Một bước chuyển mình tất yếu trong kỷ nguyên kinh tế số

VHO - Ngày 15.8 tại Quảng Ninh diễn ra Hội thảo “Vai trò của Dữ liệu Du lịch trong Phát triển Kinh tế số” do Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia phối hợp với Tập đoàn Sun Group tổ chức, với sự tham gia của các nhà quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia.

Trong dòng chảy của chuyển đổi số đang lan rộng trên toàn cầu, dữ liệu đã trở thành nguồn năng lượng sống còn, là dòng mạch chảy xuyên suốt nuôi dưỡng và kích hoạt mọi tiến trình phát triển.

Với ngành Du lịch, lĩnh vực kinh tế tổng hợp mang tính liên ngành và tác động lan tỏa rộng, việc kiến tạo một hệ sinh thái dữ liệu dùng chung không chỉ là xu thế, mà là bước đi chiến lược nhằm hiện thực hóa khát vọng bứt phá.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh đã thẳng thắn chỉ ra những cơ hội và thách thức của ngành trong giai đoạn mới, đồng thời khẳng định dữ liệu chính là “mạch máu” giúp du lịch Việt Nam tăng tốc, bền vững và hiệu quả.

Bức tranh tổng thể của ngành Du lịch hiện tại mang nhiều gam màu tươi sáng. Năm 2024, Việt Nam đón 17,6 triệu lượt khách quốc tế, đạt mức phục hồi 98% so với năm 2019, con số ấn tượng nhất trong khu vực ASEAN.

Chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, lượng khách quốc tế đã vượt mốc 12,2 triệu lượt, tăng 22,5% so với cùng kỳ năm trước, trong khi lượng khách nội địa đạt 93 triệu lượt, mang về tổng thu ước đạt 616 nghìn tỉ đồng.

Những con số ấy không chỉ phản ánh một sự phục hồi ngoạn mục, mà còn minh chứng cho sức hút mạnh mẽ của điểm đến Việt Nam và hiệu quả lan tỏa từ các chính sách thị thực thông thoáng, chiến dịch xúc tiến quảng bá bài bản, chuyên nghiệp.

Từ tầm nhìn của người làm chính sách, ông Nguyễn Trùng Khánh nhấn mạnh rằng, khi du lịch được Chính phủ xác định là điểm sáng trong phát triển kinh tế - xã hội, được giao trọng trách đón 25 triệu lượt khách quốc tế và 150 triệu lượt khách nội địa trong năm 2025, thì bài toán đặt ra cho ngành không chỉ là tăng trưởng về lượng, mà còn là sự chuyển dịch về chất, trong đó dữ liệu đóng vai trò hạt nhân.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức 8,3 - 8,5%, và xa hơn là tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, du lịch cần một hệ điều hành thông minh, nơi dữ liệu không chỉ được thu thập mà còn được chia sẻ, khai thác, kết nối và phát huy giá trị gia tăng thực chất.

Chuyển đổi số không phải khẩu hiệu, mà đã được cụ thể hóa bằng những hành động mang tính hệ thống. Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, trong thời gian qua, đã chủ động tham mưu Bộ VHTTDL ban hành nhiều chương trình, đề án chuyên sâu về phát triển du lịch thông minh.

Gần đây nhất, ngày 14.7.2025, Bộ đã ban hành “Chương trình đẩy mạnh chuyển đổi số du lịch thông minh”, với trọng tâm là xây dựng hệ thống dữ liệu số đảm bảo các yếu tố “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung”.

Đồng thời kết nối với các nền tảng của Đề án 06, một bước đi hướng tới một nền tảng dữ liệu quốc gia về du lịch mang tính liên ngành và tích hợp cao.

Không dừng ở cấp hoạch định, hệ sinh thái dữ liệu này đã bắt đầu được hiện thực hóa bằng những nền tảng cụ thể.

Theo ông Hoàng Quốc Hòa, Giám đốc Trung tâm Thông tin du lịch thuộc Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, dữ liệu du lịch không thể tồn tại như một “ốc đảo”, mà phải được kết nối với các ngành khác trong một hệ sinh thái mở, nơi thông tin có thể lưu thông trơn tru giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và du khách.

Đó là cách để nâng cao hiệu quả điều hành nhà nước, là cơ hội để doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận thị trường mới với chi phí tối ưu, đồng thời mang lại hành trình liền mạch cho du khách từ khâu tìm kiếm, đặt dịch vụ, thanh toán đến trải nghiệm tại điểm đến.

Dưới góc độ quản trị, dữ liệu liên thông giúp nhà nước ban hành chính sách kịp thời và có cơ sở thực tiễn. Về phía doanh nghiệp, đó là chiếc chìa khóa để mở rộng thị phần và phân phối sản phẩm đến đúng đối tượng.

Với khách du lịch, những người ngày càng số hóa trong hành vi tiêu dùng, dữ liệu chính là người bạn đồng hành âm thầm nhưng đắc lực, giúp chuyến đi trở nên thông minh, tiết kiệm và đáng nhớ hơn.

Cụ thể, hệ thống cơ sở dữ liệu ngành du lịch hiện đã được phát triển theo hướng cập nhật thời gian thực.

Thông tin về doanh nghiệp lữ hành, hướng dẫn viên, số liệu thống kê khách du lịch được đồng bộ ngay sau khi công bố từ Cục Thống kê và Bộ Tài chính.

Trong thời gian tới, cơ sở dữ liệu về hệ thống lưu trú, điểm du lịch cũng sẽ được cập nhật tức thời, tích hợp vào nền tảng dùng chung. Đây chính là những viên gạch đầu tiên cho tòa nhà dữ liệu quốc gia mà ngành đang kiến thiết.

Một điểm sáng khác là ứng dụng “Du lịch Việt Nam - Vietnam Travel”, nền tảng tích hợp đa dịch vụ cho phép du khách tra cứu điểm đến, đặt phòng, vé máy bay, vé tham quan, thanh toán trực tuyến, quản lý chương trình tour, phản ánh tới cơ quan chức năng, và nhiều tiện ích khác.

Đặc biệt, ứng dụng này còn tích hợp công nghệ thuyết minh đa phương tiện (Multi-media Guide) giúp khách hiểu sâu hơn về di tích, bảo tàng, đồng thời kết nối với nguồn dữ liệu từ hướng dẫn viên, doanh nghiệp lữ hành, điểm đến.

Trong lĩnh vực thanh toán, ứng dụng đã liên thông với các cổng VNPay, KeyPay, Napas và thẻ du lịch thông minh, một bước tiến lớn trong thúc đẩy giao dịch không tiền mặt.

Dự kiến, ứng dụng sẽ tiếp tục mở rộng kết nối sang các lĩnh vực như giao thông, y tế, đường sắt, tạo ra một hệ sinh thái xuyên suốt phục vụ trải nghiệm du khách.

Để nền tảng dữ liệu quốc gia vận hành hiệu quả và bền vững, ông Hoàng Quốc Hòa đưa ra bốn ưu tiên trọng tâm: Ban hành quy chế quản lý, kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu; xây dựng bộ tiêu chuẩn về dữ liệu và kỹ thuật kết nối; thiết lập cơ chế khuyến khích gắn với trách nhiệm chia sẻ dữ liệu và đảm bảo tuyệt đối an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Những giải pháp này không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn là nền tảng đạo đức cho một hệ sinh thái minh bạch, công bằng và đáng tin cậy.

Đáng chú ý, tại Hội thảo lần này, một lễ cam kết ba bên giữa Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam và Tập đoàn Sun Group đã được ký kết, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc cùng kiến tạo nên một nền tảng dữ liệu du lịch quốc gia, phục vụ lợi ích chung của ngành và cộng đồng.

Trong kỷ nguyên số, dữ liệu không còn là “vàng thô” chờ khai phá, mà chính là nguyên liệu sống giúp ngành du lịch Việt Nam tái định vị trên bản đồ cạnh tranh toàn cầu.

Việc xây dựng một hệ sinh thái dữ liệu “dùng chung” sẽ mở ra một tương lai phát triển bền vững, là minh chứng cho một tầm nhìn dài hạn, nơi du lịch là ngành kinh tế số được dẫn dắt bằng tri thức và công nghệ.