Cần có sự kế thừa, không phải mỗi bộ phim là một sáng tạo riêng

VHO - Đây là ý kiến của nhà sử học Dương Trung Quốc khi bàn về cổ phục cho phim trong Hội thảo khoa học chủ đề: "Trang phục, cổ phục thời Đinh" vừa được tổ chức tại Ninh Bình.

Thận trọng với cổ phục

Lâu nay, phim cổ trang luôn là một thách thức với các đơn vị làm phim bởi nhiều yếu tố khó khăn. Trong đó cổ phục là một trong những vấn đề được công chúng khá quan tâm.

Không ít bộ phim gây tranh cãi, mất thiện cảm với khán giả, dẫn đến thất bại ngay từ khâu cổ phục. Ngược lại, nhiều dự án phim cổ trang ngoài sự đầu tư nghiêm túc về kịch bản, diễn viên còn kỹ lưỡng về cổ phục đã được công chúng hoan nghênh, đánh giá cao.

Mới đây, BHD vừa công bố dự án phim điện ảnh huyền sử Hộ linh tráng sĩ - Bí ẩn mộ vua Đinh do Nguyễn Phan Quang Bình làm đạo diễn, Johnny Trí Nguyễn làm đạo diễn võ thuật...

Đây không chỉ là một bộ phim hành động, võ thuật, tâm lý mà còn là một bản anh hùng ca bi tráng, thấm đẫm tinh thần dân tộc, lấy cảm hứng từ một trong vô vàn những  truyền thuyết dân gian huyền bí về lăng mộ vua Đinh - Vị Hoàng đế đầu tiên đặt nền móng cho nước Việt độc lập sau hơn 1.000 năm Bắc thuộc. 

Truyện phim kể về 7 tráng sĩ mang trong mình sức mạnh phi thường và tinh thần bất khuất. Đó là câu truyện về tình yêu gia đình, tình thầy trò, là ngọn lửa tình yêu đôi lứa, là lòng trung thành phụng sự vua và trên hết, là khát vọng bảo vệ linh thổ quốc gia.

Bên cạnh đó, bộ phim không chỉ kể về bí ẩn lăng mộ Vua Đinh, mà còn gửi đi thông điệp, linh hồn của đất nước không chỉ nằm trong những lăng mộ hay di tích cổ xưa, mà còn trong từng nhịp thở, từng bước chân của chúng ta trên mảnh đất yêu thương này.

Tuy nhiên tư liệu về thời kỳ này, đặc biệt là cổ phục vô cùng hạn chế. Để thực hiện dự án phim kể trên cũng như khắc phục những hạn chế về tư liệu cổ phục, vừa qua BHD đã phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình tổ chức Hội thảo khoa học về "Trang phục, cổ phục thời Đinh".

Đây là lần đầu tiên một dự án phim điện ảnh tổ chức hội thảo chuyên sâu về cổ phục, mở ra không gian đối thoại đầy ý nghĩa giữa hai thế hệ. Điều này cũng cho thấy dự án phim khá thận trọng với cổ phục.

Hội thảo đã mời 5 nhóm tư vấn trẻ về cổ phục của đoàn phim Hộ linh tráng sĩ - Bí ẩn mộ vua Đinh trình bày tham luận và triển lãm các phần phục trang mà nhóm đã nghiên cứu được về thời kỳ này. 

Đây là cơ hội để đoàn phim lắng nghe những chia sẻ từ các khách mời là các sử gia, học giả hàng đầu, các chuyên gia về điện ảnh cũng như các bạn trẻ nghiên cứu, yêu thích lịch sử và cổ phục.

Đồng thời hội thảo còn là minh chứng sống động cho sự giao thoa giữa hai thế hệ, những người gìn giữ quá khứ và những người mơ ước mang quá khứ ấy đến gần hơn với thế hệ hôm nay.

Nhưng để kể lại câu chuyện hào hùng này một cách sống động, đoàn phim cần sự đồng hành của cả những bộ óc uyên thâm và những trái tim nhiệt huyết – một sự kết hợp tưởng chừng khó khăn nhưng sẽ tạo nên những kỳ tích đầy cảm hứng.

Tin ở lớp trẻ

Đánh giá về sản phẩm của các nhà nghiên cứu trẻ tại sự kiện, họa sĩ Trịnh Quang Vũ cho rằng: "Họ đã mạnh dạn nghiên cứu và phục dựng các bộ trang phục là rất tốt. Tuy nhiên, họ lại đang thiếu đi tính sâu sắc, vẫn còn nhiều điểm chưa đúng với các hiện vật và tư liệu lịch sử".

PGS.TS Nguyễn Phương Chi cũng lưu ý, bên cạnh tính thẩm mỹ, các trang phục được phục dựng cần đảm bảo đúng tính chân xác của thời đó, từ chất liệu, giày dép đến những hoa văn trên vải.

Nhà sử học Dương Trung Quốc đánh giá, qua Hội thảo đã cho thấy một khoảng cách "đương nhiên sẽ có"  - giữa những con người sách vở và những người hành động. Và ông cho rằng, cái khoảng cách ấy cần phải lấp đầy.

"Việc các bạn trẻ chưa tiếp cận được nhiều các nguồn tư liệu, đó là có thật. Nhưng chúng ta cũng không thể ngăn cản sự sáng tạo của các bạn trẻ, mà hãy tạo ra một môi trường sinh thái để cho sự sáng tạo phát triển" - ông Dương Trung Quốc bày tỏ.

Ông Dương Trung Quốc cũng cho rằng: "Sáng tạo trong nghệ thuật điện ảnh là cái sáng tạo cho tương lai mà quá khứ rất cần thiết. Chúng ta nên bắt đầu có một bước đi quy củ hơn, kế thừa nhau hơn, chứ không phải mỗi bộ phim là một sáng tạo riêng, một tài sản riêng mà không có kế thừa".

Bà Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển điện ảnh Việt Nam VFDA  thì nhấn mạnh: "Ở thời đại này, tôi nghĩ rằng các nhà làm phim nên tận dụng tất cả mọi thứ: kho tư liệu của các nhà lịch sử, sự sáng tạo của các bạn trẻ và cũng nên tận dụng cả trí tuệ nhân tạo, làm sao để tìm ra một tiếng nói chung và tiếng nói đó phải có sức thuyết phục, đến được với khán giả không những là khán giả Việt Nam mà còn là khán giả quốc tế".

"Bản thân dự án này cũng không phải một dự án phim lịch sử mà là dự án phim cổ trang, dã sử. Và phim điện ảnh cũng không phải là tài liệu ghi chép lịch sử, vì vậy sự sáng tạo của phim cũng sẽ được tự do hơn rất nhiều. Nếu bộ phim phản ánh được đúng tinh thần lịch sử, hồn cốt lịch sử, phản ánh được tinh thần của dân tộc, của thời đại đó thì cũng rất là hoan nghênh rồi”, bà Ngô Phương Lan chia sẻ.

Đánh giá về sự cần thiết của Hội thảo khi bàn về cổ phục cho một dự án phim điện ảnh, bà Trần Thị Phương Lan, Vụ trưởng vụ Văn hóa - Văn nghệ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - thành viên hội đồng duyệt phim quốc gia cho rằng, gần như chưa có bộ phim nào tổ chức được một buổi hội thảo chuyên về trang phục phim. Đây là điều rất cảm kích. Các nhà nghiên cứu, các bạn trẻ không nên hoang mang khi nghe đánh giá của những nhà sử học. Bởi theo các nhà sử học, trang phục thời đó không có nhiều sở cứ. Vấn đề quan trọng nhất là làm sao hồn cốt và tinh thần của Việt Nam được thổi vào trong trang phục đó.

"Khi tiếp xúc, cũng như xem các bạn trẻ trình diễn thì tôi có một niềm tin rằng các bạn sẽ làm được điều đó. Với việc tiếp tục lắng nghe, tiếp tục nghiên cứu gắn với khoa học kỹ thuật cùng với sự nhiệt huyết, tôi tin bộ phim có những điều kiện tốt nhất có thể thành công", bà Trần Thị Phương Lan bày tỏ.

Sau những góp ý thẳng thắn và nghiêm túc, hiểu rõ những khó khăn của các bạn trẻ khi tiếp cận với các nguồn tư liệu, ghi chép lịch sử, các sử gia cũng cởi mở và khẳng định sẽ sẵn lòng chia sẻ một số tư liệu nếu các nhóm tư vấn trẻ cần nghiên cứu thêm.