Thái Nguyên phát huy nghề truyền thống, thúc đẩy giảm nghèo bền vững gắn với du lịch cộng đồng

VHO - Thái Nguyên từ lâu nổi tiếng là vùng đất của nhiều làng nghề thủ công truyền thống, trong đó đặc sắc nhất là các làng nghề chè trải rộng khắp các địa phương.

Những làng nghề này không chỉ lưu giữ tinh hoa văn hóa địa phương mà còn tạo việc làm ổn định cho hàng chục nghìn lao động, với thu nhập bình quân 5–10 triệu đồng/người/tháng, góp phần giúp nhiều hộ dân vươn lên thoát nghèo bền vững.

Phát triển làng nghề gắn với du lịch cộng đồng đang trở thành hướng đi trọng tâm trong chiến lược phát triển nông thôn mới của tỉnh. Tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Kế hoạch bảo tồn và phát triển làng nghề giai đoạn 2022–2030, đặt mục tiêu đến năm 2025 công nhận thêm ít nhất 12 làng nghề; trên 70% làng nghề hoạt động hiệu quả và tối thiểu 50% có sản phẩm đạt chứng nhận OCOP.

Đây là nền tảng quan trọng để các làng nghề đổi mới cách làm, gắn sản phẩm thủ công với thị trường du lịch, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Nổi bật trong bức tranh làng nghề Thái Nguyên là vùng chè Tân Cương – “đệ nhất danh trà” của cả nước. Với sản lượng hơn 20.000 tấn chè búp tươi mỗi năm, vùng chè này đã được vinh danh khi “Tri thức trồng và chế biến chè Tân Cương” được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2023.

Cùng với đó, nhiều hợp tác xã đã mở rộng dịch vụ du lịch cộng đồng, đón khách trải nghiệm quy trình chăm sóc, chế biến và thưởng trà giữa khung cảnh đồi chè bát ngát.

Các mô hình tiêu biểu như HTX Tâm Trà Thái, HTX Trà và Du lịch cộng đồng Tiến Yên, HTX Chè Hảo Đạt đã kết hợp sản xuất với du lịch trải nghiệm, nâng cao giá trị thương hiệu “Chè Thái”, mở rộng đầu ra và đa dạng hóa sinh kế cho người dân.

Nếu Tân Cương nổi bật với sản phẩm trà, thì làng nghề bánh chưng Bờ Đậu (Phú Lương) lại gìn giữ hương vị ẩm thực truyền thống nức tiếng hơn nửa thế kỷ. Gần 100 hộ dân vẫn duy trì quy trình gói bánh thủ công, tuân thủ vệ sinh an toàn thực phẩm, dán tem truy xuất nguồn gốc, gắn mã QR cho sản phẩm.

Làng nghề đang phấn đấu đạt chứng nhận OCOP, đồng thời phối hợp tổ chức lễ hội gói bánh chưng Bờ Đậu nhằm thu hút du khách, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người dân.

Bên cạnh đó, nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Tày, Nùng ở các xã vùng cao cũng đang được khôi phục gắn với du lịch cộng đồng. Những tấm vải rực rỡ không chỉ là vật dụng sinh hoạt mà còn trở thành sản phẩm du lịch giàu bản sắc. Nhiều nhóm phụ nữ dân tộc thiểu số đã lập hợp tác xã thổ cẩm, sản xuất khăn, túi, ví, tranh treo… phục vụ khách du lịch.

Một số bản làng còn hình thành mô hình du lịch trải nghiệm dệt vải thủ công, nơi du khách được tự tay dệt vải, tìm hiểu hoa văn dân tộc và thưởng thức không gian văn hóa bản địa. Nhờ đó, nghề truyền thống được duy trì, bản sắc văn hóa được lan tỏa, còn người dân có thêm nguồn thu nhập ổn định.

Có thể thấy, việc phát triển nghề thủ công gắn với du lịch cộng đồng đang mở ra sinh kế bền vững cho nhiều cộng đồng dân cư ở Thái Nguyên. Không chỉ nâng cao thu nhập, mô hình này còn giúp bảo tồn di sản văn hóa, tăng cường đoàn kết cộng đồng và quảng bá hình ảnh tỉnh Thái Nguyên – vùng đất của văn hóa, du lịch và sự sáng tạo.

Cùng với đó, các chính sách hỗ trợ của tỉnh như xúc tiến thương mại, kết nối tour – tuyến, hỗ trợ vay vốn ưu đãi và đào tạo kỹ năng du lịch cộng đồng đang giúp các làng nghề “sống khỏe” bằng chính tài hoa và bản sắc của mình.

Sự cộng hưởng giữa làng nghề và du lịch không chỉ làm giàu cho người dân, mà còn góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, biến di sản văn hóa của cha ông thành nguồn lực phát triển kinh tế trong thời kỳ mới.