Điểm thi có dấu hiệu bất thường tại Sơn La và Lạng Sơn: Công tác kiểm tra, thẩm định điểm thi có nghiêm túc?

VH- Không ít phóng viên và dư luận xã hội nêu vấn đề như vậy khi cuộc họp báo thông báo về kiểm tra điểm thi ở Lạng Sơn kết thúc chóng vánh và những người tổ chức cuộc họp này không cho phóng viên đặt bất cứ câu hỏi nào.

 Ông Mai Văn Trinh trong “vòng vây” phóng viên đêm 21.7 tại Sơn La. Ảnh: NGỌC PHI

Cuộc họp báo mà phóng viên không được đặt câu hỏi

Trước đó, hàng chục phóng viên của các báo đã bám địa bàn mấy ngày liền, chờ đoàn công tác của Bộ GD&ĐT do ông Sái Công Hồng, Phó cục trưởng Cục quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) làm trưởng đoàn kiểm tra, rà soát lại các quy trình của kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia tại Lạng Sơn. Thế nhưng, cuộc họp báo công bố kết quả kiểm tra đã kết thúc rất nhanh, chỉ diễn ra chưa đến 25 phút với khẳng định của đoàn công tác là không có dấu hiệu bất thường, đồng thời không có phần hỏi đáp.

Trước đó, dư luận nghi ngờ điểm thi cao bất thường của 35 thí sinh tự do thi khối C03 (Toán, Văn, Sử). Những thí sinh tự do này đều là chiến sĩ cảnh sát cơ động thuộc Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Cảnh sát cơ động Đông Bắc (E27-Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động) đóng quân trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn được Hội đồng thi tỉnh Lạng Sơn bố trí thi riêng tại điểm thi Trường THPT Chu Văn An (TP Lạng Sơn).

Kết luận chưa phát hiện dấu hiệu sai phạm trong công tác chấm thi của hội đồng thi Lạng Sơn lại dấy lên sự lo ngại và thắc mắc của dư luận. Có phóng viên bức xúc cho rằng, cuộc họp chỉ để thông báo chứ không phải là họp báo như thông lệ, không hiểu Bộ GD&ĐT ngại vấn đề gì “nhạy cảm” của vụ việc này mà không cho phép phóng viên đặt câu hỏi tại cuộc họp. Có phóng viên nêu vấn đề, giả sử gian lận xảy ra ngay trong phòng thi chứ không phải ở khâu chấm thi thì hậu kiểm sao ra? Có gì khuất tất mà đoàn kiểm tra làm việc cật lực 3 ngày rồi họp báo vội vã?

Một cán bộ quản lý giáo dục chia sẻ, ông rất muốn tin vào kết quả thi của Lạng Sơn, nhất là với các thí sinh thuộc cảnh sát cơ động, nhưng ông nghĩ hay thử giao đề thi cho các em đó thi lại xem... Có người còn chỉ rõ, việc xếp các thí sinh tự do cùng phòng có thể là vấn đề, dễ dàn xếp khâu coi thi, sao không xếp xen kẽ với học sinh thông thường? Và để giải đáp những thắc mắc trên, Bộ GD&ĐT chỉ cần tổ chức cho các thí sinh tự do ấy thi lại môn Văn trước sự chứng kiến của nhiều thành phần thì sẽ có kết quả ngay! Bộ có dám làm điều này không?

Kiểm tra nghi vấn sai lệch điểm thi tại Sơn La cũng thông báo chung chung

Khuya 21.7, ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, (Bộ GD&ĐT), trưởng đoàn công tác đã thông tin chính thức về việc kiểm tra những sai phạm trong việc chấm thi của tỉnh Sơn La. Theo ông Trinh, bước đầu đoàn kiểm tra đã phát hiện ra một số sai phạm quy chế thi, đặc biệt là trong khâu chấm thi. Trong đó có dấu hiệu của sự can thiệp làm thay đổi kết quả thi của thí sinh.

Tuy nhiên, thay vì công bố cụ thể số lượng bài thi, số lượng thí sinh có sai lệch điểm thi như đã từng làm tại Hà Giang thì trưởng đoàn công tác chỉ thông báo chung chung là hiện nay các cơ quan của Bộ Công an, Công an Sơn La đang tích cực, điều tra, xác minh làm rõ những sai phạm. Tại thời điểm này, Bộ GD&ĐT đang tổ chức chấm thẩm định một số bài thi Ngữ văn.

“Tổ công tác sẽ cùng với Bộ Công an nỗ lực cao nhất để sớm có kết quả cuối cùng, để hoàn thành nhiệm vụ trong việc chỉ đạo, rà soát công tác thi tại tỉnh Sơn La. Khi nào có kết quả, chúng tôi sẽ sớm thông tin tới dư luận”, ông Mai Văn Trinh nói. Trong khi đó, những dấu hiệu bất thường về điểm thi tại Sơn la những ngày này tràn ngập mạng xã hội và thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Cụ thể, năm nay Sơn La có điểm trung bình tất cả môn thi là 4,21 thấp nhất cả nước nhưng tỉ lệ thí sinh Sơn La đạt điểm từ 9 trở lên với môn Toán và Vật lý vượt xa một số địa phương có truyền thống học tốt như TP.HCM, Hà Nội, Nam Định... Đặc biệt, những thí sinh đạt điểm cao môn Toán phần lớn đều học ở khối chuyên Khoa học xã hội của Trường THPT chuyên Sơn La...

Vẫn còn đó những băn khoăn

Trao đổi với Văn Hóa vào chiều qua 22.7, GS.TS Trần Hồng Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, mặc dù có yếu tố cá nhân trong vụ việc làm sai lệch điểm thi nhưng có thể nói phương thức thi hiện hành đã bộc lộ nhiều thiếu sót. Thứ nhất, các bài thi trắc nghiệm không có phách, thứ hai, nguyên tắc bảo mật quá sơ sài khi một người có chìa khóa là có thể vào phòng chứa bài thi. Nếu hai điểm này có quy định chặt chẽ thì không thể có chuyện có thể làm sai lệch điểm ở nhiều địa phương như vậy.

Rõ ràng sai sót đã tạo ra kẽ hở có thể lợi dụng được. GS Quân cũng nhận định, hiện tại việc tổ chức kỳ thi THPT quốc gia chỉ để lấy thành tích là đạt tỷ lệ gần 100% thì chẳng có ý nghĩa gì cả. Về lâu dài, Bộ GD&ĐT nên giao cho các địa phương tự tổ chức kiểm tra và công nhận hoàn thành chương trình phổ thông. Việc tổ chức thi như hiện nay có thể dẫn đến việc tất cả các em học sinh học chỉ để thi thì rất nguy hiểm. “Ta nên xem lại bản chất các kỳ thi để không làm lệch hướng cả một nền giáo dục. Bởi vì, các vấn đề trong đó có giáo dục đều có nhiều cách giải quyết, có thể kiểm soát chất lượng ở đầu quá trình, suốt quá trình hoặc cuối quá trình. Có thể cân nhắc các biện pháp làm sao để bảo đảm chất lượng nhưng đừng để giáo dục theo cách chạy theo các kỳ thi thì vô cùng nguy hiểm”, GS Quân nói.

GS Trần Hồng Quân cũng chia sẻ, ông luôn ủng hộ việc tổ chức tuyển sinh, luôn ủng hộ việc giao hoàn toàn cho các trường ĐH-CĐ. Hiện tại đã có một số trường trực tiếp khảo sát thí sinh theo nhiều hình thức chứ không phải chỉ tổ chức thi. Đó là một phương pháp đã tiệm cận với hình thức mà nhiều trường ĐH trên thế giới áp dụng. 

 QUỐC HÙNG