Làm gì để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng: Cấm đoán, bạo hành... hay lập “hợp đồng gia đình”?

VH- Kỳ nghỉ hè sắp đến và không ít cha mẹ lo lắng về việc trẻ nghỉ học sẽ sa đà vào môi trường mạng với các trò chơi game, điện tử, mạng xã hội dẫn đến việc dễ bị dụ dỗ, lôi kéo vào các hoạt động không lành mạnh.

 Phụ huynh đang hướng dẫn cho con trẻ chơi trò PokemonGo Ảnh: N.L.Đ

Nhiều gia đình chọn cách “giam” con mình vào các lớp học kỹ năng, nhưng các chuyên gia cho rằng đây cũng không phải là giải pháp tối ưu.

Nguy hiểm trò chơi điện tử… xúi giục tự sát

Xuất phát từ Nga, trò chơi điện tử truyền thông xã hội “Thử thách cá voi xanh” (Blue Whale Challenge) đã lan truyền đến nhiều quốc gia trên thế giới và đã vào Việt Nam từ đầu tháng 4 vừa qua tại huyện Cái Bè (Tiền Giang). Điều đáng nói, trò chơi nguy hiểm này đã kích thích, xúi giục hàng trăm thanh thiếu niên tự hành hạ mình, và “đỉnh cao” của trò chơi là tự tử.

Trò chơi này yêu cầu người chơi phải thực hiện hàng loạt thử thách vào lúc 4h sáng hằng ngày, trong vòng 50 ngày, người chơi phải trải qua nhiều cấp độ khác nhau, và mức độ nguy hiểm ngày càng tăng: đầu tiên chỉ là trao đổi hiểu biết về cá voi xanh, xem phim cá voi xanh, phim kinh dị, sau đó vẽ cá voi xanh lên cơ thể, mạnh hơn nữa là dùng lưỡi dao, kim khâu để tạo hình cá voi trên mình và ngày cuối cùng là ngày thứ 50 người chơi phải tự tử hay tự sát để được công nhận là “người chiến thắng” giống như những con cá voi xanh tự lao lên bãi biển để kết liễu cuộc đời.

Trò chơi “điên khùng” này đã khiến hơn 100 thanh thiếu niên ở Nga tự sát. Còn tại các quốc gia khác như Mỹ, Ấn Độ thì nhiều thiếu nữ cũng tự sát bằng cách gieo mình xuống vách núi, hoặc hai chị em tìm cách nhảy lầu tự sát vào ngày chơi thứ 50. Nhiều gia đình đau lòng phát hiện nguyên nhân tự tử của con qua… các bức vẽ cá voi xanh. Nguy hiểm hơn nữa, tác giả của trò chơi là một thanh niên 21 tuổi, được đào tạo chuyên ngành tâm lý nên hiểu rõ tâm lý, nhu cầu của trẻ để xây dựng trò chơi làm sao lôi kéo, dụ dỗ được nhiều trẻ em tham gia vào trò chơi này.

Tại huyện Cái Bè (Tiền Giang), nhiều bậc phụ huynh phản ánh trò chơi “Thử thách cá voi xanh” đã xuất hiện trong học sinh nhiều trường học trong huyện; nhiều học sinh THCS có biểu hiện tham gia trò chơi này. Ngay sau đó, thực hiện chỉ đạo của UBND huyện Cái Bè, Phòng Giáo dục huyện đã có công văn chỉ đạo tất cả các trường Tiểu học và THCS trên địa bàn đặc biệt cảnh báo, theo dõi, ngăn chặn từ xa những biểu hiện học sinh tham gia trò chơi nguy hiểm này. Đồng thời, kiến nghị các địa phương, các đơn vị chức năng, cha mẹ học sinh quan tâm đến các hành vi của con em mình.

Ngăn cấm, bạo hành không phải là giải pháp

Nhưng tuyên truyền như thế đã đủ để bảo vệ trẻ em? Vấn đề này lại tiếp tục được đặt ra tại hội thảo Truyền thông về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng do Cục Trẻ em (Bộ LĐ,TB&XH) tổ chức ngày 19.5 tại Ninh Bình.

Tại hội thảo, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý phát triển bền vững (MSD) cho rằng, với tâm lý tò mò, muốn khám phá của trẻ thì việc truyền thông ngăn chặn, ngăn cấm trẻ chơi trò chơi nguy hiểm không phải là giải pháp hiệu quả, bởi đôi khi còn có tác dụng ngược lại, kích thích trẻ tìm hiểu nhiều hơn.

“Để có thể ngăn chặn cần sự phối hợp của các cơ quan chức năng. Chẳng hạn, tại Braxin, khi trò chơi “Thách thức cá voi xanh xâm nhập” thì các cơ quan chức năng sáng tạo ra ngay một trò chơi “Thách thức cá voi hồng”, với các thử thách đi ngược lại với cá voi xanh chẳng hạn như hằng ngày làm được việc tử tế, nói lời yêu thương…”, bà Linh nói.

Còn theo ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em, không có biện pháp nào tốt hơn là giáo dục trẻ có kiến thức hiểu biết nhất định về những nguy hiểm, những rủi ro có thể gây tổn hại cho các em. Với các cơ quan chức năng có thể ngăn chặn các trò chơi nguy hiểm như “Thử thách cá voi xanh”, “PokemonGo” bằng giải pháp công nghệ, nhưng cũng không phải dễ dàng vì đa phần những trò chơi nguy hiểm thì máy chủ lại đặt ở nước ngoài. Do đó, phải có sự phối hợp với các cơ quan quốc tế để điều tra ngăn chặn.

Cũng theo ông Nam, hiện nay nhiều gia đình có con nghiện game thường loay hoay áp dụng những biện pháp cấm đoán, theo dõi, bạo hành trẻ… nhưng đều không phù hợp, hiệu quả. Trong khi đó các nhà khoa học khẳng định nghiện một thứ gì là có biểu hiện không bình thường về tâm thần, nghiện mạng, nghiện game cũng như vậy. Các gia đình trước hết phải phát hiện sớm những dấu hiệu của trẻ, sau đó phối hợp với các nhà tâm lý để giải quyết vấn đề. “Tổng đài bảo vệ trẻ em 111 không chỉ có chức năng nhận thông tin về bạo hành trẻ mà còn tư vấn, kết nối những vấn đề về trẻ em. Các nhân viên tư vấn sẽ giúp phụ huynh xác định mức độ nghiện của con mình, nếu cần thiết sẽ giới thiệu tới các địa chỉ tư vấn tâm lý tin cậy ở địa phương, hoặc có thể chuyển tuyến lên các địa chỉ trung ương”, ông Đặng Hoa Nam nói. 

 THẢO LAM – PHƯƠNG NHI