Quyết liệt hơn trong xử lý vi phạm

VHO - Vụ vi phạm bản quyền Gặp nhau cuối năm - Táo quân 2025 của một đơn vị truyền thông mới đây đã gây xôn xao dư luận. Bên cạnh việc đăng tải nội dung không xin phép, trang tin này còn khiến chính chủ là Đài Truyền hình Việt Nam bị “đánh gậy” khi khiếu nại ngược bản quyền...

 Từ vụ việc, vi phạm bản quyền trong lĩnh vực truyền hình tiếp tục trở thành vấn đề nóng; đòi hỏi cơ quan quản lý, nhà sản xuất nội dung, nắm bản quyền và các đơn vị liên quan cần phối hợp chặt chẽ để xử lý quyết liệt hành vi vi phạm.

“Hồn nhiên” vi phạm

Theo Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), chương trình Gặp nhau cuối năm - Táo quân 2025 do VTV sản xuất và sở hữu bản quyền. Sau khi phát sóng, những trích đoạn hấp dẫn cũng như video tổng hợp đặc sắc được biên tập và đăng tải trên các nền tảng số của VTV để phục vụ khán giả. Tuy nhiên, một số nội dung đã bị nhiều trang tin, mạng xã hội tùy tiện sử dụng mà không có sự thông qua hay xin phép chủ sở hữu. Trong đó, có một đơn vị đã tự ý lấy video Những câu thoại hay nhức nhối của Táo quân 2025 trên Fanpage VTVgo, Fanpage VFC của VTV về đăng ở trang của mình, đồng thời khiếu nại ngược bản quyền của VTV. VTV khẳng định, điều này không chỉ gây hoang mang cho khán giả, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín của đơn vị.

Thực tế, chưa cần bàn đến chuyện VTV bị “đánh” bản quyền liệu có xuất phát từ sự nhầm lẫn của bộ công cụ xác minh, nhận diện và hỗ trợ tranh chấp nội dung hay không, nhưng việc đơn vị truyền thông này ngang nhiên sử dụng nội dung của Nhà đài mà không xin phép đã là vi phạm pháp luật cần bị xử lý.

Không chỉ Táo quân, theo thống kê của VTV Digital, chỉ tính riêng trong năm 2024, đơn vị này đã đánh chặn và xử lý trên 43.000 trường hợp vi phạm bản quyền, yêu cầu gỡ bỏ và hạn chế nhiều kênh lớn. Trước đó, một số phim truyền hình của VTV phải chịu cảnh bị “chia năm, xẻ bảy” trên các nền tảng. Thậm chí, nhiều trang, tài khoản mạng xã hội còn ngang nhiên đưa lên gần như toàn bộ nội dung phim. Dù nỗ lực giải quyết nhưng đây vẫn là vấn nạn nhức nhối chưa hồi kết. Tương tự VTV, Đài PT-TH Vĩnh Long cũng là một trong những nạn nhân chịu nhiều thiệt hại của tình trạng vi phạm bản quyền các chương trình truyền hình ở nước ta.

VTV tiếp tục khẳng định, nếu không sớm ngăn chặn các hành vi tiêu cực này, hậu quả lâu dài sẽ khôn lường khi niềm tin của người dân vào các nguồn tin chính thống bị suy giảm; tạo điều kiện cho những tin “rác”, “bẩn” lan truyền. Thời gian tới, VTV sẽ tăng cường các biện pháp về công nghệ, pháp lý để mạnh tay xử lý, hạn chế tối đa các hành vi vi phạm.

Chủ động triển khai các giải pháp phòng, chống vi phạm

Từ vụ việc của Táo quân, luật sư Nguyễn Thị Thu Hà, Trưởng Ban Pháp chế (Hội Sở hữu trí tuệ Việt Nam) nhận định, đây là hành vi xâm phạm quyền sao chép, quyền tạo tác phẩm phái sinh và quyền truyền đạt tác phẩm tới công chúng. Nếu chứng minh được thiệt hại cụ thể do hành vi xâm phạm gây ra, Nhà đài hoàn toàn có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Phó Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam Đỗ Thanh Hải cho biết, với việc các nền tảng mạng xã hội bùng nổ, cùng với đó là vô số đơn vị, cá nhân cố gắng khai thác nội dung để câu like, câu view, nhiều chương trình của các cơ quan báo chí nói chung, VTV nói riêng đã và đang bị xâm phạm nghiêm trọng. Bằng những cách “lách” thuật toán truy quét như bóp méo, cắt ghép, thậm chí là deepfake, các đối tượng cố tình làm mất đi tính nguyên vẹn của tác phẩm gốc, sai lệch nội dung mang tính báo chí và gây tổn hại đến “chính chủ”.

Một bất cập khác cũng được ông Đỗ Thanh Hải chỉ ra là nền tảng mạng xã hội có thuật toán, công nghệ có thể gây ra những chính sách nhũng nhiễu, chậm giải quyết khiếu nại, hoặc không thiện chí đồng hành giải quyết. Đó cũng là “kẽ hở” để những kẻ trục lợi tiếp tục vi phạm. Nếu các nền tảng mạng xã hội nghiêm túc hơn, chặt chẽ hơn trong chính sách của mình, đồng thời có ý thức đồng hành với đơn vị sản xuất nội dung thì tình trạng vi phạm bản quyền mới được giải quyết triệt để.

Theo Cục Bản quyền tác giả (Bộ VHTTDL), hiện có nhiều quy định, biện pháp để các chủ thể quyền sở hữu trí tuệ áp dụng nhằm bảo vệ quyền lợi của mình. Ngoài việc áp dụng công nghệ hiện đại, các chủ thể cũng có thể yêu cầu tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ phải chấm dứt hành vi xâm phạm; gỡ bỏ, xóa nội dung vi phạm trên môi trường mạng viễn thông và Internet; xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại. Đồng thời, yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ theo quy định, thậm chí có thể khởi kiện ra tòa án hoặc trọng tài để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.