Phòng, chống bạo lực gia đình: Phải chuyển đổi từ nhận thức của người dân

VHO- Đó là ý kiến của Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện tại Phiên giải trình về trách nhiệm quản lý nhà nước và phối hợp liên ngành trong công tác phòng, chống bạo lực gia đình (PCBLGĐ) do Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội vừa tổ chức tại Đà Nẵng.

 Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện tại Phiên giải trình

Tham dự Phiên giải trình còn có Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh; lãnh đạo Bộ LĐ,TB&XH; Bộ Y tế; Bộ Công an; Bộ Tư pháp; Bộ KH&ĐT; Ủy ban Dân tộc; Tòa án Nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.

Tại Phiên giải trình, đánh giá cao tính khả thi của Luật PCBLGĐ, tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cũng cho rằng: “Luật PCBLGĐ còn bị ràng buộc bởi những văn bản khác nên chưa phát huy được hiệu quả; cho đến nay lĩnh vực gia đình vẫn chưa có cộng tác viên dẫn đến khó khăn trong triển khai nhiệm vụ. Trong khi đó Luật Hôn nhân gia đình 2014 hiện nay chỉ tập trung quản lý, điều chỉnh về các mối quan hệ hôn nhân thuộc quản lý nhà nước của ngành tư pháp. Vì vậy cần xem xét làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về gia đình hiện nay cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Trong đó đặc biệt làm rõ trách nhiệm, vai trò của gia đình trong việc giáo dục tuyên truyền đạo đức lối sống con người Việt Nam từ gia đình, xây dựng hình thành nhân cách con người trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước”.

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết: Theo khảo sát của Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, tình hình bạo lực gia đình xảy ra ở nhiều vùng miền và các nhóm đối tượng. Bạo lực gia đình gây nhiều hậu quả nghiêm trọng, trước hết là vi phạm quyền con người, danh dự và nhân phẩm của mỗi cá nhân - đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, làm xói mòn đạo đức và sự nhân văn của xã hội. “Trong 10 năm triển khai Luật PCBLGĐ đã cơ bản thay đổi nhận thức của cá nhân, gia đình và cộng đồng về PCBLGĐ. Tuy nhiên, dù công tác phòng chống BLGĐ đã có nhiều định hướng chỉ đạo nhưng hiệu quả thực hiện còn hạn chế do thiếu những quy định pháp lý đặc thù, khiến việc hỗ trợ, bảo vệ nạn nhân còn chưa hiệu quả; thiếu các quy định mang tính pháp lý để giáo dục, xử lý người gây bạo lực”, bà Thúy Anh nhận định.

Theo Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Thúy Hiền, những cuộc hôn nhân tan vỡ do BLGĐ ngày càng tăng. Có nhiều hình thức bạo lực về cả tinh thần lẫn thể xác. Khó khăn vướng mắc bắt nguồn từ luật, còn thiếu chế tài đối với bạo lực gia đình. “Các quy định chưa rõ ràng về các hành vi gây bạo lực và đối tượng gây bạo lực. Thí dụ định nghĩa: “Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác…”, làm sao để xác định được “hành vi có khả năng gây tổn hại”? Hay như Luật quy định: “Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình” là chưa cụ thể. Ngoài ra, khái niệm “thành viên gia đình” là chưa rõ ràng, thậm chí có trường hợp nhiều cặp sinh sống không đăng ký kết hôn, nhưng vẫn xảy ra bạo lực.

Phát biểu tại Phiên giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện nhấn mạnh: “Số liệu thống kê về BLGĐ là chưa đầy đủ. Bộ VHTTDL cũng đã có đề xuất, kiến nghị liên quan đến sửa đổi luật, các nghị định nhằm mang lại tính răn đe cao, tuy nhiên sửa đổi luật là việc không thể làm thường xuyên. Muốn phòng, chống hiệu quả BLGĐ thì cần nhân rộng các mô hình hỗ trợ cộng đồng về phòng, chống BLGĐ hoạt động có hiệu quả, những nơi trú ẩn an toàn có tác dụng giúp đỡ những nạn nhân bị bạo lực gia đình, xây dựng các địa chỉ tin cậy ở cộng đồng để nhằm tư vấn giải quyết mâu thuẫn, phòng, chống BLGĐ... Nhưng chỉ như vậy thì chưa thể đủ. Chúng ta vẫn cần đến một hệ thống pháp lý đủ sức mạnh, và cần hơn nữa là những chuyển đổi từ trong nhận thức của người dân về BLGĐ, về văn hóa trong gia đình”. 

 NGỌC HÀ