Bộ sưu tập tranh Việt thuộc sở hữu hoàng tộc triển lãm và bán đấu giá tại Paris

VHO - Vào đầu tháng 11 này, Sotheby's Paris sẽ giới thiệu một bộ sưu tập cá nhân bao gồm các tác phẩm và vật phẩm quý hiếm của các nghệ sĩ được yêu thích nhất đến từ kỷ nguyên vàng của nghệ thuật Việt Nam. Cuộc đấu giá mang tên Magnificence and Regality (Tạm dịch: Sự tráng lệ và vương giả) sẽ trưng bày các tác phẩm được sáng tác từ khoảng năm 1935 đến 1970 của các họa sĩ Lê Phổ, Vũ Cao Đàm và Nguyễn Tường Lân.

Canard et Lotus của Lê Phổ sáng tác khoảng cuối những năm 1930. Bức tranh này được treo trong phòng ăn của Hoàng tử Bửu Lộc, nơi những chiếc ghế cũng được Lê Phổ thiết kế vào những năm 1950, toàn bộ bố cục căn phòng được thiết kế đặc biệt xoay quanh bức tranh

Theo đó, các tác phẩm thuộc bộ sưu tập cá nhân của nhà bảo trợ nghệ thuật nổi tiếng: Hoàng tử Nguyễn Phúc Bửu Lộc (1914 - 1990), một nhà sưu tầm có chuyên môn sâu sắc, bạn đồng giao của những người nghệ sĩ mà ông hằng ngưỡng vọng, và dành cả cuộc đời sống giữa những bức tranh đến từ những người họa sĩ ấy. Các tác phẩm trong bộ sưu tập này cho thấy niềm đam mê sâu nặng dành cho Việt Nam và truyền thống của đất nước, cùng nỗi niềm hoài vọng về mối tâm giao để đời đối với các họa sĩ. 

Một trong những tác phẩm đáng chú ý nhất của Vũ Cao Đàm là bức tranh hiếm hoi ở thời kỳ đầu vẽ gà trống. Hai chú gà với tư thế đứng sát nhau được ông khắc họa trong trò chơi chọi gà từng xuất hiện trong lịch sử Việt Nam. Tác phẩm La bataille de coqs, 1952

Cuộc đấu giá mang tên Magnificence and Regality (Tạm dịch: Sự tráng lệ và vương giả) sẽ trưng bày các tác phẩm được sáng tác từ khoảng năm 1935 đến năm 1970 với nhiều chất liệu khác nhau, trong đó có những kiệt tác tranh lụa được hoàn thiện tinh xảo, những bức bình phong sơn mài lộng lẫy, những tác phẩm xuất chúng về nghệ thuật hiện đại của Việt Nam cũng như các tác phẩm nghệ thuật từ triều đại nhà Thanh, Trung Quốc. Bộ sưu tập mỹ thuật bao gồm các tác phẩm của ba nghệ sĩ Lê Phổ, Vũ Cao Đàm và Nguyễn Tường Lân – những người đã giúp thiết lập một chuẩn mực mới cho nghệ thuật Việt Nam, nâng tầm nghề thủ công truyền thống lên các hình thức biểu đạt hiện đại.

Tác phẩm Liliums - Hoa loa kèn trắng, loài hoa yêu thích của Vũ Cao Đàm, tượng trưng cho sự quý phái ở Hà Nội, và nhiều loài hoa khác nói chung thường khiến Hoàng tử Bửu Lộc nhớ đến những chợ hoa ông từng ghé thăm. Những bức tranh lụa của họa sĩ này rất hiếm vì họa sĩ chủ yếu sáng tác các tác phẩm điêu khắc trong thời gian đầu khởi nghiệp, và cuối cùng tập trung vào tranh sơn dầu vào cuối những năm 1940

Trước cuộc đấu giá sẽ là buổi triển lãm dành cho công chúng tại các phòng trưng bày của Sotheby's Paris, diễn ra từ ngày 3-6.11.2023.

Theo Pierre Mothes, Phó Chủ tịch Sotheby's Pháp: “Bộ sưu tập lần này được ví như chén thánh của nền nghệ thuật Việt Nam, thể hiện phần nào nguồn gốc và lịch sử hoàng gia đáng nhớ, bối cảnh phong phú đằng sau các tác phẩm, cũng như sự hội tụ độc đáo của một số tên tuổi vĩ đại nhất thời École de Paris. Các bức tranh đồng loạt kể lại một câu chuyện vượt khỏi giới hạn của thẩm mỹ: nói lên mối quan hệ giữa người bảo trợ và nghệ sĩ, thể hiện sự kết hợp giữa văn hóa phương Đông và phương Tây, đồng thời cho thấy niềm đam mê thực thụ trong việc trau dồi nghệ thuật”.

Vào tháng 7.2022, Sotheby's tổ chức triển lãm đầu tiên tại Việt Nam, đánh dấu một trong những triển lãm Nghệ thuật Việt Nam lớn nhất từng được tổ chức trong nước. Triển lãm không bán mà trưng bày hơn 50 tác phẩm, trong đó có các bức tranh khổ lớn của Lê Phổ và Vũ Cao Đàm. Tháng 8 vừa qua, Sotheby's tiếp tục tổ chức triển lãm trưng bày thuần túy tại Việt Nam, mang đến câu chuyện của các nghệ sĩ Pháp đã đến hoặc sống ở Việt Nam trong nửa đầu thế kỷ 20, cũng như cách họ tạo dựng tầm nhìn của riêng mình về vùng đất và con người nơi đây. 

Femme assise, sáng tác khoảng 1930-40, một tác phẩm được Hoàng tử Bửu Lộc đặc biệt trân trọng, bức tranh miêu tả nàng thơ đầy mê hoặc của Nguyễn Tường Lân. Họa sĩ Lân là thành viên trong bộ tứ họa sĩ nổi tiếng người Việt, có nhiều đóng góp cho nền mỹ thuật Việt Nam, nổi tiếng trong câu nói “Nhất Trí, nhì Vân, tam Lân, tứ Cẩn”. Họa sĩ Lân ở lại Việt Nam cả đời, chết trẻ và rất ít tác phẩm của ông còn tồn tại nên việc bức tranh này xuất hiện trên thị trường là cực kỳ hiếm hoi

Chắt của vua Minh Mạng (1791-1841) – vị hoàng đế thứ hai của triều Nguyễn Việt Nam – Hoàng tử Bửu Lộc xuất thân trong dòng dõi của các học giả, nhà thơ, hoàng gia và chính trị gia lỗi lạc.

Bắt đầu sưu tầm nghệ thuật Việt Nam từ những năm 1940, khi mới ngoài ba mươi, năm 1958, Hoàng tử Bửu Lộc kết hôn và định cư tại Pháp – ông sống trong những căn hộ tràn ngập nghệ thuật ở Paris và Cannes. Chính tại đây, ông đã có được tình bạn thân thiết với Lê Phổ và Vũ Cao Đàm, những người tiên phong dẫn đầu chủ nghĩa hiện đại Việt Nam đã di cư sang Pháp vào đầu thế kỷ 20.

Trong suốt cuộc đời ông, bộ ba vẫn giữ mối quan hệ thân thiết, không chỉ chia sẻ chung sở thích về văn hóa và nghệ thuật Việt Nam khi ông đến thăm xưởng vẽ của các nghệ sĩ, mà họ còn thường xuyên gặp nhau ăn trưa, tụ họp ở miền Nam nước Pháp và tham dự các buổi gặp mặt bạn bè chung.

Một trong những bức tranh yêu thích khác của ông Hoàng tử Bửu Lộc là tranh trà đạo, thú tiêu khiển truyền thống của người Việt Nam nhưng ở đây đã được khắc họa lại dưới ánh sáng của miền Nam nước Pháp. Hoàng tử Bửu Lộc đổi bức vẽ của Henri Matisse để lấy tác phẩm này, và sau đó treo bức tranh này trong phòng khách của ông ở Cannes. Tác phẩm L’heure du thé en famille của Lê Phổ sáng tác khoảng đầu thập niên 1960

Hoàng tử Bửu Lộc thậm chí còn nhờ Lê Phổ giúp trang trí căn hộ của mình ở Paris, cùng nhau dành nhiều thời gian đến các cửa hàng đồ cổ để tìm kiếm bình hoa, đèn hay vật dụng. Lê Phổ đã phác thảo nhiều món đồ nội thất trong căn hộ, gợi ý cách sắp xếp. Hoàng tử Bửu Lộc mong muốn mọi thứ trong không gian của ông sẽ phản ánh “tâm hồn Việt Nam”, trở thành một phần Việt Nam – khi ông tiếp đón các nghệ sĩ, nhà văn, nhà báo và chính trị gia từ cộng đồng hải ngoại, được bao quanh bởi những tác phẩm nghệ thuật tuyệt đẹp.

Cuộc đấu giá mang đến tuyển chọn toàn diện các tác phẩm của Lê Phổ trải qua các thời kỳ quan trọng khác nhau trong suốt sự nghiệp lừng lẫy - từ thời kỳ đầu được thể hiện bằng nét vẽ tỉ mỉ, tinh xảo và tông màu trầm trên lụa cho đến các tác phẩm sơn dầu trên vải rực rỡ hơn trong quãng thời gian sau này. Các tác phẩm thể hiện tất cả các mô-típ tinh túy của Lê Phổ, như phụ nữ và trẻ em nhàn nhã trong khung cảnh khu vườn nơi thôn dã, hay tranh tĩnh vật về nhiều loại thực vật và cây xanh.

T.TRANG