Lan tỏa những mô hình kinh tế hợp tác giúp người dân “đất trà” giảm nghèo

VHO - Từ những mô hình HTX nông nghiệp hiệu quả, Thái Nguyên đang từng bước khẳng định vai trò của kinh tế tập thể trong công cuộc phát triển nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

Đòn bẩy cho phát triển kinh tế nông thôn

Thái Nguyên – vùng trung du miền núi phía Bắc – vốn được biết đến là thủ phủ của cây chè, nơi có nhiều tiềm năng phát triển nông, lâm nghiệp. Những năm gần đây, cùng với sự chuyển mình mạnh mẽ của nền kinh tế, tỉnh đặc biệt chú trọng phát triển khu vực kinh tế tập thể mà nòng cốt là các hợp tác xã (HTX), xem đây là động lực quan trọng để giảm nghèo và nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Nhờ sự đồng hành và hỗ trợ thiết thực của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, nhiều HTX đã vươn lên trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế địa phương. Các chương trình hỗ trợ được triển khai đồng bộ: nâng cao năng lực quản trị, xúc tiến thương mại, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, chuyển giao khoa học kỹ thuật, xây dựng thương hiệu và chuỗi giá trị sản xuất.

Theo thống kê của Liên minh HTX tỉnh, chỉ trong vài năm gần đây, đơn vị đã tổ chức 171 lớp tuyên truyền với 15.400 lượt người tham dự, trong đó 40% lớp dành cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Ngoài ra, 61 lớp tư vấn, hướng dẫn cho 2.500 lượt người đã giúp nhiều sáng lập viên xây dựng phương án sản xuất, điều lệ hoạt động và hoàn thiện thủ tục thành lập HTX.

Cùng với đó, 301 HTX và liên hiệp HTX mới đã được thành lập nhờ các chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh. Hàng chục HTX được hỗ trợ chi phí thuê lao động trẻ, mỗi năm hàng tỷ đồng được phân bổ để khuyến khích thế hệ mới tham gia phát triển kinh tế tập thể.

Sự phát triển của các HTX tiêu biểu đã cho thấy tính bền vững của mô hình kinh tế tập thể. HTX miến Việt Cường (Đồng Hỷ) là ví dụ điển hình: được hỗ trợ tiếp cận vốn vay ưu đãi, đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại, phát triển sản phẩm theo chuỗi giá trị, giúp nâng cao năng suất và chất lượng.

Còn HTX chè Hảo Đạt (Tân Cương) – thương hiệu nổi tiếng của đất chè Thái Nguyên – được hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tham gia hội chợ quảng bá. Nhờ đó, sản phẩm chè không chỉ đứng vững trên thị trường trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế.

HTX hiện tạo việc làm cho 30–40 lao động thường xuyên, thu nhập 5–7 triệu đồng/tháng, đồng thời giúp đỡ hộ nghèo vay vốn 10–15 triệu đồng/hộ không lãi suất, hỗ trợ kỹ thuật và giống cây trồng, giúp hàng chục hộ thoát nghèo.

Ngoài ra, HTX Bản Việt đã mạnh dạn đầu tư công nghệ số trong sản xuất – kinh doanh, tạo bước đột phá về năng suất và chất lượng sản phẩm.

Trên toàn tỉnh, hàng loạt HTX chè như Tân Cương, Hảo Đạt, Tân Hương, La Bằng... áp dụng quy trình VietGAP, hữu cơ, đầu tư công nghệ chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm (trà túi lọc, matcha, bột trà xanh...), tạo giá trị gia tăng cao.

Các HTX rau an toàn như HTX thị trấn Hùng Sơn, HTX ATK Định Hóa phát triển mạnh mô hình trồng rau thủy canh, nấm công nghệ cao, vừa cung cấp thực phẩm sạch vừa tạo việc làm cho nông dân.

Không dừng lại ở nông nghiệp, nhiều HTX du lịch cộng đồng, HTX sản xuất cơm cháy, HTX làng nghề, HTX chăn nuôi cũng đang đóng góp tích cực vào công cuộc giảm nghèo của tỉnh.

Sức trẻ làm giàu nơi quê hương

Một điểm sáng đáng chú ý là sự xuất hiện của lớp giám đốc HTX trẻ – thế hệ 8X, 9X – đang góp phần làm thay đổi diện mạo kinh tế nông thôn. Hiện 40% HTX ở Thái Nguyên do người trẻ làm chủ, nhiều đơn vị dù hoạt động chưa lâu nhưng đã đạt doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm.

Tiêu biểu như anh Nguyễn Quốc Hoàng (sinh năm 1991), Giám đốc HTX nông nghiệp Tiên Phong (xã Yên Trạch). Từ bỏ công việc ổn định ở thành phố, anh trở về quê – một vùng đặc biệt khó khăn – để trồng cây dược liệu như ba kích, mướp đắng rừng, khôi nhung, địa liền...

Sau 5 năm, diện tích trồng mở rộng lên 7 ha, sản xuất nhiều sản phẩm như cao gắm, cao lá gan, trà mướp đắng rừng, doanh thu đạt hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Tương tự, chị Ngô Thị Mai (sinh năm 1989) – Giám đốc HTX nông nghiệp Phú Tiến (Định Hóa) – đã khởi nghiệp với vốn điều lệ 1,2 tỷ đồng, tập trung trồng cây ăn quả và sản xuất thịt lợn hun khói.

Làm thế nào để đưa trà Việt vươn tầm thế giới? Bài 1: Trà Việt với bề dày văn hóa lịch sử

VHO - Có thế nói hiện nay, Việt Nam là nước xuất khẩu chè thứ 5 trên toàn thế giới, nhưng phần lớn sản lượng chè xuất khẩu chỉ chủ yếu là xuất sang các thị trường dễ tính, không đòi hỏi quá cao về chất lượng sản phẩm. Vì thế câu hỏi luôn đau đáu với những người tâm huyết với trà Việt là làm sao để trà Việt vươn tầm, làm sao để khẳng định thương hiệu của trà Việt ra thế giới?

Mỗi năm HTX cung cấp 4–5 tấn trái cây, 200–250 kg thịt hun khói, doanh thu năm 2024 đạt 300 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

Cùng với đó, các mô hình HTX như HTX chế biến nông sản Võ Nhai do anh Lê Văn Hiếu (sinh năm 1988) làm giám đốc đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ vào sản xuất măng, nấm, mộc nhĩ... HTX sử dụng dây chuyền sấy, đóng gói, truy xuất mã lô hàng, điều hành từ xa qua phần mềm, giúp kiểm soát toàn bộ quy trình.

Tại HTX trà an toàn Phú Đô (Phú Lương), công nghệ mã QR Code và nhật ký sản xuất điện tử được áp dụng để đảm bảo minh bạch, giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc chính xác.

Hành trình hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững

Dù năng động và sáng tạo, nhưng các HTX trẻ cũng gặp không ít khó khăn về vốn, kỹ năng quản trị, thị trường tiêu thụ. Trong bối cảnh đó, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên trở thành “bệ đỡ” vững chắc, đồng hành từ khi ý tưởng khởi nghiệp còn sơ khai.

Liên minh HTX tỉnh tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng quản lý, marketing, xây dựng thương hiệu, chuyển đổi số, giúp hàng trăm cán bộ HTX trẻ nâng cao năng lực. Đồng thời, đơn vị chủ động kết nối các HTX thanh niên với doanh nghiệp, chuỗi cung ứng, sàn thương mại điện tử, hỗ trợ quảng bá và tiêu thụ sản phẩm như trà Phú Đô, măng khô Võ Nhai, cao dược liệu Tiên Phong...

Không chỉ vậy, Liên minh còn tích cực tham mưu chính sách ưu tiên vốn vay, đất đai, công nghệ và xúc tiến thương mại, giúp các HTX trẻ phát triển bền vững.

Theo thống kê, Thái Nguyên hiện có 4.582 tổ hợp tác với 75.000 thành viên và 840 HTX với 42.000 lao động. Các mô hình kinh tế tập thể này đã và đang tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập, giúp hàng nghìn hộ dân thoát nghèo.

Đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh chỉ còn 2,22%, giảm 0,8% so với năm 2023 – một con số cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc phát triển kinh tế tập thể.

Thực tế chứng minh, phát triển HTX không chỉ là giải pháp kinh tế mà còn là chiến lược xã hội bền vững. Mô hình HTX đã giúp giữ chân người trẻ ở lại quê hương, tạo việc làm cho phụ nữ, người cao tuổi, góp phần xây dựng nông thôn mới hiện đại và thịnh vượng.

Từ những mô hình HTX hiệu quả đang lan tỏa, Thái Nguyên khẳng định con đường phát triển kinh tế tập thể chính là hướng đi đúng đắn – mang lại sinh kế ổn định, khơi dậy tinh thần khởi nghiệp và góp phần giảm nghèo bền vững trên quê hương đất trà.