HƯỚNG NGHIỆP VÀ PHÂN LUỒNG HỌC SINH: Xin được nói thật

VH- Đến thời điểm này, một số trường ĐH, CĐ trong và ngoài tỉnh đã liên hệ với Ban Giám hiệu trường chúng tôi để làm công tác tư vấn tuyển sinh năm 2018. Trường chúng tôi cũng như các trường THPT khác luôn tạo điều kiện tối đa cho các trường ĐH, CĐ trong hoạt động này, đồng thời giúp học sinh có thêm những thông tin, hiểu biết kỹ lưỡng hơn về khối thi, ngành nghề trước khi đăng ký hồ sơ vào tháng 4.2018.

Tư vấn tuyển sinh năm 2018

 Bàn tư vấn của một trường ĐH vừa đặt xuống, nơi giữa sân trường thì có hàng trăm em đến tìm hiểu, đặt nhiều câu hỏi về hướng nghiệp đối với bộ phận làm tư vấn tuyển sinh. Tại nhà trường, chúng tôi đã, đang thực hiện chương trình Hướng nghiệp dành cho học sinh 3 khối lớp 10, 11 và lớp 12 với thời lượng 1 tiết/ tháng theo quy định của Bộ GD&ĐT. Nhưng cũng xin được nói thật, lâu nay hoạt động này chỉ mang tính hình thức, đối phó là chính vì thầy, cô giáo giảng dạy đều là giáo viên kiêm nhiệm từ các bộ môn văn hóa khác, ít có điều kiện trải nghiệm tại các cơ sở giáo dục - đào tạo ĐH, CĐ, trung cấp, các công ty, xí nghiệp… và mức độ đầu tư cho nó rất hạn chế.

Giáo viên đã vậy, ở đối tượng học sinh càng khó khăn hơn do thiếu kinh phí, do việc học hành- thi cử luôn vây bủa, thúc bách. Nay có nhiều trường ĐH, CĐ có nhu cầu được đến trực tiếp các trường THPT để làm công tác tư vấn, tuyển sinh cũng là một cách “cứu giúp” nhà trường, giáo viên phổ thông một phần nào đó về “lỗ hổng” lớn của hoạt động hướng nghiệp. Song phải nói cho công bằng, một số trường ĐH, CĐ tư vấn, hướng nghiệp thì ít, quảng bá hình ảnh, ngành nghề của trường mình thì nhiều. Do vậy, các em vẫn đang gặp không ít khó khăn, lúng túng, bối rối trong việc tìm kiếm, lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực, sở trường của bản thân và để dễ xin việc làm sau khi tốt nghiệp ra trường.

Mới đây, Viện Khoa học - Lao động và Xã hội công bố, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm trình độ “đại học trở lên” trong quý 3 tăng mạnh so với quý 2/2017. Trong quý 3/2017, cả nước có 610.900 lao động thanh niên thất nghiệp, tăng 35.800 so với quý 2. Tỉ lệ thất nghiệp chung của quý 3 là 2,21%. Số người thất nghiệp có trình độ đại học trở lên là 237.000 người, tăng 53.900 người so với quý 2. Nhóm trình độ cao đẳng cũng có tỉ lệ thất nghiệp cao với 4,88% so với tỉ lệ thất nghiệp chung của cả nước chỉ 2,21%. Đáng lo ngại trước tình trạng thất nghiệp ở nước ta càng gia tăng, nhất là nguồn nhân lực có trình độ đại học trở lên. Vậy chúng ta phải làm gì đây?

Ngoài việc tuân thủ chương trình Giáo dục hướng nghiệp của Bộ GD&ĐT, mỗi đơn vị THCS, THPT cần liên kết với các Trung tâm dạy nghề, Trường trung cấp nghề, các cơ sở sản xuất kinh do­anh... để tổ chức cho các em học sinh THCS, THPT những buổi hội thảo, hoạt động tư vấn, hoạt động tham quan, giới thiệu và tuyên truyền nghề... giúp cho học sinh hiểu rõ về khả năng của bản thân và điều kiện gia đình trong việc lựa chọn hướng đi sau khi tốt nghiệp. Đây được xem là điểm yếu của nhiều nhà trường. Thực tế, hiện nay có mấy đơn vị làm được, do họ mải dạy học văn hóa, dạy thêm học thêm...

Các trường THCS và THPT cần tăng cường giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 8, 9 và ở cấp THPT để học sinh có nhận thức, hiểu biết đầy đủ, đúng đắn, đánh giá được khả năng học tập của bản thân cũng như hoàn cảnh gia đình mình. Muốn công tác này đạt kết quả, ngoài nỗ lực, phương pháp tổ chức, quản lý của nhà trường, rất cần sự đầu tư nguồn kinh phí để tập huấn giáo viên, mua sắm thiết bị, tài liệu, hỗ trợ các hoạt động liên quan đến nhiệm vụ này. Hằng năm, Phòng và Sở GD&ĐT khi phân bổ ngân sách về từng trường cần cụ thể từng gói chi tiêu, hoạt động, trong đó không thể thiếu gói cho hoạt động hướng nghiệp nghề. Đồng thời, cấp trên phải có cách kiểm tra việc thực hiện, triển khai hoạt động này của các đơn vị nhà trường. Vì có tình trạng, nhiều lãnh đạo nhà trường chưa quan tâm đúng mức, làm rất qua loa, hời hợt, đối phó, thậm chí chẳng làm gì và dùng tiền của gói ấy vào mục đích khác. Nên đưa kết quả của hoạt động hướng nghiệp nghề và công tác phân luồng học sinh của nhà trường, của huyện trở thành tiêu chí trong đánh giá cán bộ, xem xét thi đua - khen thưởng hằng năm của các cơ quan chủ quản, cấp trên.

Nhà nước cần có chính sách khuyến khích cho người học đi vào luồng giáo dục nghề nghiệp, thể hiện ở chế độ tuyển sinh, chế độ học bổng và học phí. Có thể đưa ra những chuẩn ưu tiên cho những học sinh có chứng chỉ đào tạo nghề được vay vốn sản xuất. Lâu nay, chúng ta lại quá ưu tiên cho diện sinh viên học các trường ĐH để vay vốn học tập. Trong khi đó, chúng ta đang cần nguồn lực “thợ” nhiều hơn “thầy” mà lại “bỏ rơi” diện học sinh học nghề thì thật khập khiễng, mâu thuẫn và bất cập...

Nói tóm lại, công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh đang là vấn đề bức xúc phải giải quyết, nhưng không phải trong một thời gian ngắn có thể làm được, không phải là việc chỉ riêng ngành GD&ĐT mà cần sự phối hợp của tất cả các ngành có liên quan để dự báo nhu cầu xã hội về đào tạo nghề, tăng quy mô với cơ cấu hợp lý trong phát triển đào tạo nghề nghiệp, lấy đó làm căn cứ để phân luồng học sinh THCS và THPT.

ĐỖ TẤN NGỌC (Phó Hiệu trưởng Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, Quảng Ngãi