Quản lý điểm đến du lịch theo hướng xanh và thông minh

VHO - Hội thảo tham vấn xây dựng Dự án “Mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả, hướng tới du lịch xanh, không rác thải nhựa và carbon thấp” do Hiệp hội Du lịch Việt Nam phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức ngày 31.10 đã đặt nền móng cho một hướng tiếp cận mới trong quản lý du lịch bền vững.

Hướng tới mô hình phát triển bền vững và giảm phát thải

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình khẳng định: “Du lịch gắn bó mật thiết với môi trường, vì vậy phát triển xanh là con đường tất yếu”.

Ông cho rằng, dù nhận thức đã thay đổi rõ rệt, khoảng cách giữa tư duy và hành động trong chuyển đổi xanh vẫn còn lớn.

Từ thực tiễn triển khai Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch ở Việt Nam” giai đoạn 2023 - 2024, Hiệp hội đã hình thành nền tảng quan trọng để tiếp tục phát triển theo hướng du lịch xanh và thông minh.

Bộ tiêu chí VITA Green - bộ tiêu chí đầu tiên của Việt Nam về du lịch xanh được giới chuyên môn đánh giá tương thích với chuẩn quốc tế, mở ra công cụ quản lý đồng bộ cho doanh nghiệp, cộng đồng và cơ quan quản lý.

Trên cơ sở đó, Hiệp hội tiếp tục đề xuất dự án mới hướng tới mô hình quản lý điểm đến có sự tham gia của nhiều bên, gắn kết chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng để tạo môi trường du lịch xanh, giảm rác thải nhựa, giảm phát thải carbon và tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ba giai đoạn, ba trụ cột hành động

Theo kế hoạch, Dự án được triển khai trong 12 tháng với ba giai đoạn chính: Giai đoạn 1 (10-12.2025): Khảo sát hiện trạng, thiết kế mô hình quản lý và hướng dẫn áp dụng Bộ tiêu chí VITA Green.

Giai đoạn 2 (1-8.2026): Triển khai thí điểm, thành lập Ban điều phối địa phương, tổ chức tập huấn và giám sát thực địa. Giai đoạn 3 (9-10.2026): Tổng kết, đánh giá và tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm nhân rộng mô hình

Ba nhóm hoạt động trọng tâm gồm: Nâng cao nhận thức về du lịch xanh cho khu vực tư nhân và cộng đồng địa phương. Xây dựng mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả dựa trên các tiêu chí xanh của Hiệp hội Du lịch Việt Nam.

Ứng dụng phương pháp du lịch carbon thấp, triển khai các giải pháp giảm rác thải nhựa và áp dụng công nghệ quản lý điểm đến.

Theo khung logic đánh giá, dự án hướng đến việc hình thành một mô hình điểm đến xanh được vận hành hiệu quả, trong đó ít nhất 80% doanh nghiệp tham gia giảm được 30% rác thải nhựa và tối thiểu 120 người được đào tạo về du lịch xanh.

Ngoài ra, dự án sẽ xây dựng ứng dụng (App) quản lý điểm đến, phát hành bộ tài liệu đào tạo và truyền thông, cùng ba hội thảo chia sẻ kinh nghiệm.

Hợp tác nhiều bên - chìa khóa thành công

Dự án được điều phối bởi Hiệp hội Du lịch Việt Nam, phối hợp cùng Hiệp hội Du lịch Bắc Giang, chính quyền địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng.

Mỗi chủ thể đóng một vai trò cụ thể: Hiệp hội chịu trách nhiệm điều phối, giám sát và xây dựng tài liệu kỹ thuật; chính quyền địa phương hỗ trợ pháp lý, thành lập Ban điều phối và kết nối cộng đồng; doanh nghiệp áp dụng các giải pháp xanh; cộng đồng địa phương trực tiếp tham gia giám sát và hưởng lợi từ mô hình.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy đánh giá đây là Dự án có ý nghĩa chiến lược, góp phần cụ thể hóa Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

Ông nhấn mạnh: “Điểm đến du lịch xanh cần được quản lý theo nguyên tắc sản xuất xanh, tiêu dùng xanh và con người xanh. Mọi bên liên quan đều cần thay đổi hành vi để hướng tới phát triển bền vững thực chất”.

Theo ông Thủy, quản lý điểm đến phải dựa trên khảo sát thực địa, quy hoạch khai thác tài nguyên hợp lý, ưu tiên năng lượng tái tạo, giảm phát thải và bảo tồn đa dạng sinh học. Việc xây dựng mô hình không dừng ở quy trình kỹ thuật, mà cần tạo dựng hệ sinh thái hợp tác giữa các bên để đảm bảo tính lâu dài và lan tỏa.

Công nghệ và nhân lực - hai trụ cột chuyển đổi

Một điểm nổi bật của Dự án là tích hợp chuyển đổi số trong quản lý điểm đến. Ứng dụng công nghệ sẽ hỗ trợ đo lường lượng rác thải, mức tiêu thụ năng lượng và hành vi du khách, từ đó giúp điều chỉnh hoạt động theo thời gian thực.

Đây là bước chuẩn bị quan trọng để tiến tới mô hình điểm đến du lịch thông minh, hướng phát triển tất yếu của ngành du lịch hiện đại.

Song song với đó là chiến lược nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đội ngũ làm du lịch cần được trang bị kiến thức về quản lý bền vững, kỹ năng giảm phát thải và khả năng truyền cảm hứng xanh tới du khách.

Việc đào tạo không dừng ở cấp quản lý mà mở rộng đến cộng đồng, giúp mỗi người dân trở thành đại sứ cho môi trường sống sạch và thân thiện.

Lan tỏa từ Tây Yên Tử

Khu du lịch tâm linh - sinh thái Tây Yên Tử (Bắc Ninh) được chọn làm điểm thí điểm cho Dự án. Đây là vùng có tài nguyên tự nhiên phong phú, gắn liền với di sản văn hóa Phật giáo Trúc Lâm và cảnh quan rừng núi đặc trưng.

Kinh nghiệm tại Tây Yên Tử sẽ được tổng kết và chuyển giao cho các địa phương khác, hướng đến việc nhân rộng mô hình trên phạm vi toàn quốc.

Ông Vũ Thế Bình kỳ vọng, dự án sẽ trở thành “bước khởi đầu cho quá trình chuẩn hóa mô hình điểm đến du lịch xanh tại Việt Nam”. Ông tin rằng, khi các bên đồng hành, mỗi điểm đến xanh sẽ trở thành mắt xích vững vàng trong chuỗi giá trị du lịch bền vững, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống của cộng đồng.

Từ thay đổi nhận thức đến hành động cụ thể, từ thí điểm địa phương đến nhân rộng quốc gia, dự án “Mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả, hướng tới du lịch xanh, không rác thải nhựa và carbon thấp” phản ánh quyết tâm của ngành du lịch Việt Nam trên hành trình phát triển bền vững.

Một mô hình quản lý hiện đại, tích hợp công nghệ và sự tham gia của cộng đồng sẽ là nền tảng để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu xây dựng hệ sinh thái du lịch xanh, thông minh, góp phần thực hiện cam kết quốc gia về giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.