Quảng cáo trên mạng xã hội và trách nhiệm của người nổi tiếng (Bài 2): Chuốc họa vì tin người nổi tiếng

VHO- Thực trạng nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo những sản phẩm kém chất lượng tràn lan trên mạng xã hội đã dẫn đến những hệ lụy khôn lường đối với cộng đồng. Người hâm mộ nhiều phen “ngã ngửa” bởi tin theo thần tượng mà tiền mất, tật mang. Tuy nhiên, điều khiến dư luận bất bình lại chính là thái độ vô cảm, dửng dưng của những người trong cuộc.

Cục An toàn thực phẩm đã cảnh báo bộ sản phẩm Love Thunder quảng cáo không đúng bản chất, lừa dối người tiêu dùng 

 “Mua danh ba vạn, bán danh ba đồng”, các nghệ sĩ nên biết rằng việc dùng hình ảnh và sự nổi tiếng để quảng cáo một cách thiếu trách nhiệm thì cái giá phải trả sẽ cao gấp nhiều lần lợi ích trước mắt. 
Họ nhận được bao nhiêu từ mỗi “sô” quảng cáo? 
Bài viết Người nổi tiếng nên dừng quảng cáo về sức khỏe! được TS Nguyễn Hồng Vũ (Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, Hoa Kỳ) đăng trên trang cá nhân đã thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng. “Không rõ các nghệ sĩ đã nhận được bao nhiêu tiền từ những “sô” quảng cáo như thế này nhưng thực sự những thông tin đó sẽ mang lại thiệt hại nặng nề cho người nghe/ người xem nếu họ tin vào “thần tượng” mà bỏ qua lời khuyên từ chuyên gia sức khỏe hoặc bác sĩ điều trị...”, TS Vũ chia sẻ. 
“Tôi đã từng viết nhiều bài phân tích và nhấn mạnh là thực phẩm chức năng không phải là thuốc và chưa từng được chứng minh có hiệu quả đối với sức khỏe một cách khoa học. Hơn nữa, chúng không được quản lý chặt chẽ như thuốc, nghĩa là không có cơ quan chức năng nào đứng ra bảo đảm các thành phần trong sản phẩm là an toàn và hiệu quả. Như trà giảm cân Golean Detox chứa chất cấm, gây đau tim, đột quỵ và tăng nguy cơ ung thư nhưng chỉ bị phát hiện khi đã ra ngoài thị trường và người tiêu dùng đã sử dụng. Do vậy, người đảm bảo chất lượng sản phẩm trước khi ra thị trường không ai khác đó chính là nhà sản xuất và người bán chứ không phải bất cứ một tổ chức y tế nào...”, TS Vũ phân tích. 
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả bán hàng, các hãng thực phẩm chức năng thường sử dụng kiến thức giả khoa học, các tập đoàn bán hàng đa cấp và cả những người nổi tiếng với câu chuyện “thần thoại”! Chiến lược sử dụng người nổi tiếng xem ra mang lại hiệu quả đáng kể khi các fan hâm mộ thường đặt trọn niềm tin cho họ mà không mảy may nghi ngờ. 
Câu chuyện thứ hai được chuyên gia Nguyễn Hồng Vũ nói đến là vụ nghệ sĩ Trung Dân dựng lên câu chuyện “không có thật” là đi khám ở bệnh viện và được chẩn đoán bị viêm gan nặng. Sau đó ông này đã tìm thấy “Viên sủi hỗ trợ điều trị viêm gan, có tên là Glycofast, thành phần chính là cà gai leo”. Câu chuyện thu hút sự quan tâm của nhiều người vì cách điều trị bệnh viêm gan thật đơn giản, dễ mua và người quảng cáo uy tín. Nhưng sau đó, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới đã chứng minh giấy xét nghiệm mà nghệ sĩ Trung Dân sử dụng trong clip quảng cáo là giả và không có bệnh nhân nào tên Nguyễn Trung Dân đến khám ở bệnh viện. Trước các bằng chứng không thể chối cãi, nghệ sĩ Trung Dân đã phải nhận lỗi về mình. 

 Nghệ sĩ Trung Dân đã phải nhận lỗi khi dựng lên câu chuyện không có thật để quảng cáo sản phẩm chữa bệnh 

Hệ lụy xã hội từ những quảng cáo không kiểm chứng 
Có đến ngàn lẻ một câu chuyện người tiêu dùng vì tin vào phát ngôn của “thần tượng” mà mang họa vào thân. Bà Nguyễn Thị Hoa ở quận Đống Đa (Hà Nội) chỉ vì yêu mến vai Diễm Loan trong Hướng dương ngược nắng mà đã bỏ ra số tiền không nhỏ mua viên sủi Shioka để điều trị căn bệnh u xơ theo quảng cáo của nghệ sĩ Vân Dung. Nhưng ngay sau đó, người này tá hỏa khi đọc thông tin quảng cáo của nữ nghệ sĩ là lừa dối, sai sự thật. 
Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam Nguyễn Trường Sơn cũng lại kể câu chuyện cười ra nước mắt về người bạn của mình, chỉ vì tin vào quảng cáo trên YouTube mà mua phải thuốc nhuộm tóc rởm. Sau khi dùng, phẩm nhuộm đen xì liên tục theo mồ hôi chảy xuống khiến ông này phải thay tới 3 cái áo trong ngày. Từ câu chuyện, Phó Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam cho rằng, quảng cáo trên mạng xã hội ngày càng nảy sinh nhiều bất cập, trong đó có việc người nổi tiếng tham gia, sẵn sàng quảng cáo sản phẩm kém chất lượng mà bất chấp hậu quả. 
Hệ lụy từ những quảng cáo không kiểm chứng của các nghệ sĩ còn vô số ví dụ. Chị Minh Thư, nhân viên một ngân hàng tại quận 6 (TP.HCM) kể, do hâm mộ một nữ nghệ sĩ nên chị đã xem cô này livestream bán sản phẩm được cho là “có khả năng chống đột quỵ”, thu hút hàng chục ngàn lượt xem, hàng trăm lượt thích, bình luận và “chốt đơn”. Thấy vậy, chị Thư cũng quyết định đặt mua hộp 10 viên với trị giá hàng triệu đồng… Một nữ ca sĩ mới vào nghề cũng cho biết, “em mê ca sĩ H nên khi nghe chị quảng cáo viên uống trắng da thì em “chốt đơn” ngay dù giá mỗi hộp cũng lên tới vài triệu đồng, vậy nhưng đã “theo đuổi” 6 tháng nay mà em chưa thấy da mình tiến triển gì”, cô tâm sự. 
Sự nổi tiếng của nghệ sĩ phần nào là “bảo chứng” cho sản phẩm, thuyết phục khán giả chỉ vì sự “bùi tai” khi nghe thần tượng dẫn dắt chứ chưa biết tác dụng điều trị tới đâu. Anh Hùng, chủ quán cà phê trên đường An Dương Vương, quận Bình Tân (TP.HCM) cho biết, một lần xem quảng cáo thuốc điều trị đau dạ dày của một diễn viên nổi tiếng, phần vì mê nghệ sĩ, phần vì lười đi bệnh viện nên anh đã mua thuốc theo clip giới thiệu. Khổ nỗi, chỉ mới 2 tuần dùng thuốc, anh phải vào nằm viện vì tình trạng bệnh trở nên nặng hơn. Khi hỏi bác sĩ về sản phẩm đang dùng anh mới biết nó chỉ có chức năng hỗ trợ điều trị chứ không thể thay thế thuốc… 
Sản phẩm Love Thunder của Công ty CP truyền thông và công nghệ Upmax (địa chỉ tại Hà Nội) bao gồm kẹo tình yêu Love Thunder, thực phẩm hỗ trợ sức khoẻ nam giới Big Thunder và thực phẩm hỗ trợ sức khoẻ nữ giới Rain Thunder, thời gian qua trở nên “hot” khi được gắn với hình ảnh của vợ chồng cầu thủ nổi tiếng B.T.D. Theo đó, Love Thunder là “kẹo tình yêu”, có tác dụng làm tăng hưng phấn, “khẳng định bản lĩnh đàn ông”… Tuy nhiên mới đây, ngày 18.5, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã đăng thông tin cảnh báo các sản phẩm này đã quảng cáo không đúng bản chất, lừa dối người tiêu dùng, vi phạm pháp luật. Cục An toàn thực phẩm đang phối hợp với các cơ quan chức năng xác định chủ thể vi phạm, xử lý theo quy định hiện hành. 
Chia sẻ về trách nhiệm của người nổi tiếng khi nhận lời tham gia quảng cáo, nam ca sĩ Nguyễn Phi Hùng bộc bạch: “Hùng luôn đặt mình vào vị trí của công chúng, của khách hàng. Để nhận lời quảng cáo cho sản phẩm nào thì Hùng và công ty cũng luôn xem xét thật kỹ và bản thân phải là người trải nghiệm trước, nếu thấy thật tốt và nắm rõ được nguồn gốc xuất xứ, tính pháp lý của sản phẩm mới nhận lời”. 
Theo ông Dương Trọng Dật, Viện trưởng Viện Đào tạo Văn hóa - Nghệ thuật và Truyền thông, Trường Đại học Văn Lang, quảng cáo là một trong những hoạt động ngoài chuyên môn của văn nghệ sĩ. Nhiều thương hiệu gắn liền với tên tuổi nghệ sĩ và tạo ra hiệu ứng đặc biệt. Tuy nhiên, từ khi có mạng xã hội, nhiều nghệ sĩ đã lạm dụng danh tiếng của mình, thậm chí quá coi trọng lợi ích mà bất chấp tất cả để quảng cáo những mặt hàng kém chất lượng, hàng gian, hàng giả. “Hành động này đã tiếp tay cho thói làm ăn gian dối, cho tội ác, gây nhiễu loạn nền kinh tế và phá hoại trật tự xã hội”, ông Dật bức xúc. 

 Bài 3: Người nổi tiếng lên tiếng 

 THU TRANG - THÙY TRANG