Học sinh lớp 11 chế tạo máy: “Quá chén” , xe máy bị đóng nguồn

VHO- Ý tưởng để cậu học trò lớp 11 trường THPT Phan Châu Trinh (huyện Tiên Phước, Quảng Nam) chế tạo thiết bị đo nồng độ cồn khi tham gia giao thông dự cuộc thi đến từ một ước mơ hết sức dễ thương: Có cái máy gì đó để người cha thích “làm vài li” vẫn có thể uống “xí” bia với bạn bè mỗi chiều mà vẫn có thể an toàn để về nhà.

  Thiết bị đo nồng độ cồn do Sỹ chế tạo

Sỹ bảo, dự án tham gia cuộc thi có cái tên dài lắm, là “Thiết bị kiểm soát thông minh và nâng cao an toàn cho lái xe khi sử dụng rượu, bia”. Nói đơn giản đó là thiết bị năng động, nhỏ gọn, được gắn trên đầu xe máy, vừa giúp người lái xe đo được nồng độ cồn trong máu, cũng là bước bắt buộc để mở khóa xe. Khi gắn thiết bị này, muốn mở khóa xe thì người lái xe phải để thiết bị đo nồng độ cồn trong máu kiểm tra. Khi lỡ uống rượu, bia “quá chén”, vượt ngưỡng nồng độ cho phép thì thiết bị sẽ tự động khóa xe, không cho người lái xe mở xe điều khiển và gọi điện cảnh báo cho người thân đến để đưa về.

“Vì ba em là “trùm” rượu của xóm”

Đó là tính năng có trong thiết bị kiểm soát thông minh và nâng cao an toàn cho người lái xe sử dụng rượu của bạn Nguyễn Văn Sỹ, hiện là học sinh lớp 12/2 Trường THPT Phan Châu Trinh. Tâm sự về ý tưởng làm thiết bị đo nồng độ cồn, Sỹ kể: “Ba em là “trùm” uống rượu ở xóm, hay say sưa tối ngày. Say thì chạy xe không vững, thường hay tai nạn. Nên khi nhà trường phát động cuộc thi, em nghĩ ngay đến đề tài này và chiếc xe máy của ba cũng là phương tiện em thử nghiệm đầu tiên”.

Khi kể lại về quá trình sáng chế thiết bị này, Sỹ hay nhắn message qua facebook nói chuyện với tôi. Có lần, cậu học trò lớp 11 này tâm sự: “Em đọc được rất nhiều tin tức đau lòng về tai nạn xe do quá chén. Và cũng biết rất rõ, theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, khoảng 40% số vụ tai nạn giao thông liên quan đến rượu, bia và con số này đang có xu hướng gia tăng. Mà nói thật, ngay ở nhà em, ba em là “trùm” thích lai rai. Ngày nào ba cũng có uống chút bia, chút rượu với lý do là “làm xí” với bạn bè, anh em. Mỗi lần say, ba chạy xe về nhà không vững. Mẹ vẫn hay bảo phải chi đi theo được để canh chở ba về thì cũng đi theo. Từ đó, em nghĩ ra chuyện chế thiết bị này. Đầu tiên là thử nghiệm ngay trên chính chiếc xe máy của ba để mong hạn chế những sự việc đáng tiếc xảy ra khi người lái xe có hơi men trong người tham gia giao thông. Quan trọng hơn là giá thành phải rẻ, dễ sử dụng để mọi người đều có thể sử dụng để giúp kiểm soát bản thân khi đã sử dụng bia, rượu nhằm góp phần vào việc giảm thiểu tai nạn giao thông”.

“Em mất 6 tháng để nghiên cứu, thử nghiệm, 3 lần thất bại, tưởng đâu ý tưởng không hoàn thiện được”, Sỹ nói. May mắn là em đã nhận được sự hướng dẫn tận tình của thầy giáo Phạm Thanh Hùng, giáo viên dạy môn Tin của trường, nhờ vậy đã hoàn thành được thiết bị với chức năng chính là đo nồng độ cồn, giúp người lái xe biết được nồng độ cồn trong hơi thở và máu như thế nào để kịp thời chủ động trong việc tham gia giao thông an toàn, và chỉ cho phép khởi động xe sau khi đã kiểm tra nồng độ cồn qua khí thở ở ngưỡng cho phép.

Theo thầy Hùng, sau khi thử nghiệm, thiết bị đã mang lại kết quả hoàn toàn đúng như mong đợi mà lúc đầu đặt ra. Được mọi người đánh giá cao về sản phẩm, linh kiện lại dễ tìm. Chi phí chế tạo máy dưới 1 triệu đồng, nên dễ áp dụng hàng loạt.

Nhưng nói thật, em nghĩ thiết bị chỉ hoạt động và đạt hiệu quả tốt nhất đối với những người có ý thức khi tham gia giao thông. Mà nếu có ý thức như thế, thì cần gì đến thiết bị này, đúng không chị ? Em thích như thế hơn. (Em Nguyễn Văn Sỹ)

Rất đơn giản… để giữ tính mạng

Sỹ cho biết, thiết bị cấu tạo, nguyên lý hoạt động của máy rất đơn giản. Các thiết bị chính gồm: Máy đo nồng độ cồn, bộ xử lý khóa xe máy, máy định vị, điện thoại gọi người thân. Sỹ đặt mặc định dưới 0,2mg/lít khí thở để mở xe. Khi mở khóa xe để cấp nguồn cho thiết bị hoạt động, người lái xe phải thổi vào một ống gắn ở đầu xe máy để đo nồng độ cồn. Sau đó, hơi thở được đưa về máy đo nồng độ cồn xử lý. Nếu nồng độ chưa vượt ngưỡng cho phép (0 - 0,2mg/lít khí thở), thiết bị mở dây nguồn của IC xe vì đó là bộ phận phát lửa trực tiếp cho động cơ hoạt động. Màn hình LCD sẽ hiển thị nồng độ cồn và báo cho người lái xe biết “Có an toàn”, xe chạy bình thường. Còn nếu nồng độ cồn vượt ngưỡng cho phép (trên 0,2mg/l khí thở), thiết bị sẽ đóng dây nguồn IC xe máy. Sau đó LCD hiển thị nồng độ cồn lên màn hình và báo “Không an toàn”. Lúc đó động cơ xe máy sẽ tự động ngắt, người lái không thể mở xe chạy.

Bên cạnh đó, thiết bị định vị đã được cài sẵn sẽ gửi tin nhắn tới số điện thoại vừa gọi, nhằm giúp người thân biết vị trí chiếc xe để đưa người thân về. “Nếu người điều khiển có nồng độ cồn vượt quá mức cho phép thì thiết bị không cho động cơ xe hoạt động. Nhưng khi người đến đón về, nếu không sử dụng rượu bia thổi vào thì xe lại nổ bình thường”, Sỹ giải thích.

Có lần, hình như sau một vụ tai nạn giao thông ở Quảng Nam mà tài xế có chút hơi men khi điều khiển xe, Sỹ inbox cho tôi, em bảo ước gì có ai đó có thể hỗ trợ để thiết bị này được sản xuất đại trà, số nhiều, giá thành rẻ để ai cũng có khả năng mua được. Nếu sản phẩm được ứng dụng rộng mang tính bắt buộc đối với người tham gia giao thông khi đi moto, xe máy thì sẽ đem lại hiệu quả cao trong việc góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông.

“Nhưng nói thật, em nghĩ thiết bị chỉ hoạt động và đạt hiệu quả tốt nhất đối với những người có ý thức khi tham gia giao thông. Mà nếu có ý thức như thế, thì cần gì đến thiết bị này, đúng không chị? Em thích như thế hơn”, Sỹ kết buổi nói chuyện với tôi bằng câu hỏi đầy trăn trở ấy.

Năm học này, Sỹ đã là nam sinh lớp 12 và vẫn theo đuổi niềm đam mê bất tận với việc mày mò, nghiên cứu chế tạo những sản phẩm ứng dụng thiết thực cho cuộc sống. Sỹ bảo em đã tìm cách nâng cấp để thiết bị đo nồng độ cồn này hoàn thiện hơn với những chức năng mới như: Kiểm tra tình trạng sức khỏe người lái xe gồm đo mạch tim, huyết áp và nhiệt độ cơ thể. Kết hợp giữa tình trạng sức khỏe và nồng độ cồn đo được trong thiết bị để đưa ra các mức cảnh báo nguy hiểm khác nhau. 

 KHÁNH CHI