Đầu năm rắn nghe chuyện ông vua xiếc trăn
VHO - Là nghề “đổ mồ hôi, sôi nước mắt”, xiếc trăn luôn tiềm ẩn hiểm nguy bởi chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể đặt mạng sống người nghệ sĩ vào lằn ranh mong manh. Nhân dịp đầu năm Ất Tỵ 2025, "Hoàng tử trăn", NSND Tống Toàn Thắng trải lòng về hành trình gắn bó với loài bò sát dữ dằn, những người bạn đồng hành đã cùng anh chinh phục bao sân khấu lớn nhỏ, từ trong nước đến quốc tế.

Nổi danh từ những con trăn
Không phải ngẫu nhiên mà ngay từ những ngày đầu gắn bó với nghệ thuật xiếc, NSND Tống Toàn Thắng đã nổi danh với biệt danh Hoàng tử trăn.
Dường như có một sợi dây vô hình gắn kết anh với loài bò sát này, để rồi suốt hành trình nghệ thuật, hình ảnh chàng nghệ sĩ cùng những con trăn khổng lồ đã trở thành dấu ấn không thể phai mờ trong lòng công chúng.
Ngồi lục lại ký ức của cuộc đời chính mình, NSND Tống Toàn Thắng không khỏi bồi hồi nhớ lại lần công tác tại Thụy Điển năm 1993, anh đã làm náo loạn giới truyền thông quốc tế với hình ảnh một chàng thanh niên Việt Nam tự tin để bốn con trăn quấn quanh người.
Và chính những người bạn diễn đặc biệt này đưa anh chạm đến đỉnh cao sự nghiệp. Giới báo chí quốc tế ưu ái, gọi anh bằng hàng loạt mỹ từ như: crazy man, snake man, vua rắn, vua xiếc trăn…
“Thời hoàng kim của tôi được hưởng nhiều từ những người bạn diễn này. Nhớ lại lần lưu diễn tại Thủy Điển, tôi trở thành một hiện tượng lạ. Đến độ những chiếc áo in hình tôi được bán hết sạch, dòng người cứ nghìn nghịt xếp hàng dài mua vé chờ xem tôi biểu diễn”, NSND Tống Toàn Thắng giãi bày.

Còn ở Việt Nam, cái tên Tống Toàn Thắng ghim vào lòng công chúng qua tiết mục Thạch Sanh đánh chằn tinh cứu công chúa ngay từ lần đầu ra mắt.
Khán giả sững sờ trước hình ảnh người đàn ông vạm vỡ sải bước đầy uy lực trên sân khấu, trên vai quấn chặt hai con trăn khổng lồ nặng hơn 90 kg.
"Trên sân khấu, tôi hùng dũng là thế, nhưng ít ai biết rằng, trước khi gắn bó với nghiệp xiếc trăn, tôi cũng chỉ là chàng trai Hà Nội từng e dè trước cả những con lươn nhỏ bé, chứ đừng nói đến rắn hay trăn...”, anh Thắng bật cười.
Với NSND Tống Toàn Thắng, trăn không chỉ là đạo cụ sân khấu mà còn là người bạn tri kỷ, là người thân trong gia đình, đồng hành cùng anh qua bao thăng trầm trong sự nghiệp.
Sinh tử nghề nghiệp, hơn 30 năm diễn xiếc trăn, chàng “Thạch Sanh” đã trải qua trên dưới 20 bạn diễn trăn, có những bạn ở với anh hai mươi mấy năm.

NSND Tống Toàn Thắng tâm sự, anh và con trăn đã quá quen thuộc với từng ánh mắt, hơi thở của nhau. Mỗi ngày, anh đều ôm, vuốt ve, cảm nhận mùi hương đặc trưng của chúng.
Nhiều đêm đông lạnh giá, vì thương trăn không đủ ấm, anh chẳng ngại ôm chúng ngủ cùng, dù anh biết hành động này đang đánh cược tính mạng với “thần chết”.
Khi những con trăn già yếu, không còn đủ sức uốn mình trên sân khấu, anh lặng lẽ dành cho chúng một góc bình yên để an hưởng tuổi già. Dù không thể cất lời nhưng anh tin rằng chúng vẫn cảm nhận được tình yêu thương từ anh.
Và công việc có bận rộn đến đâu, cứ đêm xuống, NSND Tống Toàn Thắng trở về bên những người bạn đặc biệt này.
Không còn ánh đèn sân khấu, không còn danh xưng Giám đốc hay nghệ sĩ xiếc mà lúc này, anh chỉ đơn giản là người bạn tri kỉ, thủ thỉ, vuốt ve, lắng nghe từng hơi thở như cách những con trăn quấn chặt lấy cuộc đời anh.

Tuy nhiên, vòng quay của “sinh, lão, bệnh, tử” đã khiến nhiều con trăn rời xa anh. NSND Tống Toàn Thắng khóc không thành tiếng, từng đau thắt ruột gan khi một chú trăn mắc bệnh rồi qua đời mà không thể làm gì được, mặc dù đã chữa trị hết cách...
Anh nghẹn nghào chia sẻ: “Khi các bạn ấy trút hơi thở cuối cùng, dù thân thể đã kiệt quệ và sức lực chẳng còn nhưng chúng luôn cố gắng ngẩng đầu lên như muốn hôn tạm biệt tôi, nhẹ nhàng mà đầy ắp tình cảm. Cảm xúc ấy quá sâu sắc, không thể nào diễn tả được bằng lời, vì đó là sự kết nối thiêng liêng.”
Suýt “ngừng thở” nhưng vẫn cống hiến
Không hào nhoáng, lộng lẫy như nhiều môn nghệ thuật khác, nghệ thuật xiếc, đặc biệt là xiếc thú có tính đặc thù bởi đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối.
Để đổi lại vài giây phút ngắn ngủi thăng hoa dưới ánh đèn sân khấu, NSND Tống Toàn Thắng đã phải chịu đựng nhiều thử thách đau đớn trong suốt hành trình của mình, nhẹ thì dăm bẩy mũi khâu, nặng thì suýt chút nữa mất mạng.

Anh từng nhiều lần đứng trước bờ vực của cái chết, khi bị trăn quấn chặt đến nghẹt thở, cánh tay không còn nguyên vẹn sau mỗi lần luyện tập. Những vết sẹo đáng sợ mà trăn để lại trên cơ thể anh luôn được anh che giấu kỹ càng, được hóa trang cẩn thận trước mỗi lần bước lên sân khấu.
Những con trăn dù đã được anh thuần dưỡng, nuôi lớn và chăm sóc, nhưng bản năng hoang dã của chúng đôi khi trỗi dậy mạnh mẽ, khiến anh phải đối diện với những tình huống nguy hiểm khôn lường.
Nhớ lại khoảnh khắc kinh hoàng tại Thái Lan, NSND Tống Toàn Thắng vẫn không khỏi bàng hoàng.
Khi đang biểu diễn trước hàng chục nghìn khán giả, anh bất ngờ bị chú trăn lớn cắn vào bắp tay. Máu chảy đầm đìa, cơn đau tột cùng lan khắp cơ thể, nhưng vì yêu nghề, anh vẫn kiên trì hoàn thành màn biểu diễn.
Khi kết thúc, chú trăn vẫn cắn chặt tay anh, khiến mọi người lo lắng. Một số người đề nghị dùng dùi cui điện, nhưng anh đã ngăn lại vì lo ngại gây nguy hiểm cho con trăn.
Kiên nhẫn vuốt ve và trò chuyện, cuối cùng, con trăn nhận ra anh và nhả tay ra. Đau như “chết đi sống lại” nhưng anh vẫn tiếp tục công việc, tươi cười chào khán giả.

Chính khoảnh khắc ấy đã minh chứng cho sự kiên trì và nghị lực phi thường của NSND Tống Toàn Thắng. Nghề xiếc không chỉ đòi hỏi tài năng mà còn yêu cầu nghệ sĩ phải có lòng can đảm vượt qua mọi hiểm nguy.
Những lần đối mặt với nguy hiểm có thể khiến người khác phải bỏ cuộc, nhưng với anh, đó lại là cơ hội để thể hiện niềm đam mê mãnh liệt với nghề.
Nhìn những vết sẹo chằng chịt trên cánh tay và khắp cơ thể, NSND Tống Toàn Thắng chỉ mỉm cười và nhẹ nhàng chia sẻ: “Nghề xiếc là vậy, phía sau ánh hào quang sân khấu là cả một hành trình đầy hiểm nguy. Có những vết thương tưởng chừng không thể hồi phục, nhưng kỳ lạ thay, chỉ một tuần sau, chúng lại lành lặn. Có lẽ vì bị cắn nhiều quá, cơ thể tôi đã tự tạo ra một hệ miễn dịch mạnh mẽ.”
Mỗi lần chinh phục được những con trăn cá tính, dữ tợn, anh không chỉ cảm nhận được niềm hạnh phúc vì chiến thắng bản thân mà còn là niềm vui khi mang đến cho khán giả mãn nhãn, chân thực, đầy hoang dã.

“Mỗi lần chinh phục một con vật, dù là con trăn hay bất kỳ loài thú nào khác, đó đều là một chiến thắng lớn, không chỉ của riêng tôi mà còn của cả nghệ thuật xiếc. Dù nghề này đầy thử thách và nguy hiểm, chính sự mạo hiểm ấy lại tạo nên sức hút mãnh liệt, thôi thúc những người như tôi tiếp tục gắn bó với nghề”, NSND Tống Toàn Thắng bộc bạch.
Có thể nói, NSND Tống Toàn Thắng là người duy nhất trong nước không chỉ thuần hóa mà còn có khả năng duy trì bản năng hoang dã của những con trăn trên sân khấu.
Điều đặc biệt ở anh chính là sự “điên” khi anh lựa chọn những con trăn có cá tính mạnh mẽ, bởi chính sự bướng bỉnh của chúng mới tạo nên những màn trình diễn bùng nổ, đầy thăng hoa và hấp dẫn đối với khán giả.
Như chơi với lửa, những con vật này luôn hành động tự do, không theo bất kỳ khuôn mẫu nào và đôi khi phản ứng bất ngờ mà không ai có thể đoán trước. Trước mặt anh, chúng có vẻ hiền hòa, nhưng chỉ cần một sơ suất, chúng có thể tấn công bất cứ lúc nào.
“Đó chính là lý do tại sao người nghệ sĩ xiếc luôn phải chuẩn bị tâm lý cho những tình huống bất ngờ, và khi sự cố xảy ra, họ phải biết cách kiềm chế bản thân và bình tĩnh xử lý”, NSND Tống Toàn Thắng chia sẻ.

Bước sang năm rắn (Ất Tỵ), NSND Tống Toàn Thắng cảm nhận một nguồn năng lượng mạnh mẽ thúc đẩy anh đột phá, mở rộng tầm nhìn và đưa sự nghiệp lên tầm cao mới.
Trong năm nay, anh đang ấp ủ nhiều dự án nghệ thuật xoay quanh hình ảnh con rắn và con trăn, như một lời tri ân sâu sắc dành cho những loài vật đã gắn bó với anh suốt chặng đường nghệ thuật.
Bằng tình yêu và sự hiểu biết đối với những con vật, NSND Tống Toàn Thắng đã trở thành một biểu tượng của nghề xiếc, một thương hiệu không thể thay thế trong lòng công chúng.
Giờ đây, trên cương vị Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, khối lượng công việc chồng chất và sức khỏe không còn như trước, nhưng điều đó không thể kìm hãm ngọn lửa đam mê trong NSND Tống Toàn Thắng.
Anh vẫn cháy hết mình trên sân khấu, mang đến cho khán giả những chương trình xiếc đỉnh cao và tiếp tục dành trọn tâm huyết chăm sóc những người bạn diễn tri kỷ của mình.