao người cha vô danh đã nhuộm máu cho hòa bình hôm nay.

“Cha ở đâu?”: Tiếng gọi nghẹn ngào từ nghĩa trang Trường Sơn - ảnh 2 — Con đi tìm Cha – Cha ở đâu?, tác giả ca khúc - nhà báo Tào Khánh Hưng tại Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn (7.2020)

Giai điệu nhẹ nhàng, lời ca sâu lắng

Phần nhạc của Cha ở đâu? được viết với tiết tấu chậm, trữ tình, đưa người nghe vào không gian thiêng liêng của nghĩa trang liệt sĩ. Những câu hát “Cha ở đâu? Ở đâu?” vang lên như tiếng vọng từ cõi thiêng, khơi gợi cảm xúc lắng sâu.

Ca khúc không sử dụng phối khí cầu kỳ – chỉ cần tiếng đàn piano, dây nhẹ, hoặc sáo trúc len lỏi – đã đủ tạo nên không khí trang nghiêm và đầy cảm xúc. Đây là lựa chọn tinh tế, phù hợp với nội dung tưởng niệm và chất thơ giàu hình ảnh.

Lời ca gần như giữ nguyên bài thơ gốc, càng làm tăng giá trị kết hợp giữa thơ và nhạc. Những hình ảnh như “máu đỏ nhuộm hồng non nước”, “bia đá trắng lặng im”, hay “nén hương chia đều theo gió”… đều mang tính biểu tượng cao, chạm tới trái tim người nghe.

“Cha ở đâu?”: Tiếng gọi nghẹn ngào từ nghĩa trang Trường Sơn - ảnh 3 — Hàng bia trắng lặng im… con thắp nén hương thơm chia đều theo gió – Nhà báo Tào Khánh Hưng tìm bia mộ người thân tại Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn (7.2020)

Một nén hương dâng lên quá khứ

Cha ở đâu? không chỉ là bài hát, mà là khúc tưởng niệm cho hàng triệu người đã khuất.
Câu hỏi Cha ở đâu? vang lên không chỉ từ một người con, mà từ cả một dân tộc – đang cúi đầu trước quá khứ, tri ân những người đã ngã xuống vì hòa bình.

Giữa thời đại mà âm nhạc thường hướng đến giải trí, ca khúc này là minh chứng cho giá trị bền vững của nghệ thuật nhân văn – một sáng tác từ trái tim, chạm đến trái tim.
Đó cũng là phong cách quen thuộc của nhạc sĩ Tào Khánh Hưng: giản dị, xúc động, đầy lòng biết ơn với những người đã hy sinh thầm lặng.