Black Friday có thực sự là thời gian săn sale tốt nhất?

PHƯƠNG HÀ

VHO - Những đợt giảm giá lớn như Black Friday luôn khiến chúng ta hào hứng nhanh chóng "chốt đơn" những món đồ giảm giá "khủng". Thế nhưng, sau cơn mưa hàng hóa, liệu chúng ta có thực sự "lời" như những con số phần trăm đầy hấp dẫn kia?

Khi những tháng cuối năm gõ cửa, không khí mua sắm trở nên rộn ràng khắp mọi nơi. Phố xá rực rỡ ánh đền đón Giáng sinh, các gia đình tất bật chuẩn bị cho Tết cổ truyền, và các sàn thương mại điện tử thì ngập tràn banner "sale khủng", "giảm sốc". Đây là thời điểm người tiêu dùng tranh thủ tìm kiếm những ưu đãi tốt để sắm sửa quần áo, quà tặng, đồ trang trí hay nâng cấp các thiết bị trong gia đình. Người bán cũng không ngừng đưa ra các chương trình giảm giá, giveaway để thu hút khách hàng và thúc đẩy doanh thu.

Sức nóng của cuộc đua này càng thêm phần sôi động khi một khảo sát của Milieu Insight chỉ ra rằng, người Việt là nhóm có mức độ sẵn sàng "chờ Black Friday để chốt đơn" cao nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Black Friday có thực sự là thời gian săn sale tốt nhất? - ảnh 1
Khi biết cách kiểm soát, bạn vừa có thể hòa mình vào nhịp sống tiêu dùng hiện đại, vừa đạt được những mục tiêu tài chính cá nhân một cách vững vàng. Ảnh: Unsplash

Săn sale thời đại số: Nhanh, gọn và đầy cạm bẫy

Các sàn thương mại điện tử đã tối ưu hóa từng bước trong hành trình mua hàng. Từ những gợi ý thông minh, thao tác thanh toán chỉ vài cú chạm, dịch vụ "giao nhanh 2 giờ" cho đến các chính sách hoàn tiền, mã giảm giá và voucher xếp chồng. Tất cả tạo nên một quy trình mua sắm trơn tru đến mức gần như không có bất kỳ ma sát nào.

Theo kết quả khảo sát của Milieu Insight - một công ty nghiên cứu thị trường và phân tích dữ liệu có trụ sở tại Singapore, cho biết 65% người Việt tham gia Black Friday lựa chọn mua sắm online. Cộng thêm sự xuất hiện của các phương thức tín dụng như "mua trước trả sau", người dùng có thể dễ dàng "rinh" ngay sản phẩm yêu thích mà chưa cần phải trả tiền mặt ngay lập tức.

Ví dụ điển hình là MoMo, với 90% người dùng ủng hộ tính năng Ví Trả Sau, minh chứng cho sức hút khó cưỡng của việc “mua trước nghĩ sau”. Bên cạnh đó, những tín hiệu như "tiết kiệm X%", "chỉ hôm nay", "giá thấp nhất" đều nhắm thẳng vào cảm xúc, khiến chúng ta đưa ra quyết định theo bản năng thay vì lý trí. Những lời kêu gọi khẩn trương, con số phần trăm ấn tượng hay đồng hồ đếm ngược khiến cảm giác sợ bỏ lỡ (FOMO) lấn át đi câu hỏi quan trọng nhất: liệu mình có thực sự cần món đồ này không?

Thực tế, các đợt sale cuối năm từ Black Friday đến các đợt dọn kho đều phục vụ một mục tiêu rất rõ ràng từ phía người bán: đó là đẩy mạnh hàng tồn để giảm chi phí kho bãi, xoay vòng vốn và mở đường cho những bộ sưu tập mới ra mắt. Còn đối với người tiêu dùng, chúng ta thường nghĩ mình đang mua được nhiều hơn với cùng số tiền, nhưng không phải lúc nào đó cũng là tin tốt. Rất nhiều món đồ chỉ được mua vì lý do "giảm sâu", rồi sau đó nằm im trong ngăn tủ, trên kệ hay thậm chí trong những thùng carton chưa kịp bóc mở.

Theo thời gian, chúng trở thành một dạng "rác" ngay trong chính ngôi nhà của mình. Về lý thuyết, săn sale nghe có vẻ rất hấp dẫn với những lời hứa hẹn về giá giảm và chi phí tiết kiệm. Nhưng trong thực tế, khái niệm "tiết kiệm bằng cách mua thêm" lại chứa đựng một nghịch lý khó nhận ra.

Thứ nhất, mức giảm giá không phải lúc nào cũng là con số chân thực. Nhiều nhà bán lẻ có thể giữ nguyên giá sản phẩm nhưng lại gắn mác "khuyến mãi", hoặc tăng giá nhẹ trước thời điểm sale rồi giảm trở lại mức ban đầu vào chính ngày khuyến mãi. Người mua cứ tưởng mình đang "chốt đơn giá tốt", nhưng thực chất chỉ đang mua với mức giá bình thường.

Thứ hai, các đại lễ sale tạo ra hiệu ứng tâm lý khiến người dùng dễ dàng mua vượt quá nhu cầu thực tế. Những dòng chữ "giảm sâu", "chỉ hôm nay" kích hoạt cảm giác cấp bách, khiến quyết định mua hàng diễn ra nhanh hơn khả năng suy xét của chúng ta. Một khảo sát của ngân hàng Starling (Anh) đã chỉ ra rằng, 90% người mua chi tiêu vượt dự tính trong dịp Black Friday.

Bí kíp bảo vệ ví tiền mùa sale

Vậy làm thế nào để tận hưởng không khí mua sắm cuối năm mà không rơi vào cạm bẫy chi tiêu? Hai gợi ý đơn giản dưới đây có thể giúp bạn kiểm soát túi tiền tốt hơn. Phương pháp đầu tiên là lập một "ngân sách lý trí". Bạn hãy ấn định trước một ngân sách cụ thể dành riêng cho dịp sale, có thể tham khảo nguyên tắc 6 chiếc lọ với 10% thu nhập dành cho chi tiêu hưởng thụ.

Sau đó, lập danh sách những món đồ thực sự cần mua và ước lượng tổng chi phí để đảm bảo nó không vượt quá ngân sách đã đặt ra. Hãy xác định giá trị bạn coi trọng nhất ở sản phẩm, là mẫu mã, độ bền hay thương hiệu, từ đó lựa chọn sản phẩm phù hợp và cho vào giỏ hàng từ trước, chờ đúng thời điểm giảm giá để "chốt". Phương pháp này phù hợp với những ai muốn siết chặt chi tiêu và dứt khoát tránh xa cơn cuồng sale.

Nếu bạn là người thích trải nghiệm và khám phá, "ngân sách chilling" có thể là lựa chọn linh hoạt hơn. Vẫn là xác định một ngân sách tổng, nhưng bạn chia nó thành hai phần nhỏ: một phần cho những món đồ cần mua theo kế hoạch, và một phần dành riêng cho những món đồ ngẫu hứng bạn vô tình bắt gặp và thực sự yêu thích. Cách tiếp cận này vừa giúp bạn giữ được trải nghiệm khám phá thú vị, vừa đảm bảo tổng chi tiêu không vượt khỏi tầm kiểm soát.

Mua sắm giảm giá vẫn có thể là một cách tiết kiệm thông minh, đặc biệt khi nó được biến thành những sự kiện mang đầy cảm hứng. Chìa khóa nằm ở việc chúng ta biết đặt ra những ranh giới rõ ràng cho danh mục mua sắm của mình. Khi biết cách kiểm soát, bạn vừa có thể hòa mình vào nhịp sống tiêu dùng hiện đại, vừa đạt được những mục tiêu tài chính cá nhân một cách vững vàng.